Etymologie: Grieks: diarrhoia (dia + rhein) Laat Latijn: diarrhoea Main Entry: di·ar·rhea Pronunciation: "dI-&-'rE-& Function: noun Etymology: Middle English diaria, from Late Latin diarrhoea, from Greek diarrhoia, from diarrhein to flow through, from dia- + rhein to flow -- more at STREAM Date: 14th century 1 : abnormally frequent intestinal evacuations with more or less fluid stools 2 : excessive flow <verbal diarrhea> Etymologie: Grieks: diarrhoia (dia + rhein) Laat Latijn: diarrhoea Middel-Engels: diaria
VIRUSSEN BACTERIËN PROTOZOA ANTIBIOTICA HEELKUNDIGE INGREPEN VOEDSELINTOLERANTIE IRRITABLE BOWEL SYNDROOM VERGIFTIGING METABOLE STOORNISSEN
VIRUSSEN BACTERIËN PROTOZOA ANTIBIOTICA HEELKUNDIGE INGREPEN VOEDSELINTOLERANTIE IRRITABLE BOWEL SYNDROOM VERGIFTIGING METABOLE STOORNISSEN
ROTAVIRUS
ADENOVIRUS 40/41
NORWALK VIRUS
ASTROVIRUS
BACTERIËN VIRUSSEN PROTOZOA ANTIBIOTICA HEELKUNDIGE INGREPEN VOEDSELINTOLERANTIE IRRITABLE BOWEL SYNDROOM VERGIFTIGING METABOLE STOORNISSEN
CAMPYLOBACTER
SALMONELLA
SHIGELLA
STAPHYLOCOCCUS
CLOSTRIDIUM
ESCHERICHIA COLI
REIZIGERSDIARREE Bron : WHO (1998)
PROTOZOA VIRUSSEN BACTERIËN ANTIBIOTICA HEELKUNDIGE INGREPEN VOEDSELINTOLERANTIE IRRITABLE BOWEL SYNDROOM VERGIFTIGING METABOLE STOORNISSEN
GIARDIA LAMBLIA
ENTAMOEBA HISTOLYTICA
ANTIBIOTICA VIRUSSEN BACTERIËN PROTOZOA HEELKUNDIGE INGREPEN VOEDSELINTOLERANTIE IRRITABLE BOWEL SYNDROOM VERGIFTIGING METABOLE STOORNISSEN
ANTIBIOTICA
CHIRURGIE/BESTRALING VIRUSSEN BACTERIËN PROTOZOA ANTIBIOTICA CHIRURGIE/BESTRALING VOEDSELINTOLERANTIE IRRITABLE BOWEL SYNDROOM VERGIFTIGING METABOLE STOORNISSEN
CHIRURGIE
BESTRALING
VOEDSELINTOLERANTIE VIRUSSEN BACTERIËN PROTOZOA ANTIBIOTICA HEELKUNDIGE INGREPEN VOEDSELINTOLERANTIE IRRITABLE BOWEL SYNDROOM VERGIFTIGING METABOLE STOORNISSEN
LACTOSE INTOLERANTIE
LACTASE TABLETTEN
GLUTEN INTOLERANTIE
VOEDINGS ADDITIEVEN
Kan laxerend werken bij overmatig gebruik VOEDINGS ADDITIEVEN Kan laxerend werken bij overmatig gebruik 10 pastilles in 1 à 2 uur
IRRITABLE BOWEL SYNDROOM VIRUSSEN BACTERIËN PROTOZOA ANTIBIOTICA HEELKUNDIGE INGREPEN VOEDSELINTOLERANTIE IRRITABLE BOWEL SYNDROOM VERGIFTIGING METABOLE STOORNISSEN
IRRITABLE BOWEL SYNDROOM STRESS
VERGIFTIGING VIRUSSEN BACTERIËN PROTOZOA ANTIBIOTICA HEELKUNDIGE INGREPEN VOEDSELINTOLERANTIE IRRITABLE BOWEL SYNDROOM VERGIFTIGING METABOLE STOORNISSEN
VERGIFTIGING Afbraak darmepitheel
METABOLE STOORNISSEN VIRUSSEN BACTERIËN PROTOZOA ANTIBIOTICA HEELKUNDIGE INGREPEN VOEDSELINTOLERANTIE IRRITABLE BOWEL SYNDROOM VERGIFTIGING METABOLE STOORNISSEN
METABOLE STOORNISSEN
INFANTIELE VIRALE GASTRO-ENTERITIS
INFANTIELE GASTRO-ENTERITIS
COMPLICATIES
DEHYDRATATIE Mild Ernstig Voorkomen Geïrriteerd Dorstig Lusteloos Bewusteloos Comateus Voorste fontanel Normaal Ingevallen Ogen Tong Droog Huid Trage terugvering Ademfrequentie Zeer snel Pols Urine Zeer donker Gewichtsverlies < 10 % > 10 %
2.2 miljoen doden / jaar = 4 doden / minuut
MORTALITEIT Oorzaak # Doden (x 1000) % totaal 1 Hartziekte 7 375 13,7 2 CVA 5 106 9,5 3 Respiratoire infectie 3 452 6,4 4 HIV/AIDS 2 285 4,2 5 Diarree 2 219 4,1 6 Perinatal condition 2 155 4,0 7 TBC 1 498 2,8 8 Longkanker 1 244 2,3 9 Verkeersongelukken 1 171 2,2 Bron : WHO (1998)
Bron : WHO (1998)
Bron : WHO (1998)
VOORKOMEN HYGIËNE
VOEDSELHYGIËNE Wash it or cook it, or just forget it ! Spoel, kook of schil, anders zit je op de bril !
BASISWATERVOORZIENING
BEHANDELING
REHYDRATATIE
Rijstwater Slappe thee Groentebouillon … minstens 2 l/dag
Zo snel mogelijk opnieuw beginnen eten motiliteit van de darm !
Licht verteerbaar !
ANTIBIOTICA INDIEN NODIG !
ROTAVIRUS ontdekt in 1973 met EM door Bishop
ontdekt in 1973 met EM door Bishop
ontdekt in 1973 met EM door Bishop
VP4 VP7
REOVIRIDAE ROTAVIRUS VP6 VP4 VP7 A B C D, E, F, G 21 P types 14 G mens/dier kinderen wereldwijd B mens/dier volwassenen Z.O.-Azië C mens/dier volwassenen N.-Amerika D, E, F, G dier wereldwijd 21 P types 14 G types
REOVIRIDAE ROTAVIRUS VP6 VP4 VP7 A B C D, E, F, G 21 P types 14 G mens/dier kinderen wereldwijd B mens/dier volwassenen Z.O.-Azië C mens/dier volwassenen N.-Amerika D, E, F, G dier wereldwijd 21 P types 14 G types
REOVIRIDAE ROTAVIRUS VP6 VP4 VP7 A B C D, E, F, G 21 P types 14 G mens/dier kinderen wereldwijd B mens/dier volwassenen Z.O.-Azië C mens/dier volwassenen N.-Amerika D, E, F, G dier wereldwijd 21 P types 14 G types
ROTAVIRUS GENOOM 11 segmenten dubbelstrengig RNA ongeveer 18000 bp
SYMPTOMEN Diarree (98%) Overgeven (87%) Koorts (84%) Abdominale pijn Ernstig volume verlies
COMPLICATIES Dehydratatie Darminvaginatie Aspiratie braaksel
ROTAVIRUS VACCIN Jenneriaans vaccin Rotashield
dikke darm dikke darm dunne darm dunne darm appendix
EPIDEMIOLOGIE Vooral kinderen Volwassenen Prematuren Ouderen HIV-patienten
Jaar
Kinderen Drinkwater Tourista Gesloten populatie Endemisch VOLWASSENEN Kinderen Drinkwater Tourista Gesloten populatie Endemisch
Escherichia
VERSPREIDING Seizoensgebonden Mortaliteit In Europa
Rotavirus activiteit per maand in the VS juli 1991- juni 1997 Rotavirus activiteit per maand in the VS juli 1991- juni 1997. Emerging Infectious Diseases volume 4 nummer 4 okt - dec 1998.
Rotavirusdoden in de wereld Rotavirusdoden in de wereld. Emerging Infectious Diseases volume 4 nummer 4 okt -dec 1998.
Maart Februari Januari
ZIEKTEVERLOOP Incubatie Symptomen Infectiviteit Gevaar Asymptomatisch
DIAGNOSTIEK Immunochromatografie Elektronenmicroscopie Elektroforese RT-PCR
Diagnosis of Rotavirus Infection
TRANSMISSIE Fecaal-oraal Infectieuze dosis Fomites Groenten Drinkwater
PREVENTIE Voedselscreening
PREVENTIE Hygiëne
PREVENTIE
BEHANDELING Yoghurt, water, wortels, bananen, rijst Appels, water
ENTERISCHE ADENOVIRUSSEN
ADENOVIRUSSEN Mastadenoviridae A B C D E Aviadenoviridae 49 F: Enterische Adenovirussen : Ad40 & Ad41
VIROLOGIE Naakte virussen (65 – 100 nm) Kapsel: pentonen, hexosen en vezels Lineair dubbelstrengig DNA Herkenning : CAR - receptor
VIROLOGIE 2 ‘knobbed fibres’ specifieke pentonen andere hexosen SPECIFIEK VOOR AD40 & AD 41: 2 ‘knobbed fibres’ specifieke pentonen andere hexosen
LANG KORT
GENOOM - E1, E2, E3 & E4 - modulatie gastheercel Late genen : Vroege genen : - E1, E2, E3 & E4 - modulatie gastheercel Late genen : - L1, L2, L3, L4 & L5 - replicatie, inkapseling, maturatie
GENOOM
EPIDEMIOLOGIE ouderen personen met verzwakt immuunsysteem (HIV) kinderen ouderen personen met verzwakt immuunsysteem (HIV)
SYMPTOMEN diarree braken milde dehydratatie
TRANSMISSIE faeco-oraal water? voedsel?
FECO-ORALE TRANSMISSIE Chungking Mansions, Hong-Kong
DIAGNOSTIEK celcultuur elektronenmicroscopie PCR / C-PCR ELISA Ag-detectie
DIAGNOSTIEK celcultuur elektronenmicroscopie PCR / C-PCR ELISA Ag-detectie
DIAGNOSTIEK celcultuur elektronenmicroscopie PCR / C-PCR ELISA Ag-detectie
DIAGNOSTIEK celcultuur elektronenmicroscopie PCR / C-PCR ELISA Ag-detectie
PCR
C-PCR Sample Celcultuur Incubatie (5 dagen) VISUALISATIE (gelelectroforese) Thermocycler
DIAGNOSTIEK celcultuur elektronenmicroscopie PCR / C-PCR ELISA Ag-detectie
(= Enzyme-linked immunosorbent assay). ELISA (= Enzyme-linked immunosorbent assay). Antigenen op ELISA plaat Antilichamen, al dan niet aanwezig in het serum 2e type antilichamen + enzyme Chromogeen dat van kleur verandert door enzyme POSITIEF NEGATIEF
DIAGNOSTIEK celcultuur elektronenmicroscopie PCR / C-PCR ELISA Ag-detectie
NORWALK-VIRUS
GESCHIEDENIS 1968: eerste uitbraak in Norwalk, Ohio 1972: virus wordt door elektronen- microscopie aangetoond 1990: genoom Norwalk wordt gekloond
GESCHIEDENIS 1968: eerste uitbraak in Norwalk, Ohio 1972: virus wordt door elektronen- microscopie aangetoond 1990: genoom Norwalk wordt gekloond
GESCHIEDENIS 1968: eerste uitbraak in Norwalk, Ohio 1972: virus wordt door elektronen- microscopie aangetoond 1990: genoom Norwalk wordt gekloond
GESCHIEDENIS 1968: eerste uitbraak in Norwalk, Ohio 1972: virus wordt door elektronen- microscopie aangetoond 1990: genoom Norwalk wordt gekloond
INDELING CALICIVIRUSSEN NLV - Genogroup I (Norwalk Virus) - Genogroup II (Snow Mountain) SLV : Genogroup I, II & III Vesivirus (konijn) Lagovirus (varken) calyx
.
VIROLOGIE Enkelstrengig RNA-virus 27 - 40nm Geen envelop Icosaëder
GENOOM 7642 nucleotiden 48% Glycine en Cysteïne 3 open reading frames (ORF)
ORF 2: Kapselproteïne (530 AZ) ORF 3: ORF 3 proteïne (212 AZ) ORF 1: Voorloper proteïne (1789 AZ) gekliefd tot niet-structurele eiwitten ORF 2: Kapselproteïne (530 AZ) ORF 3: ORF 3 proteïne (212 AZ) Produceert niet-geP 23K en geP 35K proteïne.
EPIDEMIOLOGIE Incubatietijd: 1 tot 3 dagen Duur: gemiddeld 2 dagen Virusuitscheiding: via faeces en braaksel, tot 3 weken na ziekte Transmissie: feco-oraal, hoofdzakelijk mens op mens. Minimale infectueuze dosis: 10à 100 partikels.
DIAGNOSTIEK - Elektronenmicroscopie Moleculair-biologische methoden Handicap: virussen niet te kweken in vitro *reverse-transcriptase-PCR *Klonen *Kapsel tot expressie in baculovirus
ASTROVIRUS
50 nm
50 nm
ASTROVIRUS ontdekking: 1975 Gr. ‘Astron’ nieuwe virusfamilie: de Astroviridae apen, eenden, katten, schapen, varkens, kalkoenen en mensen. mensen: 8 serotypes
VIROLOGIE kleine sferische partikels diameter 28-30 nm naakte virussen glad elektronendens schild vijf- of zespuntige ster
VIROLOGIE enkelstrengig (+)RNA 6800 nt replicatie in cytoplasma genoom: 3 ORFs
TRANSMISSIE Direct feco-oraal Besmet water/voedsel
+ =
FECO-ORALE TRANSMISSIE
EPIDEMIOLOGIE Waar? Wanneer? Wie? kinderen ouderen immuundeficiëntie
ASTROVIRUS Incubatietijd Klinische symptomen Behandeling
DIAGNOSTIEK Electronenmicroscopie PCR ELISA
PREVENTIE Regelmatig handen wassen Desinfecteren van oppervlakten Wassen van besmette kledij Cave besmet voedsel of drank
ANDERE VERWEKKERS VAN GASTROENTERITIS Torovirus Pestivirus Picornaviridae Picobirnavirus Parvovirus Coronavirus
217 miljoen patiënten; 3 dagen diarree Main Entry: di·ar·rhea Pronunciation: "dI-&-'rE-& Function: noun Etymology: Middle English diaria, from Late Latin diarrhoea, from Greek diarrhoia, from diarrhein to flow through, from dia- + rhein to flow -- more at STREAM Date: 14th century 1 : abnormally frequent intestinal evacuations with more or less fluid stools 2 : excessive flow <verbal diarrhea> 217 miljoen patiënten; 3 dagen diarree 4x/dag naar WC; 200 ml stoelgang/beurt = 510.000.000 liter