WORKSHOP LEEFBAARHEID Deel 2

Opzet Wat maakt uw dorp of streek leefbaar? Naar een model van leefbaarheid Waardering en Belang De leefbaarheid en sociale vitaliteit van dorpen in een situatie van bevolkingsdaling  Verschillende visies op leefbaarheid  Wat is nodig voor een sociaal vitaal dorp? Afsluitende discussie

Wat maakt uw dorp en streek leefbaar? Dorp: Streek:

Waardering en Belang Waardering Belang

WAT MAAKT EEN DORP LEEFBAAR EN VITAAL IN EEN SITUATIE VAN BEVOLKINGSDALING? Frans Thissen, UvA

Krimp, bevolkingsdaling Japan, tsunamiDetroit, loss of jobs GM Groene Hart, bevolkingsverandering Westhoek, jongerenmigratie verwoesting verandering verlies verplaatsing

Begrippen Sociale infrastructuur (Voorzieningen, Verenigingen, Activiteiten): Voorwaarde én Resultaat van menselijk handelen Leefbaarheid: oordeel van bewoners over hun omgeving (wordt de omgeving als passend ervaren) Sociale vitaliteit: inspanningen en initiatieven van bewoners gericht op hun omgeving (actief, open, betrokken)

De sociale staat van het platteland Thuis op het Platteland: Leefsituatie op het Nederlandse platteland is gunstig (hoewel niet voor iedereen en niet overal):  Gunstige woonsituatie  Toenemende mobiliteit  Grotere betrokkenheid bewoners Het beste van twee werelden: Dorpsgemeenschappen zijn nog steeds hecht maar veranderen (worden losser) Het platteland van alle Nederlanders: Oordeel over platteland positief, maar negatief over veel ontwikkelingen Overgebleven Dorpsleven:  Leefbaarheid op het platteland is beter, mede dankzij de sociale samenhang en de bevolkingssamenstelling  Vitaliteit op het platteland is niet echt beter en sociale samenhang is daarvoor niet echt belangrijk

Traditionele benadering leefbaarheid Ontwikkeling aantal inwoners Ontwikkeling aantal voorzieningen Ontwikkeling Leefbaarheid Relatie wordt steeds losser: 1.Schaalvergroting van veel voorzieningen is autonoom 2.Gedrag van bewoners regionaliseert Relatie wordt steeds losser: 1.Schaalvergroting van veel voorzieningen is autonoom 2.Gedrag van bewoners regionaliseert Bewoners baseren hun oordeel steeds vaker op kwaliteit woonfunctie Aantal inwonersneemt vooral af doorkleinerehuishoudens

Relatie Waardering en belang Samenhang tussen oordeel en belang Relatief groot belang: verkeer, veiligheid, woonomgeving Verschillende visies van verschillende groepen bewoners

Andere benadering van leefbaarheid Ontwikkeling Leefbaarheid Ontwikkeling gemeenschaps- initiatieven (voorzieningen) Ontwikkeling woonfunctie binnen de streek Regiovorming Voorzieningen zijnresultaat van leefbaarheid Krimp heeft pas effect als woonfunctie wordt aangetast Dorpen gaan verschillen in de aanwezigheid van menselijk en sociaal kapitaal

Loil - Montferland Kerkdorp onder Didam 1994: oude parochiebibliotheek werd gesloten 1995: Bewonersinitiatief (Contactraad Loil): Nieuwe dorpsbibliotheek, op basis van vrijwilligerswerk Prijs: ‘Kern met Pit’ Bevordering van dorpstrots – lokaal bewustzijn

Leefbaarheid dorpen Leefbaarheid: relatie tussen dorpsbewoners en hun omgeving: Feiten - Meningen Succesvolle bewoners - Kwetsbare bewoners Feiten - Meningen Succesvolle bewoners - Kwetsbare bewoners Relatie Bestuur - Bewoners: Informatie en kwaliteit bestuur - Gemeenschapsinitiatieven Relatie Bestuur - Bewoners: Informatie en kwaliteit bestuur - Gemeenschapsinitiatieven Autonoom dorp: Plaatselijke woonmogelijkheden Plaatselijke werkgelegenheid Plaatselijke voorzieningen Autonoom dorp: Plaatselijke woonmogelijkheden Plaatselijke werkgelegenheid Plaatselijke voorzieningen Woondorp: Verkeersveiligheid en verkeersdruk Sociale veiligheid Kwaliteit van de woonfunctie Woondorp: Verkeersveiligheid en verkeersdruk Sociale veiligheid Kwaliteit van de woonfunctie

Sociale vitaliteit van dorpen

Vitale dorpen, wat is daarvoor nodig? 1.Kwaliteit van de woonfunctie (woning en directe woonomgeving) 2.Ontmoetingsplekken die zich kenmerken door ‘openheid’ naar alle bewoners 3.Sociaal kapitaal: bewoners met grote sociale netwerken die kunnen binden maar ook bruggen kunnen en willen bouwen 4.Actieve oriëntatie van bewoners op de veranderende identiteit van hun dorp: “vertellen van verhalen”

1.De kwaliteit van het wonen goed, aangenaam en veilig wonen, vrij van overlast in een mooi en natuurlijk landschap met identiteit

2.Ontmoetingsfunctie: het dorpshuis als ‘Third Place’ Vitale dorpen, wat is daarvoor nodig? 17

3.Sociaal kapitaal Bewoners met grote sociale netwerken die kunnen binden én die bruggen kunnen en willen bouwen

4.Veranderende identiteit en het Vertellen van Verhalen Wulvergem Loil

De betekenis van lokale culturele producties

BIJDRAGE VAN UW BANK AAN DE LEEFBAARHEID VAN DE STREEK Afsluitende discussie