1 Toetsen en beoordelen Biologische kwaliteitselementen Workshop toetsen en beoordelen 29 november 2007 Reinder Torenbeek

2 Maatlatten Voor natuurlijke wateren Maatlatten op nationaal niveau Geautomatiseerde uitvoering via QBWat. Gebruikers van QBWat worden op de hoogte gehouden van updates. Samenvoegen van soortenlijsten (indien nodig): zelf eerst uitvoeren. Voor kunstmatige / sterk veranderde wateren Gebaseerd op maatlat voor natuurlijke wateren. Andere klasse-grenzen.

3 Maatlatten Natuurlijke en sterk veranderde / kunstmatige wateren Aantal positieve soorten Ecologische score 1,00 0,80 0,60 0,40 0,20 0, ,05 0,15 0,30 0,61 0,00 0,2 0,4 0,6 1,00 0, ZGET GET MEP GEP EKR Aantal positieve soorten

4 Aggregeren Voor fytoplankton, macrofyten en vis 1.Soortenlijsten samenvoegen. 2.Maatlat toepassen. Voor plankton en macrofauna 1.Maatlatten toepassen. 2.EKR’s middelen.

5 Fytoplankton Deelmaatlat bloei 2 (electrolyt arme wateren) of 4 (electrolyt rijke wateren) monsters nemen, verspreid over het jaar. Bij zoute wateren: alleen bloei van Phaeocystis; (geknikt) lineair verband tussen aantallen en score. Overige wateren: Op basis van soortensamenstelling (soort met laagste score geeft doorslag) Resultaat: 2 of 4 scores; deze middelen. Deelmaatlat chlorofyl-a 6 (zoete wateren) of 7 (zoute wateren) metingen in de zomerperiode. Rekenkundig gemiddelde berekenen.

6 Combineren deelmaatlatten Deelmaatlatten combineren Gemiddelde berekenen. Maar: als er geen bloei is, dan geldt chlorofyl-maatlat als resultaat. Bovendien: bij zoute wateren: als chlorofyl-maatlat laagste is, geldt dat als resultaat.

7 Overige waterflora Welke groepen Macrofyten (alleen in zoete wateren). Macro-algen: aanvankelijk alleen in zoute wateren; nu vervallen. Angiospermen: alleen in zoute wateren. Fytobenthos: allen voor rivieren. Rivieren Meren Overgangs- en kustwateren MacrofytenXX- FytobenthosX-- Angiospermen--X Macro-algen---

8 Macrofyten Deelmaatlat abundantie groeivorm Eerst monsters aggregeren: abundanties per groeivorm rekenkundig middelen. Dan score per groeivorm volgens maatlatten berekenen (per type verschillend). Scores van groeivormen middelen; kroos en flab alleen meenemen als de score > 0,6  Zit allemaal in QBWat Deelmaatlat soortensamenstelling Eerst monsters aggregeren: abundanties per soort getransformeerd middelen. Dan score volgens maatlatten berekenen. Deelmaatlatten combineren Gemiddelde van de scores van beide deelmaatlatten. Bij rivieren: ook score deelmaatlat fytobenthos.

9 Fytobenthos Aggregeren Eén monster per jaar. Bij meer locaties: eerst één mengmonster maken. Beoordelen Er is één deelmaatlat. Betrekken bij middeling van de twee deelmaatlatten van macrofyten.

10 Angiospermen 4 deelmaatlatten Areaal kwelders. Kwaliteit kwelders. Areaal zeegrasvelden. Dichtheid soorten zeegras. Aggregeren Het waterlichaam wordt als één geheel bekeken. Aggregeren is niet van toepassing. Per deelmaatlat: score berekenen. Combineren van deelmaatlatten: laagste score telt als eindresultaat.

11 Macrofauna Zoute wateren Deelmaatlatten op 3 niveaus: -Hele systeem -Habitats (arealen binnen WL) -Kenmerken gemeenschap Maatlatten zijn onlangs gereed gekomen. Aanbevolen wordt te toetsen op najaarsmonsters. Zoete wateren Maatlat gebaseerd op kenmerkende, positieve indicatorsoorten en negatieve indicatorsoorten. Dit levert één EKR. Alleen voorjaarsmonsters. Elk monster apart beoordelen met maatlat. Daarna EKR’s gewogen middelen naar rato van representativiteit van het monster.

12 Gewogen middelen macrofauna Meetpunt A Meetpunt B Meetpunt C Tevens meetlocatie voor het waterlichaam EKR = (0,5*EKR-A) + (0,3*EKR-B) + (0,2*EKR-C) MeetpuntRepresentatief voor A50% WL B30% WL C20% WL

13 Vis Aggregeren Bemonsteren volgens Richtlijn monitoring en STOWA- handboek. Eén gecombineerde soortenlijst met aantallen of gewichten. Eén meting per jaar. Beoordelen Alleen deelmaatlatten voor zoete wateren. Deelmaatlatten en combineren daarvan verschilt per watertype.

14 Vragen en discussie