… Ioniserende straling !! Basiskennis inzake radioactiviteit en basisprincipes van de stralingbescherming … Nucleair ?? … Radioactiviteit ?? … Ioniserende straling !! Wat is dat ?

En ook in ziekenhuizen zou radioactiviteit aanwezig zijn! Wat vertelt men nu ! … Men zegt dat er ook natuurlijke radioactiviteit zou bestaan …!!! En ook in ziekenhuizen zou radioactiviteit aanwezig zijn!

Radioactiviteit ATOOM : natuurlijk verschijnsel (kosmische straling, uit de grond, rondom ons, wijzelf) op het niveau van de atoomkernen (“kern”) ATOOM : Kern (protonen + neutronen) Elektronen

a b g Onstabiele (radioactieve) kern Stabiele kern Radioactiviteit De kern van een zogenaamd radioactief atoom, is instabiel; de kern zal uit elkaar vallen en hierbij energie produceren… g

Voornaamste soorten straling straling  energie  dosis  schade

Doordringingsvermogen

n Afstand in de lucht α β γ Enkele centimeters Enkele meters Honderden meters

Groot probleem : Radioactiviteit 1) ruikt men niet 2) ziet men niet 3) voelt men niet 4) gevolgen zijn soms later merkbaar Eén belangrijk voordeel: Radioactiviteit kan gemeten worden!!!

Eenheden om de radioactiviteit te meten Het aantal deeltjes grind en zand dat geworpen werd = BECQUERELS 2. sporen nagelaten op de vriend: = SIEVERT

Eenheden om de radioactiviteit te meten Niet alle becquerels hebben hetzelfde effect Meten van het effect (Dosisequivalent) Effect = Aantal impacts + Grootte van de steentjes Snelheid Activiteit = Aantal steentjes per seconde Eenheid : Sievert (Sv)

Sv Sv - Bq Bq Sv is een zeer grote eenheid meestal µSv (microSievert) Bq is een zeer kleine eenheid meestal MBq (megaBequerel)

Activiteit - halfwaardetijd Periode - Halfwaardetijd 1000 800 Tijd binnen dewelke de activiteit terugvalt tot de helft 600 400 200 Activiteit I-131 : 8 d. Tc-99m : 6 h. I-125 : 60 d. Tl-201 : 74 h. Cs-137 : 30 jaar C-14 : 5.730 jaar Sr-90 : 29 jaar H-3 : 12,4 jaar (T½ biologisch : 12 d.) Pu-239 : 24.000 jaar

Waar komen we radioactiviteit tegen ? Natuurlijke straling (500 µSv/jaar): Natuurlijke radionuclides in de grond Materiaal in de omgeving (bouwmaterialen) Radionuclide Gemiddelde activiteit (Bq/kg) K-40 400 U-238 reeks 32 T-232 reeks 28 Materiaal Gemiddelde activiteit (Bq/kg) Baksteen 600 – 1000 (K) Beton 2OO – 1000 (K) Gips 50 – 1000 (Ra)

Waar komen we radioactiviteit tegen ? Radon (1500 µSv/jaar): edelgas – via ademhaling

Waar komen we radioactiviteit tegen ? Kosmische straling : in Belgie : 300 tot 600 µSv/jaar ( vlucht Pariis/New-York : 50 µSv/jaar) Dosisdebiet afhankelijk van: Hoogte waar men leeft Breedtegraad Zonneactiviteit Tijd die men binnen of buiten een gebouw doorbrengt

Waar komen we radioactiviteit tegen ? 10 µSv/h Ter vergelijking: Vlucht van 8h: 8 h x 5 µSv/h = 40 µSv. Boottocht van 8h: 8 h x 0.03 µSv/h = 0.24 µSv. 5 µSv/h 1 µSv/h 0.1 µSv/h 0.03 µSv/h

Waar komen we radioactiviteit tegen ? Radionuclides in het lichaam K-40 = meer dan de helft Melkproducten : 25 à 60 Bq/kg Vis : 35 à 170 Bq/kg Groenten : 33 à 250 Bq/kg Fruit : 20 à 210 Bq/kg 210Pb (210Bi, 210Po)) 120 Bq/kg (~8 500 Bq) De mens

Waar komen we radioactiviteit tegen ? Medische toepassingen (100 à 200 µSv/jaar) : Radiologie Tandarts Nucleaire geneeskunde Radiotherapie Industriële toepassingen

Gemiddelde dosis voor een Belg ~ 4.5 mSv/y of ~ 4500 µSv/y industrieel 1% Medisch 43% kosmisch 8% natuurlijk 9% intern 7% radon 32%

Bestraling versus besmetting A) Uitwendig + = B) Inwendig

Bestraling versus besmetting

Bescherming tegen bestraling AFSTAND 1m  3m 2m Dosis X Dosis X/4 Dosis X/9 TIJD AFSCHERMING

Bescherming tegen uitwendige besmetting Wegwerp overall Overschoenen Handschoenen

Verwijderen handschoenen

Verwijderen overschoenen

Bescherming tegen inwendige besmetting