Wat houdt een dorp leefbaar en vitaal? Frans Thissen Afdeling Geografie, Planologie en Internationale Ontwikkelingsstudies

Twee leefbare en Vitale dorpen Wulvergem Loil 2Wat houdt een dorp leefbaar en vitaal?

Vooraf Sociale infrastructuur (voorzieningen, verenigingen, activiteiten): Voorwaarde én Resultaat van menselijk handelen Leefbaarheid: oordeel van bewoners over hun omgeving (wordt de omgeving als passend ervaren) Sociale vitaliteit: inspanningen en initiatieven van bewoners gericht op hun omgeving (actief, open, betrokken) Wat houdt een dorp leefbaar en vitaal?3

Sociale veranderingen in dorpen 4Wat houdt een dorp leefbaar en vitaal?

Sociale veranderingen in dorpen Generatieverschillen Toename van de welvaart Toename opleidingsniveau Emancipatie Individualisering 5Wat houdt een dorp leefbaar en vitaal?

Sociale veranderingen in dorpen Grote Neergang: verdwijnen van een boerencultuur Vestiging van nieuwe bewoners om woonredenen Veranderingen van binnenuit: veranderingen in gedrag en houdingen Binding aan het dorp veranderd: van dorpsbinding naar dorpstrots Dorpse samenleving: andere verhouding tussen individualiteit en collectiviteit 6Wat houdt een dorp leefbaar en vitaal?

Autonoom dorp  Bloei van het autonome dorp tijdens de Wederopbouw:  Nieuwe welvaart bleef in het dorp  Het autonome dorp als ‘machtig beeld’ Woondorp  (Auto)mobiliteit: Verplaatste consumptie, algemene schaalvergroting van het leven  Toenemende oriëntatie op de eigen woning en woondomein Sociale veranderingen in dorpen 7Wat houdt een dorp leefbaar en vitaal?

Van autonoom dorp naar woondorp Autonome dorp Je bent er geboren of opgegroeid, je komt ‘van het dorp’ (leefpaden) Je werkt er en je doet er je boodschappen: je woont ‘op het dorp’ (dagpaden) Traditioneel referentiekader: machtig beeld Woondorp Je bent er gaan wonen om de mooie woning en aangename woonomgeving Voor je sociale contacten en voorzieningen ben je niet afhankelijk van het dorp Opkomend referentiekader 8Wat houdt een dorp leefbaar en vitaal?

De sociale staat van het platteland (SCP) Thuis op het Platteland: Leefsituatie op het Nederlandse platteland is gunstig:  Gunstige woonsituatie  Toenemende mobiliteit  Grotere betrokkenheid bewoners Het beste van twee werelden: Dorpsgemeenschappen zijn nog steeds hecht maar veranderen (worden losser) Het platteland van alle Nederlanders: Oordeel over platteland positief, maar men is negatief over veel ontwikkelingen Overgebleven Dorpsleven:  Leefbaarheid op het platteland is beter, mede dankzij de sociale samenhang en de bevolkingssamenstelling  Sociale vitaliteit op het platteland is niet beter: Hechte dorpen zijn niet perse vitaal 9Wat houdt een dorp leefbaar en vitaal?

Kwaliteit van de woonfunctie Ontmoetingsplekken die zich kenmerken door ‘openheid’ naar bewoners en bezoekers Sociaal kapitaal: bewoners met grote sociale netwerken die kunnen binden en bruggen bouwen Vertellen van verhalen Wat houdt een dorp leefbaar en vitaal?10

De kwaliteit van het wonen goed, aangenaam en veilig wonen, vrij van overlast in een mooi en natuurlijk landschap met identiteit Wat houdt een dorp leefbaar en vitaal?11

Ontmoetingsfunctie: het dorpshuis als ‘Third Place’ Wat houdt een dorp leefbaar en vitaal?12

Sociaal kapitaal Bewoners (en bezoekers?) met grote sociale netwerken die kunnen binden én die bruggen kunnen bouwen 13Wat houdt een dorp leefbaar en vitaal?

Identiteit en het Vertellen van Verhalen Wulvergem Loil 14 Wat houdt een dorp leefbaar en vitaal?

Frans Thissen Afdeling Geografie, Planologie en Internationale Ontwikkelingsstudies