Kenmerk 12 Het ontstaan van feodale verhoudingen in het bestuur Les 10: Karel de Grote en Ridders

Karel en grote problemen H3:§ 2:p68-70 (en oriëntatie) Karel en grote problemen In 768 werd Karel Koning der Franken Hij zou de grootste worden Maar hij erfde grote problemen Invasies van alle kanten (zie dia) Verdeeldheid in het rijk edelen deden zelf wat zij wilden Grote armoede in het rijk Weinig ontwikkelde onderdanen Een slecht bestuur analfabetisme Karel trachtte deze problemen tegelijk op te lossen!

Noormannen Friezen Saksen Avaren Arabieren

Karels oplossingen Een pact met de Kerk (daar de volgende les meer over § 3.3) Trachtte kennis uit de Grieks-Romeinse tijd te redden Door geestelijken geschriften uit die tijd te laten overschrijven Mn. over (land-) bouwkunde

Karels oplossingen III. Hij stichtte een reizend hof (§ 3.1) De pleisterplaatsen werden paltsen genoemd Noodzaak Om zijn gezag te doen gelden Recht te spreken Disputen te beslechten Beloonde goed gedrag Om voldoende voedsel voor zijn hof te hebben In zijn gevolg reisden Schrijvers, geleerden, rechters, geestelijken en een van zijn edelen

Karels oplossingen 3 ▼ IV. Bouwde een ruiterleger Zo ontstond ....? Gaf als leenheer mannen gebied in leen in ruil voor bescherming van het land Deze leenmannen moesten paarden fokken en altijd paraat staan kregen door hun leen een deel van de opbrengst van de oogst van de boeren die in het gebied leefden (pacht) hadden dezelfde n/w als de Germanen voor hen! ▼ Zo ontstond ....? de middeleeuwse adel!

Hoge en lage edelen Het merendeel der adel bestond uit lage adel 500 600 700 800 900 1000 1100 1200 1300 1400 Hoge en lage edelen Het merendeel der adel bestond uit lage adel Zij bezaten een of enkele domeinen Op het domein stond een versterkte boerderij of een klein kasteel Weinig meer te eten dan de horige Wat zij verdienden (pacht) ging veelal op aan een of meerdere paarden en een wapenuitrusting

Wat kost een ridderuitrusting in de tijd der Karolingen Wat kost een ridderuitrusting in de tijd der Karolingen? - uitgedrukt in koeien helm, 6 koeien maliënkolder, 12 koeien zwaard, 3 koeien schede, 4 koeien beenplaten, 6 koeien schild en lans, 2 koeien paard, 12 koeien Een totaal van 45 koeien!

500 600 700 800 900 1000 1100 1200 1300 1400 Leenheer & leenman De leenman (of vazal) kreeg het land in leen van hoge adel; de leenheer In de 9e eeuw werd dit zelfs erfelijk Had je veel land in leen, dan kon je het verder verlenen!! (achter-leenman) De leenheer moest de leenman bescherming bieden in ruil voor o.a. trouw, leveren van gewapende mannen als er geknokt moest worden, helpen bij het besturen (rechtspreken en adviseren van de heer) van het land van de leenheer

Wat zie je hier? Een vazal zweert trouw

Eigenwijze leenmannen 500 600 700 800 900 1000 1100 1200 1300 1400 Eigenwijze leenmannen Veel leenmannen stellen zich in de loop der tijd steeds onafhankelijker op; zeker toen vanaf de 9e eeuw het lenen een erfelijk karakter kreeg Hiervoor kon de heer niet meer gemakkelijk een leenman bij onbehoorlijk gedrag uit zijn leen zetten en bij overlijden een nieuwe leenman aanwijzen

Karel wordt keizer Zijn rijk werd door de goede bestuur en leger steeds groter. Echter, na Karel viel het rijk weer (denk aan Clovis) uiteen door Verdeling van het land onder zoons bij vererving; interne oorlogen; oorlogen met vijanden van buiten. Karel net keizer

Impact vertrek Romeinen ECONOMIE Handel/nijverheid nabij (limes, Romeinse dorpen, steden) en lange afstand valt weg Infrastructuur gaat kapot geldeconomie verdwijnt Zelfvoorzienend/autarkie/hofstelsel/domein ↑ SOCIALE VERHOUDINGEN Achterblijvers zijn op zichzelf aangewezen Een nieuwe hiërarchie moet ontstaan; horigheid ontstaat CULTUUR - Religie blijft daar waar mensen zijn Normen/waarden van de Romeinen verdwijnen grotendeels Germaanse cultuur wordt steeds belangrijker BESTUUR Romeins bestuur verdwijnt Feodaal bestuur komt op Adel (Ridderstand)

Huiswerk Lezen Maken/meenemen blz. 68 t/m 70 Opdracht 2, p. 70 Maakwerk in de klas Nakijken klassikaal: -- Van vorige les: Tijdvak II afronden; start Tijdvak III Deze les: Opdracht 5 maken; waar? Tijdvak III, op de plaats van vraag+bron Huiswerk Lezen blz. 68 t/m 70 Maken/meenemen Opdracht 2, p. 70 Een afbeelding meenemen of tekening maken van een leenheer die een leenman inzweert/beëdigd/zijn leen geeft (op voorblad Tijdvak III)