Inleiding Fysisch-Experimentele Vaardigheden (3A560) André Duif Paul Koenraad

IFEV De Practica VFEV FEV DVV, dl.1 OGO-projecten DVV, dl.2 1ste jaar 2de jaar trim.1 IFEV VFEV trim.2 FEV DVV, dl.1 trim.3 OGO-projecten DVV, dl.2

Web-info Public folder in Outlook: /Public Folders/All Public Folders/Phys/Onderwijs/1e jaar/Inleiding fysisch-experimentele vaardigheden

IFEV College Experimenteren Diktaat Handleiding + waarnemingenboek

Organisatie van de practica TECHNISCH TEAM Jan Millenaar Martine van Vlokhoven Paul Peters Gerard Westerbeek PRACTICUMLEIDING André Duif Paul Koenraad BEGELEIDING 6 begeleiders

Adressen André Duif a 1.16 tel. 2582 (a.m.duif@tue.nl) Paul Koenraad d 2.04 tel. 4105 (p.m.koenraad@tue.nl) Jan Millenaar b 0.02 tel. 2762 (j.millenaar@tue.nl)

Indeling college 10 weken x 2 uur (maandag 3&4) voorbereiding op de experimenten afsluitend schriftelijk tentamen in november 2003 hertentamen in januari 2004 Je moet aan het tentamen hebben deelgenomen om aan het 2de-trimester practicum (FEV) mee te mogen doen Je moet het tentamen hebben gehaald om aan het 2de-jaars practicum (VFEV) mee te mogen doen

Indeling practicum groep 1: ma.mi. + di.mi. DEELNAME VERPLICHT 6 experimenten à 2 halve dagen groepsindeling: groep 1: ma.mi. + di.mi. groep 2: vrij.ocht. + vrij.mi. groep 3: wo.mi.+do.mi. per proef: 2 halve dagen voor experimenteren én uitwerken 5 proeven in (wisselende koppels), 1 proef solo indeling: zie rooster proefverslag van proef 4

Speciale onderdelen 8 september, 10:45-11:30 Veiligheid in de laboratoria AANWEZIGHEID VERPLICHT cursus RSI-preventie AANWEZIGHEID VERPLICHT verroostering volgens practicum roosters

Gang van zaken bij de practica Voor het begin van de proef aanmelden bij de practicum-administratie a 0.11 Bij verhindering afmelden: 040 2472762 Experimenteren in de c-vleugel, begane grond Bij iedere proef hoort een oranje flap (= toegangsbewijs) Bovenste deel van de flap moet je ZELF HELEMAAL invullen

Gang van zaken bij de practica Alles op het practicum wordt genoteerd in een logboek Logboeken zijn te koop bij de administratie: deze week €7.00 vanaf volgende week €14.00 slechts 1 exemplaar per persoon Vanaf volgende week worden de notebooks gebruikt bij de proeven: MEEBRENGEN! Notebooks mogen alleen worden gebruikt voor de practica, d.w.z. NIET INTERNETTEN en GEEN MUZIEK

Logboeken Planning / voorbereiding (schematische) schets van de opstelling Lijst van gebruikte apparatuur (merk, type, serienr.) Afleiding van formules en uitdrukkingen Beschrijving meetmethode Meetgegevens + instelling van de apparatuur (bv. bereik noteren) Namen van files op je notebook Uitwerking van de metingen Plaatjes en grafieken

Groepsindeling GROEP 1 GROEP 2 GROEP 3 1 v.d. Brink 11 Staaltink Brasjen Roosendaal v. Doremalen du Pau 2 Castelijns 12 Schellekend v. Bree J. de Ruiter Dudink Pijnenburg 3 Doggen 13 Schoenaker v. Bussel R. de Ruiter Dudycz Rammeloo 4 Engelen 14 Sitters Cardinaels Speijcken Ebberink Sallevelt 5 v. Gils 15 Stegen Duif Vader Geerts Souren 6 Jeune 16 v.d. Winkel v. Elst Zwanenburg Goedhart Vehmeijer 7 Kersten 17 Fedorin Jansen Lipperts Groenen Janssen 8 Mackus 18 Lam Palm Quirijnen Joosten Schilden 9 Metselaar 19 Stapel Portegies de Milliano Wolters 10 Righart 20 Schuitvlot de Rooij v. Noorloos

Metingen aan een voorwerp Vraag: waarvan is het voorwerp gemaakt? Mogelijkheden: 18-karaat goud: =15.5 g/cm3 goedkope legering: =13.8 g/cm3

Meetmethode: =m/V massameting: m = 1238 g volumemeting: h1 h0 d = 14.5 cm

Volumemeting Volume van het voorwerp: h1 h0 d = 14.5 cm

Meetresultaten h1 = 25.5 cm h0 = 25.0 cm h1  h0 = 0.5 cm

Conclusie Gemeten: =15.0 g/cm3 Mogelijkheden: 18-karaat goud: =15.5 g/cm3 goedkope legering: =13.8 g/cm3 Conclusie: 18-karaat goud

Foutenberekening Fout (onzekerheid) in hoogtemeting = h = 0.5 mm h1 = (25.50  0.05) cm minimaal h1 = 25.45 cm maximaal h1 = 25.55 cm h0 = (25.00  0.05) cm minimaal h0 = 24.95 cm maximaal h0 = 25.05 cm h1  h0 minimaal 25.45  25.05 = 0.40 cm maximaal 25.55  24.95 = 0.60 cm  h1  h0 = (0.5  0.1) cm

Nieuwe berekening min. V = 165.13  0.4 = 66 cm3 h1  h0 = (0.5  0.1) cm min. V = 165.13  0.4 = 66 cm3 max. V = 165.13  0.6 = 99 cm3

Conclusie interval voor r CONCLUSIE: een conclusie is onmogelijk

Een nauwkeuriger meting oude meting nieuwe meting h1 = (25.50  0.05) cm (25.52  0.01) cm h0 = (25.00  0.05) cm (24.98  0.01) cm h1 - h0 = (0.5  0.1) cm (0.54  0.02) cm

Conclusie CONCLUSIE: goedkope legering

Moraal Je mag NOOIT conclusies trekken zonder berekening van de onzekerheid

Definities FOUT = afwijking van de gemeten waarde t.o.v. de werkelijke waarde ONZEKERHEID = maximale waarde die de fout kan hebben

Definities systematische fouten Fouten toevallige fouten altijd dezelfde afwijking onder de knie zien te krijgen: elimineren of voor corrigeren fluctuaties

Notatie van meetresultaten (62.61 ± 4.044873298) mm ..... is ONZIN (62.61 ± 4.04) mm .................... is ook ONZIN (62.61 ± 4) mm ......................... is ook ONZIN (63± 4) .................................... is ook ONZIN (63± 4) mm ............................... is CORRECT (6.3± 0.4) 101 mm .................... is ook CORRECT

Regels Onzekerheden opgeven met 1 significant cijfer Bij tussenresultaten: 2 significante cijfers Meetresultaat en onzekerheid op dezelfde positie afronden EENHEDEN vermelden

Nog een paar definities gemeten grootheid: absolute onzekerheid in x: heeft dezelfde dimensie als x relatieve onzekerheid in x: is dimensieloos !

De oppervlakte van een cirkel merk op algemene formule:

De oppervlakte van een rechthoek b l

Algemene formule is de partiële afgeleide van O naar l

Een paar oefeningen

Inhoud van een cilinder