Huid, efflorescentie, eczeem, acne, haaruitval Les 16 Huid Huid, efflorescentie, eczeem, acne, haaruitval ANZN 1e leerjaar - Les 16 - ©Matthieu Berenbroek, 2000-2011

ANZN 1e leerjaar - Les 16 - ©Matthieu Berenbroek, 2000-2011 Bouw van de huid Epidermis (opperhuid) met gegroefd oppervlak Stratum corneum (hoornlaag, dode cellen) Laag van Malphigi (slijmvlies, levende cellen) Pigment of melanine N.B zwangerschapsstrepen (striae) corium of dermis (lederhuid) subcutis (onderhuids bindweefsel) ANZN 1e leerjaar - Les 16 - ©Matthieu Berenbroek, 2000-2011

ANZN 1e leerjaar - Les 16 - ©Matthieu Berenbroek, 2000-2011 Lagen van de opperhuid Stratum corneum (hoornlaag, dode cellen) Cellen worden in onderliggende slijmlaag gemaakt en schuiven dan op naar buiten. Eelt is een dikke hoornlaag Laag van Malphigi (slijmvlies) moederlaag of matrix, groei van cellen Pigment of melanine Geeft bescherming tegen ultraviolette straling Littekenweefsel pigmentarm, uitwendige geslachtsorganen (tepel, penis en scrotum) pigmentrijk. ANZN 1e leerjaar - Les 16 - ©Matthieu Berenbroek, 2000-2011

ANZN 1e leerjaar - Les 16 - ©Matthieu Berenbroek, 2000-2011 Lederhuid (dermis) Bloedvatrijk vanwege de voeding van de epidermis. Reactie op ontstekingen in dit deel hevig Uittreden van vocht ter herstel dus => grotere doorbloeding => huid kleurt rood, zwelt en wordt warm (warmte van het bloed) Pijn en jeuk bij een ontsteking waarschijnlijk door vervorming in de huid en de temperatuurstijging ANZN 1e leerjaar - Les 16 - ©Matthieu Berenbroek, 2000-2011

ANZN 1e leerjaar - Les 16 - ©Matthieu Berenbroek, 2000-2011 Functies van de huid Bedekking en bescherming van het lichaam Mechanisch geweld Uitdroging (door hoornlaag en huidsecretie) Schadelijke stoffen en bacteriën Straling (o.a. door aanwezigheid van pigment) Instandhouding van een constante lichaamtemperatuur Isolatie (haren en vet in onderhuidbindweefsel) ANZN 1e leerjaar - Les 16 - ©Matthieu Berenbroek, 2000-2011

ANZN 1e leerjaar - Les 16 - ©Matthieu Berenbroek, 2000-2011 Functies van de huid Aanmaak vitamine D, voorstadium ervan wordt in de darm gevormd ultraviolette straling Zintuigorganen Tastzintuigen Koudewaarneming Warmtewaarneming Pijnzintuigen (in feite geen aparte zenuwen of zintuigen) Hevige of erge prikkel => pijn ANZN 1e leerjaar - Les 16 - ©Matthieu Berenbroek, 2000-2011

ANZN 1e leerjaar - Les 16 - ©Matthieu Berenbroek, 2000-2011 Huidklieren Zweetklieren Gemiddelde dagproductie 0,5 - 0,75 liter (zweet is nauwelijks zout!) Warmteregulatie van het lichaam Boterzuur geeft de zogenaamde transpiratiegeur De geurende zweetklieren worden pas na de puberteit gevormd (seksuele ontwikkeling) Talgklieren Vet- of smeerklieren, onderin bij de haren Geur- of reukklieren Lijken op zweetklieren en persoonsspecifiek ANZN 1e leerjaar - Les 16 - ©Matthieu Berenbroek, 2000-2011

Efflorescéntie in de huid op zichzelf niet erg, weinig betekenisvol erytheem, diffuse roodheid door hyperemie. teleangiëctasieën roodheid door vasodilatatie (vaatverwijding) kleine bloedvaatjes hemorragie (bloeduitstorting) Purpura een exantheem(huiduitslag) vlekkerig rood uit vele kleine hemorragieën, als gevolg van b.v stollingstoornis ANZN 1e leerjaar - Les 16 - ©Matthieu Berenbroek, 2000-2011

ANZN 1e leerjaar - Les 16 - ©Matthieu Berenbroek, 2000-2011 Efflorescéntie Huiduitslag, te onderscheiden in: primaire en secundaire (gevolg van 1e) vormen Primair bulla (blaar of blaasje) kyste (blaas of holte) macula (vlek) papula (papel of knobbeltje) pustula (puist met etter) tuber (knobbel) tumor (zwelling) urtica (zwelling door oedeem) vesicula (luchtblaasje) Secundair cicatrix (litteken) crusta (korst) excoriatie (ontvelling) pigmentatie (pigmentvorming) ragade (huidscheurtje o.a. lippen, tepel, anus) squama (huidschilfer) ANZN 1e leerjaar - Les 16 - ©Matthieu Berenbroek, 2000-2011

Efflorescéntie op de huid Verhevenheden van de huid, zie ook vorige dia Galbulten (urticae) = plaatselijk oedeem en roodheid van de huid denk aan: netelroos, gif, zoals brandnetels, kwallen, spinnen, muggen ook allergisch: aardbeien, spinazie, penicilline Papels kleine bultjes, zoals bij eczeem en lues (syfilis, SOA=Seksueel Overdraagbare Aandoening) ANZN 1e leerjaar - Les 16 - ©Matthieu Berenbroek, 2000-2011

Efflorescéntie op de huid Tumoren of noduli(knobbeltje) fibroom, niet gepigmenteerde bindweefselgroei keloïden, bindweefselverhevenheden in litteken xanthomen, geelbruine bultjes (vlekken) van lipoïden (vetten) Blaasjes (vesikel) bijv. herpes simplex (koortslip) pustula (pustels) etterbultjes impetigo vulgaris of simplex ANZN 1e leerjaar - Les 16 - ©Matthieu Berenbroek, 2000-2011

Diagnostiek huidaandoeningen Algemeen denkpatroon Ontstaanswijze, duur en plaats Beloop, recidief (herhaald optreden) Invloed allerlei factoren, zoals werk, stress, lucht, hobby's e.d. Jeuk Therapie tot op heden, wat is er allemaal al aan gedaan Vakantie (I.v.m. ander eetgewoonten en insecten) ANZN 1e leerjaar - Les 16 - ©Matthieu Berenbroek, 2000-2011

Diagnostiek huidaandoeningen Algemene anamnese (vraaggesprek) Andere huidziekten, andere ziekten Huidziekten in de familie Komt er astma, hooikoorts, eczeem bij patiënt of familie voor? Ooit bij een specialist geweest voor huidbehandeling, zo ja waarvoor en wanneer? Medicijngebruik ook de pil en huishoudmiddeltjes Overgevoeligheid voor bepaalde therapieën ANZN 1e leerjaar - Les 16 - ©Matthieu Berenbroek, 2000-2011

Inspectie bij huidaandoeningen P-R-O-V-O-K-E provoke the eruption (roept de eruptie=uitbarsting op) Plaats Rangschikking Omvang (aantal en grootte) Vorm Omtrek (begrenzing scherp / vaag) Kleur Efflorescéntie, o.a. erytheem (rode uitslag) , papels (knobbel) en schilfers ANZN 1e leerjaar - Les 16 - ©Matthieu Berenbroek, 2000-2011

Huidaandoeningen eczeem Eczeem als gevolg van exsudatieve (vochtuitscheidende) ontsteking van de opperhuid => blaasjes of blaren Vaak hevige jeuk => kapot krabben vesicula = vesikels (luchtblaasjes) verhoorning => schilfervorming (losse dode huiddelen) Allerlei gevolgen: papels, vesikels (luchtblaasje), erytheem (rode vlekken), erosies (zweren), schilfers en korsten ANZN 1e leerjaar - Les 16 - ©Matthieu Berenbroek, 2000-2011

ANZN 1e leerjaar - Les 16 - ©Matthieu Berenbroek, 2000-2011 Eczeem verschillen 1 Acuut eczeem en ook redelijk snel weer verdwijnen (spanning gerelateerd) Chronisch indien recidief of langer blijft, geen aparte ziekte maar een verschijnsel Contacteczeem, wat het woord al zegt: door contact met allergenen (allergische reactie, oftewel overgevoeligheidsreactie Stoffen: cement, verfstoffen, nylon, bont ANZN 1e leerjaar - Les 16 - ©Matthieu Berenbroek, 2000-2011

ANZN 1e leerjaar - Les 16 - ©Matthieu Berenbroek, 2000-2011 Eczeem verschillen 2 Constitutioneel eczeem (hoort bij je gestel) dus mee geboren, o.a. dauwworm (nat), hoofdroos, urticaria (netelroos) Waarschijnlijk ook berustend op een overgevoeligheidsreactie, want ook astma bronchiale en hooikoorts bij deze patiënten Schimmelinfecties, zwemmerseczeem, ringworm (ringvormige erythemen =rode vlek) oorzaak geen virus maar een schimmel ANZN 1e leerjaar - Les 16 - ©Matthieu Berenbroek, 2000-2011

ANZN 1e leerjaar - Les 16 - ©Matthieu Berenbroek, 2000-2011 Huidaandoeningen Ontsteking dan een rode huid anders een steriele ontstekingsreactie Psoriasis, een verworven of erfelijke aandoening met extreme verhoorning, met stresscomponent rode, schilferende wit-glanzende huid behandeling: ultraviolet licht (zon) vaak recidiverend ook niet recidiverende vorm (of erop lijkend) ANZN 1e leerjaar - Les 16 - ©Matthieu Berenbroek, 2000-2011

ANZN 1e leerjaar - Les 16 - ©Matthieu Berenbroek, 2000-2011 Acné juvenilis Acné of acné juvenilis (jeugd), acné simplex (simpel) of vulgaris (‘gewoon’) Pustels t.g.v. ontsteking van de talgklieren in de huid, met name comedones(mee-eters) meestal alleen voorkomend tijdens de puberteit. Dus met talgklier- en haarresten gevulde bultjes! Zwarte kleur door melanine Gevolg van onreinheden die door de vettige stof (talg) de uitgangen van de talgklieren verstoppen. Puberteit, omdat dan de kinderhuid omgevormd wordt tot een volwassen huid ANZN 1e leerjaar - Les 16 - ©Matthieu Berenbroek, 2000-2011

Koortslip en herpes zoster Gordelroos of herpes zoster is een complicatie (bijkomende ziekte of verwikkeling) van varicella (waterpokken). Virus blijft achter in het ruggenmerg, kan weer geactiveerd worden meestal door verminderde weerstand. Geen echte gordel maar meestal zijn grotere delen van het gordelgebied ontstoken. Blaasjes zijn besmettelijk voor waterpokken. Uiterst pijnlijk, koelen en indrogende lotion Koortslip, ook herpes virus, alleen lip Ook bij verminderde weerstand ANZN 1e leerjaar - Les 16 - ©Matthieu Berenbroek, 2000-2011

Steenpuist of furunkel stafylokokken (bacterie, veel voorkomend) geïnfecteerde haarzakje. Negenoog of karbunkel zijn samengestelde furunkels. Te behandelen met zwavelkrijtpasta en stafylokokken smalspectrum antibiotica Orale antibiotica supplementair bij oog, neus, bovenlip wegens uitbreiding! ANZN 1e leerjaar - Les 16 - ©Matthieu Berenbroek, 2000-2011

ANZN 1e leerjaar - Les 16 - ©Matthieu Berenbroek, 2000-2011 Schurft en luisjes Schurft wordt door beddengoed of lichamelijk contact verspreid. Schurftmijt graaft gangen in de huid en legt daar eitjes. Jeuk en blaasjes, bultjes. Vooral op zijkanten vingers, tepels en zaadballen. Daarom ook wel tot SOA gerekend. Verse eitjes als zwarte stipjes te zien en de uitwerpselen als wit naast de opening Behandeling goed reiniging beddengoed en kleding; dan zalf (jeukstillende=niet krabben) anti-parasieten zalf. 2 dagen niet wassen en daarna goed verschonen. ANZN 1e leerjaar - Les 16 - ©Matthieu Berenbroek, 2000-2011

ANZN 1e leerjaar - Les 16 - ©Matthieu Berenbroek, 2000-2011 Beestjes in huis 1 kleerluis 2 hoofdluis 3 neten van de hoofdluis 4 schaamluis of platje 5 wandluis I =ware grootte ANZN 1e leerjaar - Les 16 - ©Matthieu Berenbroek, 2000-2011

ANZN 1e leerjaar - Les 16 - ©Matthieu Berenbroek, 2000-2011 Haaruitval Diffuse haaruitval door inwendige oorzaak, zoals stress, vergiftiging, diabetes en carcinoom, zwangerschap. Lijkt psychisch beïnvloed. Plotselinge haaruitval na: zware operaties, tyfus, roodvonk of een zware griep. ANZN 1e leerjaar - Les 16 - ©Matthieu Berenbroek, 2000-2011

ANZN 1e leerjaar - Les 16 - ©Matthieu Berenbroek, 2000-2011 Haaruitval 2 Alopecia (vossenhuid) areata = circumscripte (kringvormig) haaruitval Alopecia totalis capitis (totale kaalheid) hormonaal of cytostatica Erfelijkheid oftewel genetisch bepaald ANZN 1e leerjaar - Les 16 - ©Matthieu Berenbroek, 2000-2011