Maarten van Bentum (Universiteitsbibliotheek) Wetenschappelijk publiceren: recente ontwikkelingen t.b.v. betere zichtbaarheid Maarten van Bentum (Universiteitsbibliotheek)

Wetenschappelijk publicatiemodellen Het ‘traditionele’ publicatiemodel Het Open Access publicatiemodel Het hybride publicatiemodel

Maarten van Bentum (Universiteitsbibliotheek) Belangrijkste kenmerken Artikel naar (commerciele) tijdschriftuitgever Auteur draagt rechten officieel over aan uitgever Uitgever verkrijgt exclusieve publicatierechten Auteur verliest zeggenschap over eigen werk Peer-review georganiseerd door uitgever Toegang tot tijdschrift via lezersabonnement Het ‘traditionele’ publicatiemodel

Maarten van Bentum (Universiteitsbibliotheek) Het ‘traditionele’ publicatiemodel Voordelen Formele kwaliteitscontrole (peer review) Wetenschappelijke reputatie van tijdschrift (‘branding’) Nadelen Veel tijd tussen eerste indiening en uiteindelijke publicatie Beperkte ‘exposure’ a.g.v. hoge (stijgende) abonnementsprijzen (afhankelijk van onderhandelingen bibliotheken - uitgevers) Minder citaties Overdracht van auteursrecht

Maarten van Bentum (Universiteitsbibliotheek) Het Open Access model Meer informatie: Budapest Open Access Initiative (2001): Twee ‘wegen’ Open Access tijdschriften Online self-publishing of –archiving (repositories) OA publicaties zijn online voor iedereen waar dan ook vrij toegankelijk en gratis beschikbaar

Maarten van Bentum (Universiteitsbibliotheek) Het Open Access model OA tijdschriften Gratis online toegang Meer dan 3600, waarvan ruim 1200 ook op artikel doorzoekbaar Supply paid i.p.v. demand paid: verandering van financiële stromen in wetenschappelijke instellingen of via UB website (Find databases for searching)

Maarten van Bentum (Universiteitsbibliotheek) Het Open Access model Self-publishing of –archiving Auteur biedt publicaties (niet per se definitieve ‘uitgevers- versie’) full text en vrij toegankelijk voor iedereen op het internet persoonlijke of instituutswebsite open institutional repository (=online archief van full text wetenschappelijke publicaties van een instelling, vrij toegankelijk voor iedereen)

Maarten van Bentum (Universiteitsbibliotheek) Het Open Access model Voordelen Snelle publicatie van wetenschappelijke resultaten Geen overdracht van auteursrechten Meer citaties –Online self-archiving zie: Brody, T. and Harnad, S. (2004). Comparing the Impact of Open Access (OA) vs. Non-OA articles in the Same Journals. D-Lib Magazine 10(6). –Open access journals zie: Eysenbach, G. (2006). Citation Advantage of Open Access Articles PLoS Biol 4(5) document&doi= %2Fjournal.pbio ) document&doi= %2Fjournal.pbio

Maarten van Bentum (Universiteitsbibliotheek) Het Open Access model Nadelen: OA tijdschriften Kosten voor auteur Minder keus uit tijdschriften met status/grote impact (2004: 191 van de 8700 WoS-tijdschriften. Niet meer impact van OA- tijdschriften op basis van citaties!, zie: The Impact of Open Access Journals - A Citation Study from ISI : Nadelen: Self-publishing of –archiving (niet-uitgeversversie) Geen formele kwaliteitscontrole (peer review) Geen officiële citatie

Maarten van Bentum (Universiteitsbibliotheek) Het Open Access model Recente ontwikkelingen Institutional repositories gebaseerd op OAi-protocol (1999 …) Open Access tijdschriften (1999, British Medical Journal) Budapest Open Access Initiative (2001, ) Minder beperkingen van uitgevers voor open access (2003 …): auteurvriendelijke copyright-voorwaarden, embargo-regeling Verplicht open access (2005 …): open access beleid van onderzoeksfinanciers (27), onderzoeksinstituten/universiteiten (22) en Europese Commissie Hybride publicatiemodel

Maarten van Bentum (Universiteitsbibliotheek) Het hybride publicatiemodel Combinatie van ‘traditionele’ en Open Access model Twee vormen Hybride tijdschriften Parallel publiceren

Maarten van Bentum (Universiteitsbibliotheek) Het hybride publicatiemodel Hybride tijdschriften Auteur betaalt uitgever bepaald bedrag om het artikel Open Access te publiceren Voorbeeld: Springer Open Choice (contract tussen Springer en UKB: in een bepaald jaar max artikelen zonder kosten OA gepubliceerd: Lijst van uitgevers hybride tijdschriften:

Maarten van Bentum (Universiteitsbibliotheek) Het hybride publicatiemodel Parallel publiceren Tegelijkertijd via uitgevers publicatiekanaal en online self- publishing Voorwaarden (parallel) publiceren van uitgevers: Licence to publish: Auteursrecht in het hoger onderwijs:

Maarten van Bentum (Universiteitsbibliotheek) Open Access repositories Institutional repositories voor wetenschappelijke output Alle Nederlandse en veel buitenlandse universiteiten Wereldwijd wetenschappelijke netwerk (Open Archives protocol) Duurzaam archiveren in het e-depot (Koninklijke Bibliotheek) Doorzoekbaar m.b.v. verschillende diensten: Google (algemeen- wereldwijd), NARCIS/DAREnet (wetenschappelijk-nationaal), BASE-Bielefeld Academic Search Engine, Scientific Commons (wetenschappelijk-internationaal)

Maarten van Bentum (Universiteitsbibliotheek) UT-repository Ongeveer 7000 full text wetenschappelijke UT publicaties voor iedereen vrij beschikbaar. Daarnaast ca. 800 full text toegankelijk binnen UT domein 3500 records met alleen bibliografische gegevens van wetenschappelijke output van de UT Proefschriften, tijdschriftartikelen, congresbijdragen, onderzoeksrapporten, etc. Apart repository met ruim 1200 full text afstudeerverslagen Toegang: Home-pagina Universiteitsbibliotheek – UT publications en UT Student theses

Maarten van Bentum (Universiteitsbibliotheek) Zoeken in repositories Narcis (Darenet / Promise of Science/Cream of Science) ( (Darenet / Promise of Science/Cream of Science) Base ( Scientific Commons ( Commons UT repository ( repository

Maarten van Bentum (Universiteitsbibliotheek) Aanleveren aan UT-repository Doel: full text (duurzaam) archiveren en open access publiceren Open Access alleen na controle door bibliotheek van de copyright-voorwaarden van de uitgever (indien van toepassing) Auteur behoudt auteursrechten Submit op home-pagina UT repositoryhome-pagina UT repository Eventueel naar of cd-rom Universiteitsbibliotheek Afd. Documentverwerking Vrijhof, kamer 284 t.a.v. mevr. L. Klunder