Het eHealth-platform: doelstellingen en stand van zaken Frank Robben Administrateur-generaal eHealth-platform Sint-Pieterssteenweg 375 B-1040 Brussel Website eHealth-platform: Persoonlijke website:

2 30/3/2010 Structuur van de uiteenzetting 1.enkele evoluties in de gezondheidszorg 2.ontstaansreden van het eHealth-platform 3.doel van het eHealth-platform 4.opdrachten van het eHealth-platform en stand van zaken 5.het eHealth-platform als organisatie 6.het Sectoraal Comité van de Sociale Zekerheid en van de Gezondheid 7.waarborgen bij het gebruik van het eHealth-platform 8.voordelen van het eHealth-platform voor de patiënten, de zorgverleners en de overheid 9.kritische succesfactoren 10.vindplaatsen voor meer informatie

3 30/3/ Enkele evoluties in de gezondheidszorg  meer chronische zorg i.p.v. louter acute zorg  zorg op afstand (monitoring, bijstand, raadpleging, diagnose, operatie, …), o.a. thuiszorg  multidisciplinaire, transmurale en geïntegreerde zorg  patiëntcentrische zorg en empowerment van de patiënt  snel evoluerende kennis => nood aan betrouwbaar, gecoördineerd kennisbeheer en –ontsluiting  dreiging van te tijdrovende administratieve processen  degelijke ondersteuning van het gezondheidszorgbeleid en –onderzoek vergt degelijke, geïntegreerde en geanonimiseerde informatie  grensoverschrijdende mobiliteit

4 30/3/ Vermelde evoluties vergen …  samenwerking tussen alle actoren in de gezondheids- zorg  efficiënte en veilige elektronische communicatie tussen alle actoren in de gezondheidszorg  kwaliteitsvolle, specialisme-overschrijdende elektronische patiënten-dossiers  zorgpaden  geoptimaliseerde administratieve processen  technische en semantische interoperabiliteit  waarborgen inzake informatieveiligheid bescherming van de persoonlijke levenssfeer respect van het beroepsgeheim van de zorgverleners

5 30/3/ Er zijn al een aantal initiatieven...  lokale of regionale initiatieven tussen ziekenhuizen en/of eerstelijnszorgverleners voor een veilige, transmurale, elektronische uitwisseling van gegevens opgenomen in elektronische patiëntendossiers Réseau Santé Wallon ( Gents ZiekenhuisOverleg (GZO) ( Leuvense Internet Samenwerking Artsen (LISA) binnen Vlaams Ziekenhuisnetwerk KU Leuven ( Brussel Health Information Platform (BHIP)/Abrumet …

6 30/3/ Er zijn al een aantal initiatieven...  Carenet - MyCarenet ( veilige elektronische uitwisseling van financiële en administratieve informatie tussen zorginstellingen en zorgverleners enerzijds en ziekenfondsen anderzijdshttp://  IBBT-projecten: onderzoeksprojecten m.b.t. patiëntcentrische, sectorbrede platformen voor de elektronische uitwisseling van gezondheidszorg- informatie eHip ( Share4Health (  Federaal Agentschap voor Geneesmiddelen en Gezondheidsproducten en RIZIV i.s.m. Belgisch Centrum voor Farmacotherapeutische Informatie: gegevensbank m.b.t. de geneesmiddelen

7 30/3/ Er zijn al een aantal initiatieven...  ziekenfondsen: gegevensbanken met informatie over de verzekerbaarheidstoestand in de ziekteverzekering en, geleidelijk aan, bijzondere rechten op terugbetaling of aanvullende rechten  Centrum voor Evidence Based Medicine (CEBAM): digitale bibliotheek en richtlijnen met beste praktijken voor medische behandeling (

8 30/3/ Maar er is nood aan …  gemeenschappelijke basisvisie en strategie m.b.t. eHealth tussen alle actoren in de Belgische gezondheidszorgsector  coordinatie van lokale en regionale initiatieven met behoud van hun dynamiek  technische en semantische interoperabiliteits- standaarden in het hele land  kwaliteits- en veiligheidsstandaarden in het hele land  een aantal in het hele land gratis beschikbare basis-ICT- diensten die lokale en regionale initiatieven kunnen ondersteunen  in bepaalde domeinen, afspraken inzake taakverdeling

9 30/3/ Met aandacht voor …  de bescherming van de persoonlijke levenssfeer van de patiënt  het beroepsgeheim van de zorgverlener  aangepaste maatregelen inzake informatieveiligheid, rekening houdend met potentiële risico’s aard van de verwerkte persoonsgegevens de stand van de techniek de kosten van de informatieveiligheidsmaatregelen  vertaald in coherent geheel van maatregelen structureel organisatorisch m.b.t. personeel ICT-technisch

10 30/3/ Doel van het eHealth-platform  hoe ? door een goed georganiseerde, onderlinge elektronische dienstverlening en informatie-uitwisseling tussen alle actoren in de gezondheidszorg met de nodige waarborgen op het vlak van de informatie- veiligheid, de bescherming van de persoonlijke levenssfeer en het beroepsgeheim  wat ? optimaliseren van de kwaliteit en de continuïteit van de gezondheidszorgverstrekking optimaliseren van de veiligheid van de patiënt vereenvoudigen van de administratieve formaliteiten voor alle actoren in de gezondheidszorg degelijk ondersteunen van het gezondheidszorgbeleid

11 30/3/ Opdrachten eHealth-platform  opdrachten ontwikkelen van een visie en een strategie voor een effectieve, efficiënte en goed beveiligde elektronische dienstverlening en informatie-uitwisseling in de gezondheidszorg, met respect voor de bescherming van de persoonlijke levenssfeer en in nauw overleg met de onderscheiden openbare en private actoren in de gezondheidszorg vastleggen van nuttige ICT-gerelateerde functionele en technische normen, standaarden, specificaties en basisarchitectuur voor een inzet van de ICT ter ondersteuning van deze visie en strategie nagaan of softwarepakketten voor het beheer van elektronische patiëntendossiers voldoen aan de vastgelegde ICT-gerelateerde functionele en technische normen, standaarden en specificaties, en het registreren van deze softwarepakketten

12 30/3/ Opdrachten eHealth-platform  opdrachten concipiëren, beheren en ontwikkelen van een samenwerkings- platform voor de veilige elektronische gegevensuitwisseling met de bijhorende basisdiensten (zie lager) afspreken van een taakverdeling inzake de inzameling, validatie, opslag en terbeschikkingstelling van gegevens die over het samenwerkingsplatform worden uitgewisseld en van de kwaliteitsnormen waaraan deze gegevens dienen te voldoen, en het verifiëren van de naleving van deze kwaliteitsnormen bevorderen en coördineren van de verwezenlijking van programma’s en projecten die de visie en strategie uitvoeren en gebruik maken van het samenwerkingsplatform en/of de bijhorende basisdiensten

13 30/3/ Opdrachten eHealth-platform  opdrachten beheren en coördineren van de ICT-gerelateerde aspecten van gegevensuitwisseling in het kader van elektronische patiëntendossiers en elektronische medische voorschriften optreden als onafhankelijke trusted third party (TTP) voor het coderen en anonimiseren van persoonsgegevens m.b.t. de gezondheid voor bepaalde, in de wet opgesomde instanties ter ondersteuning van het wetenschappelijk onderzoek en het beleid motor zijn van nodige veranderingen voor de uitvoering van de visie en strategie organiseren van de samenwerking met andere overheids- instanties die belast zijn met de coördinatie van de elektronische dienstverlening

14 30/3/ Visie en strategie het ontwikkelen van een visie en een strategie voor een effectieve, efficiënte en goed beveiligde elektronische dienstverlening en informatie-uitwisseling in de gezondheidszorg, met respect voor de bescherming van de persoonlijke levenssfeer en in nauw overleg met de onderscheiden openbare en private actoren in de gezondheidszorg

15 30/3/ Visie en strategie  geen centrale opslag van persoonsgegevens m.b.t. de gezondheid  wel veilige elektronische gegevensuitwisseling tussen alle actoren in de gezondheidszorg  indien de patiënt dit wenst, geleidelijk verwijzing naar plaatsen waar over hem/haar persoonsgegevens m.b.t. de gezondheid beschikbaar zijn, zonder dat daaruit enige inhoudelijke informatie over de gezondheid kan worden afgeleid  onverkorte toepassing van de wetgeving inzake de bescherming van de persoonlijke levenssfeer het beroepsgeheim de rechten van de patiënt de uitoefening van de geneeskunst

16 30/3/ Visie en strategie  bijzondere aandacht voor informatieveiligheid en bescherming van de persoonlijke levenssfeer, o.a. door vercijfering van uitgewisselde persoonsgegevens m.b.t. de gezondheid tussen de verzender en de bestemmeling zeer doorgedreven preventieve toegangscontrole -door de bepaling  welke soorten zorgverleners/ zorginstellingen  in welke situaties mededeling kunnen krijgen  van welke soorten gegevens  over welke soorten patiënten  en over welke periodes -door de beschikbaarheid van een systeem dat toelaat de toegangscontrole efficiënt en preventief uit te voeren (zie lager: systeem voor gebruikers- en toegangsbeheer) persoonsgegevens m.b.t. de gezondheid kunnen over het eHealth- platform slechts worden uitgewisseld mits machtiging in wet, door Afdeling Gezondheid van het Sectoraal Comité of door de patiënt logging van uitgevoerde elektronische diensten (wie wat over wie wanneer, niet uitgewisselde persoonsgegevens !) informatieveiligheidspolicies en –consulenten

17 30/3/ Visie en strategie  respect voor en ondersteuning van bestaande lokale of regionale initiatieven inzake elektronische samenwerking in de gezondheidszorg private initiatieven inzake elektronische dienstverlening aan actoren in de gezondheidszorg  gebruik van het eHealth-platform is facultatief, niet verplicht  beheer van het platform door vertegenwoordigers van de onderscheiden actoren in de gezondheidszorg  respect voor de therapeutische vrijheid van de zorgverleners  het eHealth-platform wijzigt niet de inhoudelijke taakverdeling tussen de onderscheiden actoren in de gezondheidszorg

18 30/3/ Visie en strategie  controle op de veilige werking van het eHealth-platform door de Afdeling Gezondheid van het Sectoraal Comité  het eHealth-platform voert zelf geen studies uit en verstrekt geen inhoudelijke beleidsondersteuning op het vlak van de gezondheidszorg  hergebruik van de know how van de Kruispuntbank van de Sociale Zekerheid inzake de organisatie van elektronische gegevensuitwisseling  het eHealth-platform beschikt evenwel voor de aanlevering van de basisdiensten over een eigen ICT- infrastructuur, die gescheiden is van deze van de Kruispuntbank van de Sociale Zekerheid

19 30/3/ Standaarden en basisarchitectuur vastleggen van nuttige ICT-gerelateerde functionele en technische normen, standaarden, specificaties en basisarchitectuur voor een inzet van de ICT ter ondersteuning van deze visie en strategie

20 30/3/2010 BasisdiensteneHealth-platform Netwerk 4.2. Basisarchitectuur Patiënten, zorgverleners en zorginstellingen GABGABGAB Leveranciers Gebruikers Portal eHealth- platform Portal eHealth- platform Portal Health Portal Health DTW Software zorginstelling Software zorginstelling DTW MyCareNet DTW Software zorgverlener Software zorgverlener DTW Site RIZIV Site RIZIV DTW GABGABGAB

21 30/3/ Basisarchitectuur  basisdienst een dienst ontwikkeld en ter beschikking gesteld door het eHealth-platform, die door de aanbieder van een dienst met toegevoegde waarde kan worden gebruikt bij het ontwikkelen en aanbieden van een dienst met toegevoegde waarde  dienst met toegevoegde waarde (DTW) een dienst die ter beschikking wordt gesteld van de patiënten en/of van de zorgverleners de instantie die instaat voor de ontwikkeling en de terbeschik- kingstelling van een dienst met toegevoegde waarde kan hiertoe gebruik maken van de basisdiensten aangeboden door het eHealth-platform

22 30/3/ Basisarchitectuur  gevalideerde authentieke bron (GAB) een gegevensbank met informatie waarop het eHealth-platform een beroep doet de beheerder van de gegevensbank is verantwoordelijk voor de beschikbaarheid en de (organisatie van de) kwaliteit van de ter beschikking gestelde informatie

23 30/3/ Basisarchitectuur  9 multifunctionele basisdiensten worden gratis aangeleverd door het eHealth-platform  de uitbouw en het onderhoud van diensten met toegevoegde waarde is de primaire verantwoordelijkheid van andere actoren  voor sommige diensten met toegevoegde waarde treedt het eHealth-platform op als ontwikkelaar of als hosting platform  de uitbouw en het onderhoud van authentieke bronnen is de primaire verantwoordelijkheid van derden

24 30/3/ Basisarchitectuur  voor sommige authentieke bronnen, waarin geen persoonsgegevens m.b.t. de gezondheid van patiënten worden beheerd, treedt het eHealth-platform op als hosting platform, zoals het kadaster van de gezondheidszorgberoepen van de FOD Volksgezondheid de centrale instellingengegevensbank van de FOD Volksgezondheid de gegevensbank met RIZIV-erkenningen

25 30/3/ Normen, standaarden en specificaties  de uitwisseling van gegevens van toepassing tot toepassing wordt bevorderd  er is gekozen om zoveel mogelijk te werken met open standaarden of, op zijn minst, open specificaties om een afhankelijkheid van één of een beperkt aantal leveranciers te voorkomen  normen zijn vastgelegd voor de homologatie van de softwarepakketten voor huisartsen  een aantal technische interoperabiliteitsstandaarden zijn reeds vastgelegd KMEHR (Kind Messages for Electronic Healthcare Records) met berichtstructuur in XML X.509 (certificaten)

26 30/3/ Normen, standaarden en specificaties  in een aantal domeinen zijn semantische interoperabiliteitsstandaarden vastgelegd ziekenhuizen: ICD-9 huisartsen: ICD-10 en ICPC2 kinesisten: ICF klinische laboratoria: LOINC

27 30/3/ Documentatie  op het portaal van het eHealth-platform is uitgebreide functionele en technische documentatie beschikbaar m.b.t. de basisarchitectuur de 9 multifunctionele basisdiensten aangeboden door het eHealth-platform de diensten met toegevoegde waarde die gebruik maken van deze basisdiensten de reeds beschikbare authentieke bronnen de normen, standaarden en specificaties alle KMEHR-berichten

28 30/3/ Portaal eHealth-platform

29 30/3/ Website KMEHR

30 30/3/ Registratie van softwarepakketten nagaan of softwarepakketten voor het beheer van elektronische patiëntendossiers voldoen aan de vastgelegde ICT-gerelateerde functionele en technische normen, standaarden en specificaties, en het registreren van deze softwarepakketten

31 30/3/ Registratie van softwarepakketten  huisartsen de registratiecriteria zijn goedgekeurd door de Overeenkomstencommissie Artsen-Ziekenfondsen het lastenboek voor de keuze van de onafhankelijke derde die een 20-tal te verifiëren criteria dient te testen, is uitgegeven -definitie van de use cases voor de testen -concrete uitvoering van de testen 4 firma’s hebben een offerte ingediend de bedoeling is om het lastenboek te gunnen tegen mei 2010 en de registratie te laten geschieden tussen juli en december 2010  ziekenhuizen voorstel van doelstellingen is geformuleerd t.a.v. Nationale Raad van Ziekenhuisvoorzieningen  andere doelgroepen gesprekken zijn gaande met de kinesitherapeuten

32 30/3/ Voorstel doelstellingen ziekenhuizen  geïntegreerd, specialisme-overschrijdend intramuraal elektronisch patiëntendossier, bestaande uit het medisch en het verpleegkundig dossier  elektronische voorschriften en elektronisch orderbeheer  transmurale elektronische gegevensuitwisseling tussen zorgverleners  gebruik van beschikbare, relevante authentieke bronnen  elektronische indiening van aanvragen om terugbetaling van zorg- of andere kosten, elektronische attesten, elektronische facturatie derde betalende en elektronische feedback  elektronische ondersteuning van patiëntveiligheid  traceerbaarheid van bloed  elektronische communicatie met de patiënt

33 30/3/ Samenwerkingsplatform concipiëren, beheren en ontwikkelen van een samenwerkingsplatform voor de veilige elektronische gegevensuitwisseling met de bijhorende basisdiensten

34 30/3/ Basisdiensten  volledig operationeel 1.coördinatie van elektronische deelprocessen 2.portaalomgeving ( 3.geïntegreerd gebruikers- en toegangsbeheer 4.beheer van loggings 5.systeem voor end-to-end vercijfering bij bekende bestemmeling 6.persoonlijke elektronische brievenbus voor elke zorgverlener met beperkte functionaliteiten 7.elektronische datering (time stamping) 8.codering en anonimisering  operationeel tegen tweede trimester end-to-end vercijfering bij onbekende bestemmeling

35 30/3/ Basisdiensten  operationeel tegen medio persoonlijke elektronische brievenbus voor elke zorgverlener met volledige functionaliteiten  operationeel tegen einde verwijzingsrepertorium (“metahub”)

36 30/3/ Coördinatie deelprocessen Application Clients eHealth Service Bus (ESB) Providers Application Orchestration Application Integration & Monitoring Exposed services Consulted services

37 30/3/ Coördinatie deelprocessen  status orchestratie-, integratie- en monitoringtools zijn geïmplementeerd ESB wordt gebruikt voor verschillende basisdiensten en diensten met toegevoegde waarde -end-to-end vercijfering -toegang tot het rijksregister en de kruispuntbankregisters ESB staat centraal in verschillende projecten voor de uitbouw van diensten met toegevoegde waarde -elektronische geboorteaangifte (eBirth) -vereenvoudiging aanvragen Hoofdstuk 4 geneesmiddelen -ambulant elektronisch geneesmiddelenvoorschrift (Recip-e) -…

38 30/3/ Portaalomgeving  bevat informatie over het eHealth-platform de aangeboden basisdiensten, hun functionaliteiten, de specificaties voor het gebruik ervan en de gewaarborgde service levels inzake beschikbaarheid en performantie de vastgelegde ICT-gerelateerde functionele en technische normen, standaarden en specificaties  verwijst per doelgroep naar 16 diensten met toegevoegde waarde die aan de onderscheiden actoren in de gezondheidszorg worden aangeboden  wordt ondersteund door een content management systeem  bevat een zoekfunctie en een forum

39 30/3/ Gebruikers- en toegangsbeheer  een systeem voor gebruikers- en toegangsbeheer is uitgewerkt met volgende functionaliteiten een systeem voor de authenticatie van de identiteit van elke entiteit die gebruik maakt van een dienst aangeboden door het eHealth-platform, zoals een natuurlijk persoon, een rechtspersoon, een feitelijke vereniging of een ICT-toepassing een systeem voor de verificatie van de relevante kenmerken van entiteiten die gebruik maken van een dienst aangeboden door het eHealth-platform, voor zover die kenmerken beschikbaar zijn in authentieke bronnen ontsloten via het eHealth-platform een systeem voor de verificatie van de relevante relaties tussen entiteiten die gebruik maken van een dienst aangeboden door het eHealth-platform en andere entiteiten, voor zover die relaties beschikbaar zijn in authentieke bronnen ontsloten via het eHealth-platform

40 30/3/ Gebruikers- en toegangsbeheer  een systeem voor gebruikers- en toegangsbeheer is uitgewerkt met volgende functionaliteiten een systeem voor het beheer van de toegangsautorisaties die het eHealth-platform dient te beheren overeenkomstig de afspraken gemaakt met de betrokken actoren in de gezondheidszorg of de machtigingsbeslissingen van de Afdeling Gezondheid van het Sectoraal Comité  het systeem voor gebruikers- en toegangsbeheer is geïmplementeerd volgens het Policy Enforcement Model  wordt reeds gebruikt voor meer dan 10 diensten met toegevoegde waarde

41 30/3/ Gebruikers- en toegangsbeheer

42 30/3/ Beheer van loggings  voor elke uitwisseling van persoonsgegevens die van deze dienst gebruik maakt, wordt bijgehouden wie: het identificatienummer van de sociale zekerheid (INSZ) van de verkrijger van de persoonsgegevens; indien de persoonsgegevens werden verkregen in naam van een organisatie, ook de identiteit van de organisatie wat: het identificatienummer van de sociale zekerheid (INSZ) van de persoon waarover persoonsgegevens werden verkregen; NIET de inhoudelijke persoonsgegevens die werden verkregen wanneer: het tijdstip waarop de persoonsgegevens werden verkregen; dit veld wordt automatisch gegenereerd bij het aanmaken van een nieuwe log entry hoe: de toepassing via dewelke de persoonsgegevens werden verkregen

43 30/3/ Beheer van loggings TRANSACTIONDATEAPPLICATIONSUBAPPLICATIONFUNCTIONUSERIDSECTOR 15/09/2009 eCare-SAFE eCare 15/09/2009 eH1N1vac SPF-Sante 16/09/2009 RC CR 16/09/2009 eH1N1vac SPF-Sante 16/09/2009 eH1N1vac SPF-Sante Wie Wat Wanneer Hoe

44 30/3/ Vercijfering bekende bestemmeling eHealth-platform Healthcare actor Person or entity Internet Identification certificate Identification certificate Web service Register key Connector or other software to generate key pair Sends public key Stores private key in a secure way Public keys repository Authenticates sender Stores public key 3 4

45 30/3/2010 Identification certificate Vercijfering bekende bestemmeling Internet eHealth-platform Public keys repository Authenticates sender Sends public key 2 3 Message originator Identification certificate Asks for public key Encrypts message 4 1 Message recipient Decrypts message 5 Stored private key Identification certificate Web service Ask public key Send message Any protocol

46 30/3/ Vercijfering bekende bestemmeling

47 30/3/ Vercijfering onbekende bestemmeling User 2 Recipient User 1 Originator Key Management / Depot Messages Depot 1 asks for key 2 sends key Symmetric key Encrypted with public key of user 1 3 sends encrypted message Message encrypted with symmetric key Encrypted with public key of Message depot Message encrypted with symmetric key 4 justifies right to obtain key 4 justifies right to obtain message Symmetric key Encrypted with public key of user 2 5 receives key 5 receives message Message encrypted with symmetric key Encrypted with public key of User 2

48 30/3/ Vercijfering  een library is uitgewerkt voor het genereren van veilige asymmetrische sleutelparen door de actoren in de gezondheidszorg, zonder dat het eHealth-platform op enig moment kennis heeft van de private sleutels van de onderscheiden actoren in de gezondheidszorg  een openbaar toegankelijke gegevensbank wordt gehost bij het eHealth-platform waarin de publieke sleutels kunnen worden opgeslagen en opgevraagd die gegenereerd worden door de actoren in de gezondheidszorg

49 30/3/ Vercijfering  een library is uitgewerkt voor het vercijferen en het ontcijferen van berichten m.b.v. de asymmetrische sleutelparen door de onderscheiden actoren in de gezondheidszorg  het systeem voor asymmetrische vercijfering is gevalideerd door COSIC  het eHealth-platform zal vanaf het tweede trimester 2010 instaan voor het beheren en ter beschikking stellen van een dienst ter ondersteuning van de veilige symmetrische vercijfering en ontcijfering van berichten door de actoren in de gezondheidszorg

50 30/3/ Beveiligde elektronische brievenbus  een beveiligde elektronische brievenbus met beperkte functionaliteiten wordt gebruikt door MyCarenet de verzending van een document geschiedt door een webservice de raadpleging van een document geschiedt vanuit een webtoepassing  bijkomende functionaliteiten zijn in ontwikkeling en zullen beschikbaar zijn vanaf het derde trimester 2010 voor de actoren in de gezondheidszorg die dit wensen (individuele zorgverleners, zorginstellingen, verzekeringsinstellingen, …) de verzending en de raadpleging van een document kan zowel geschieden door een webservice als vanuit een webtoepassing de mogelijkheid tot integratie met softwarepakketten

51 30/3/ Elektronische datering  een systeem is uitgewerkt voor de elektronische datering van berichten die worden overgemaakt aan of via het eHealth-platform, zonder dat het eHealth- platform toegang dient te hebben tot de inhoud van deze berichten  een systeem is uitgewerkt voor de archivering van de elektronisch gedateerde berichten indien daartoe wordt beslist door de betrokken actoren in de gezondheidszorg en/of de Afdeling Gezondheid van het Sectoraal Comité

52 30/3/ Elektronische datering User document A 1 hashcode A eHealth-platform 2 hashing document B hashcode B timestamp bag 3 electronic time stamping 4 electronic signature 5 archive 6 6

53 30/3/ Codering en anonimisering  een ‘werkbank’ is uitgewerkt met tools voor de aggregatie van gegevens in klassen de irreversibele omzetting van identificatienummers/gegevens naar betekenisloze nummers of codes de reversibele omzetting van identificatienummers/gegevens naar betekenisloze nummers of codes -via conversietabellen -via algoritmes  gebruik ervan is enkel toegelaten voor de in de wet opgesomde instanties  in de vereiste voorafgaandelijke machtiging van de Afdeling Gezondheid van het Sectoraal Comité wordt de procedure precies beschreven en beslist of het dient te gaan om anonimisering, irreversibele codering of reversibele codering

54 30/3/ Codering en anonimisering  de beslissing van de Afdeling Gezondheid van het Sectoraal Comité wordt voorafgaandelijk ter informatie meegedeeld aan het Beheerscomité van het eHealth- platform

55 30/3/ Codering en anonimisering

56 30/3/ Codering en anonimisering

57 30/3/ Verwijzingsrepertorium  wordt uitgewerkt via een getrapt systeem de verwijzing naar de zorgverlener(s) of zorginstelling(en) waar m.b.t. een patiënt één of meerdere elektronische documenten beschikbaar zijn, wordt, mits informed consent van de patiënt, opgeslagen in een lokaal of regionaal verwijzingsrepertorium (een zgn. “hub”) het verwijzingsrepertorium beheerd door het eHealth-platform (de zgn. “metahub”) bevat enkel verwijzingen naar de hub(s) waar er m.b.t. een patiënt verwijzingen zijn opgeslagen  de uitwerking via een getrapt systeem respecteert de organisatie van de regionale en lokale netwerken tussen zorgverleners en/of –instellingen vermijdt dat uit de informatie bewaard in het verwijzings- repertorium beheerd door het eHealth-platform gezondheidsinformatie over de patiënt kan worden afgeleid

58 30/3/ Verwijzingsrepertorium >90 general hospitals will join a hub in 2010

59 30/3/ Verwijzingsrepertorium  de publicatie van de verwijzing in een hub en de meta- hub vereist een informed consent van de betrokkene model van informed consent wordt uitgewerkt op basis van het model gehanteerd door de Réseau Santé Wallon  de toegang tot informatiegegevens waarnaar wordt verwezen in een hub vereist een therapeutische relatie tussen de opvragende zorgverlener en de betrokkene de nota inzake het bewijs van een therapeutische relatie is goedgekeurd door Beheerscomité van het eHealth-platform, na overleg met o.a. de Orde van Geneesheren en het Federaal Platform inzake Patiëntenrechten, en door de Afdeling Gezondheid van het Sectoraal Comité  een begeleidingscomité wordt ingesteld binnen het Overlegcomité van het eHealth-platform

60 30/3/ Technische bibliotheek

61 30/3/ Service level agreements

62 30/3/ Monitoring

63 30/3/ Incidentbeheer

64 30/3/ Incidentbeheer

65 30/3/ Taakverdeling en kwaliteitsnormen afspreken van een taakverdeling inzake de inzameling, validatie, opslag en terbeschikkingstelling van gegevens die over het samenwerkingsplatform worden uitgewisseld en van de kwaliteitsnormen waaraan deze gegevens dienen te voldoen, en het verifiëren van de naleving van deze kwaliteitsnormen

66 30/3/ Toegankelijke authentieke bronnen  rijksregister en KSZ-registers voor de actoren die gemachtigd zijn om er toegang toe te hebben beheerders: FOD Binnenlandse Zaken en Kruispuntbank van de Sociale Zekerheid bevatten basisidentificatiegegevens over natuurlijke personen  kadaster van de zorgverleners beheerder: FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu bevat informatie over het diploma en de specialiteit van een zorgverlener geïdentificeerd aan de hand van zijn identificatienummer sociale zekerheid (INSZ)  gegevensbank met de RIZIV-erkenningen beheerder: RIZIV bevat informatie over de erkenning door het RIZIV van een zorgverlener geïdentificeerd aan de hand van zijn INSZ

67 30/3/ Toegankelijke authentieke bronnen  gegevensbank met de personen die gemandateerd zijn om op te treden namens een zorginstelling of een (groepering van) zorgverlener(s) beheerder: deels RSZ (onderdeel gebruikersbeheer ondernemingen), deels FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu bevat informatie over welke personen, geïdentificeerd aan de hand van hun INSZ, gemandateerd zijn om namens een zorginstelling of een (vereniging van) zorgverlener(s) welke toepassingen te gebruiken

68 30/3/ Authentieke bronnen in ontwikkeling  gegevensbank m.b.t. de farmaceutische specialiteiten beheerders: FAGG, RIZIV en BCFI zal in fase 1 bevatten -erkenningen -samenstelling -wetenschappelijke bijsluiters -terugbetalingsvoorwaarden zal in fase 2 bevatten -interacties tussen de actieve bestanddelen van farmaceutische specialiteiten -interacties tussen de actieve bestanddelen van farmaceutische specialiteiten en kenmerken van patiënten  gegevensbank m.b.t. best practices inzake behandeling van patiënten bij bepaalde diagnoses beheerder: Center for Evidence Based Medicine i.o.v. het RIZIV zal best practices inzake de behandeling van patiënten bevatten voor ruim diagnoses

69 30/3/ Authentieke bronnen in ontwikkeling  gegevensbank met de rechten van de patiënt in de ziekteverzekering beheerder: ziekenfondsen zal informatie bevatten over de verzekerbaarheidstoestand en de andere rechten van de patiënten in de ziekteverzekering

70 30/3/ Kwaliteitsstandaarden  een werkgroep binnen het Overlegcomité is opgericht om voor de authentieke bronnen, die worden beheerd door of in opdracht van de FOD Volksgezondheid, het RIZIV en de ziekenfondsen en die via het samenwerkingsplatform worden ontsloten, de kwaliteitsnormen af te spreken evenals de processen voor de preventieve en retroactieve controle op de kwaliteit en de volledigheid van de erin vervatte informatie  eens deze normen zijn afgesproken, zal het eHealth- platform ervoor zorgen dat omtrent deze afspraken wordt voorzien in een zesmaandelijkse rapportering door de verantwoordelijken voor de authentieke bronnen met betrekking tot de naleving van de normen en processen

71 30/3/ Programma’s en projecten bevorderen en coördineren van de verwezenlijking van programma’s en projecten die de visie en strategie uitvoeren en gebruik maken van het samenwerkingsplatform en/of de bijhorende basisdiensten

72 30/3/ Programma’s en projecten  de methode voor het oplijsten en prioritiseren van programma’s en projecten zoals voorzien in de bestuursovereenkomst is uitgewerkt en geïmplementeerd  in bijlage bij de bestuursovereenkomst zijn de middelen opgenomen die het eHealth-platform nodig heeft voor de voorbereiding, de coördinatie of de uitvoering van de programma’s en de projecten, of de ondersteuning van de diensten met toegevoegde waarde gedurende het jaar 2010

73 30/3/ Programma’s en projecten  het eHealth-platform coördineert de uitvoering van de programma’s en de projecten en de ondersteuning van de nieuwe diensten met toegevoegde waarde die zijn opgenomen in de prioriteitenlijst door middel van een projectplanning en staat in voor de organisatie van de projectopvolging  het eHealth-platform coördineert de aanpassingen van de regelgeving die nodig zijn voor de uitvoering van de programma's en de projecten voor zover dit wordt afgesproken met de actoren in de gezondheidszorg die betrokken zijn bij de programma’s en projecten, zoals voor het elektronisch geneesmiddelenvoorschrift in ziekenhuizen de elektronische aspecten van de registratie van A/H1-N1- vaccins

74 30/3/ Programma’s en projecten  na de inproductiestelling van een dienst die wordt gecoördineerd door het eHealth-platform, zorgt het eHealth-platform ervoor dat het nodige cijfermateriaal aanwezig is om de dienst permanent op te volgen, te evalueren en, zo nodig, bij te sturen

75 30/3/ Diensten met toegevoegde waarde  in productie invoer in en raadpleging van het Kankerregister (basisdiensten 2 en 3 – vandaag vercijfering door systeem eigen aan Kankerregister) invoer in en raadpleging van het register met heup- en knieprothesen (Orthopride – Orthopedic Prosthesis Identification Data) (basisdiensten 1, 2, 3, 4 en 5) ondersteuning van het elektronisch zorgvoorschrift in ziekenhuizen (basisdienst 7) downloadbare, ondersteunende software voor opstelling en beheer van farmacotherapeutische ziekenhuis- formulieren (PharmaFormulary) (basisdienst 2) ontsluiting digitale bibliotheek uitgewerkt door CEBAM (basisdienst 2)

76 30/3/ Diensten met toegevoegde waarde  in productie raadpleging van de wilsbeschikkingen inzake euthanasie (basisdiensten 2, 3 en 4) elektronische overmaking van facturen derde betaler door verplegers(groeperingen) aan ziekenfondsen (basisdiensten 2, 3 en 6) elektronische raadpleging van verzekerbaarheid in de ziekteverzekering door verplegers(groeperingen) (basisdiensten 2, 3 en 6) on line registratiesysteem voor ziekenhuizen van gevallen van besmetting met H1N1-virus (basisdiensten 2, 3, 4 en 8) on line registratiesysteem van gecodeerde gegevens m.b.t. vaccinaties tegen het H1N1-virus (basisdiensten 2, 3, 4 en 8)

77 30/3/ Diensten met toegevoegde waarde  in productie platform voor gegevensuitwisseling tussen het Vlaams Agentschap voor Zorg en Gezondheid en de door haar erkende diensten (VESTA) (basisdiensten 2, 3 en 4) on line registratiesysteem voor de private voorzieningen uit de sector Bijzondere Jeugdzorg in Vlaanderen (basisdiensten 2, 3 en 4) on line elektronisch bestellen van getuigschriften voor verstrekte hulp en overeenstemmingsstroken voor de zorgverleners (Medattest) (basisdienst 2) feedback aan de ziekenhuizen over de door hen geleverde zorgverstrekkingen en de kost ervan (basisdiensten 2, 3 en 4) rapportering over MUG-interventies (Smureg) (basisdiensten 2, 3 en 4)

78 30/3/ Diensten met toegevoegde waarde  in productie elektronisch beheer van wachtdiensten van huisartsen en tandartsen (Medega) (basisdiensten 2, 3 en 4) codering en anonimisering van persoonsgegevens voor het RIZIV (basisdienst 8)

79 30/3/ Diensten met toegevoegde waarde  in test invoer in en raadpleging van het gedeeld elektronisch artritisdossier, met inbegrip van elektronische processen voor terugbetaling van anti-TNF-medicatie (Safe – Shared Arthritis File for Electronic use) (basisdiensten 1, 2, 3, 4 en 5) elektronische overmaking medico-administratieve documenten (aanvraag forfaits, toiletten, palliatieve patiënten, technische verstrekkingen) door thuisverplegers aan ziekenfondsen (basisdiensten 2, 3 en 6)

80 30/3/ Diensten met toegevoegde waarde  in ontwikkeling verdere elektronische processen voor het beheer van registers over verstrekte zorgen en het bekomen van de toelating tot terugbetaling van bepaalde zorgen (basisdiensten 1, 2, 3, 4 en 5) -hartimplantaten -conventies m.b.t. diabetes -… herziening van de toepassing voor het verstrekken van een machtiging tot orgaandonatie (Orgadon) (basisdiensten 2, 3 en 4) interactieve website voor Ethische Comités m.b.t. experimenten in België (basisdiensten 2 en 3) elektronische geboorte-aangifte (eBirth) (basisdiensten 1, 2, 3, 5 en 8)

81 30/3/ Diensten met toegevoegde waarde  in ontwikkeling elektronische invoer en raadpleging van de evaluatie van de gehandicapten in het informatiesysteem van de FOD Sociale Zekerheid (Medic-e) (basisdiensten 1, 2 en 3) Resident Assessment Instrument (BelRAI) (basisdiensten 2, 3 en 8) ondersteuning van traceerbaarheid van bloedproducten (basisdiensten 5 en 7)

82 30/3/ Prioriteiten  onderlinge elektronische uitwisseling van relevante informatie bewaard in elektronische zorgdossiers tussen (regionale en lokale netwerken van) zorginstellingen en/of zorgverleners  vereenvoudiging en informatisering van de administratieve formaliteiten van zorgverleners en zorginstellingen elektronische toegankelijkheid voor de zorgverleners en de zorginstellingen tot de verzekerbaarheidstoestand in de ziekteverzekering en tot andere relevante administratieve informatie over de patiënt geoptimaliseerde elektronische processen voor het bekomen van de toelating tot terugbetaling van bepaalde zorgen

83 30/3/ Voorbeeld: hoofdstuk IV A couple of days After many days Sickness fund medical advisor Prescriber Pharmacy

84 30/3/ Voorbeeld: hoofdstuk IV A few seconds Prescriber Sickness fund medical advisor A few seconds Pharmacy

85 30/3/ Voorbeeld: hoofdstuk IV

86 30/3/ Voorbeeld: hoofdstuk IV In gegevensbank:

87 30/3/ Voorbeeld: hoofdstuk IV  complex programma met meerdere stakeholders en projecten authentieke bron geneesmiddelen inclusief terugbetalingsvoorwaarden (FAGG, RIZIV, BCFI) aanmaken en verzenden van aanvragen (softwarepakketten voor voorschrijvers en webtoepassing) verwerken van aanvragen en gegevensbank van akkoorden (ziekenfondsen en NIC) raadplegen van akkoorden en afleveren van medicatie (softwarepakketten voor apothekers)

88 30/3/ Prioriteiten  aanmaak van juridisch geldige, ambulante elektronische zorgvoorschriften met een minimale administratieve last en met waarborg van de vrije keuze van de zorgverlener door de patiënt  elektronische doorverwijzing van patiënten tussen zorgverleners/zorginstellingen  ontsluiting, van toepassing tot toepassing, van relevante authentieke bronnen  het ter beschikking stellen van gecodeerde of geanonimiseerde informatie aan de actoren in de gezondheidszorg, aan beleidsvoerders en aan onderzoekers

89 30/3/ Patiëntendossiers en voorschriften beheren en coördineren van de ICT-gerelateerde aspecten van gegevensuitwisseling in het kader van elektronische patiëntendossiers en elektronische medische voorschriften

90 30/3/ Patiëntendossiers  binnen de werkgroep van het Overlegcomité worden de nodige normen, standaarden en specificaties vastgelegd voor de technische interoperabiliteit en de semantische operabiliteit tussen informatiesystemen van de actoren in de gezondheidszorg ter ondersteuning van de gegevensuitwisseling in het kader van de elektronische patiëntendossiers evenals de nodige standaarden inzake informatieveiligheid en bescherming van de persoonlijke levenssfeer bij de gegevensuitwisseling in het kader van de elektronische patiëntendossiers, onder andere inzake het elektronisch bewijs van therapeutische relaties en de informed consent

91 30/3/ Patiëntendossiers  het eHealth-platform stelt de basisdiensten van het eHealth-platform ter beschikking ter ondersteuning van de gegevensuitwisseling in het kader van de elektronische patiëntendossiers  het eHealth-platform zorgt voor het overeenkomen en modelleren, op basis van overleg in het Overlegcomité, van de elektronische processen voor de gegevensuitwisseling in het kader van elektronische patiëntendossiers; hiertoe zijn 28 webservices beschreven  het eHealth-platform ontwikkelt tegen einde 2010 de metahub evenals een fictieve test-hub om de elektronische gegevensuitwisseling tussen hubs te testen

92 30/3/ Patiëntendossiers: nu Remote files unknown

93 30/3/ Patïëntendossiers: toekomst A C B 1: Where can we find data? 3: Fetch data from hub A 3: Fetch data from hub C Meta- Hub 4: All data available 2: In hub A and C

94 30/3/ Elektronische voorschriften  het systeem voor elektronisch voorschrijven van geneesmiddelen in ziekenhuizen is operationeel de regelgeving is aangepast de nodige basisdiensten van het eHealth-platform zijn operationeel een open source referentie-implementatie, die eenvoudig kan worden geïntegreerd met de bestaande ziekenhuissoftware, is beschikbaar een viewer voor de controle-instanties is beschikbaar de nodige documentatie is beschikbaar op het portaal van het eHealth-platform 4 ziekenhuizen zijn in productie, tal anderen zijn aan het testen

95 30/3/ Elektronische voorschriften  het systeem voor ambulant elektronisch voorschrijven van geneesmiddelen is in ontwikkeling de use cases zijn vastgelegd de nodige basisdiensten van het eHealth-platform zijn operationeel of zullen dat tegen het tweede trimester 2010 zijn -coördinatie van elektronische deelprocessen -geïntegreerd gebruikers- en toegangsbeheer -beheer van loggings -systeem voor end-to-end vercijfering -elektronische datering (time stamping) de interoperabiliteitsstandaarden zijn vastgelegd het Recip-e consortium is opgericht de opdracht voor de tijdelijke opslag van de vercijferde voorschriften zijn door het Recip-e consortium is toegewezen

96 30/3/ Elektronisch voorschrift ziekenhuizen Hospital prescription A 1 hashcode A eHealth-platform 2 hashing prescription B hashcode B timestamp bag electronic time stamping 4 electronic signature 5 archive 6 6 3

97 30/3/2010 eHealth Key depot Recip-e 1 asks for key 2 gives key 3 sends encrypted recipe 4 asks for key 5 gives key Prescriber Pharmacy 4 asks recipe 5 gives recipe 4.7. Elektronische voorschrift ambulant

98 30/3/ TTP voor codering en anonimisering optreden als onafhankelijke trusted third party (TTP) voor het coderen en anonimiseren van persoonsgegevens m.b.t. de gezondheid voor bepaalde, in de wet opgesomde instanties ter ondersteuning van het wetenschappelijk onderzoek en het beleid

99 30/3/ Codering en anonimisering  een ‘werkbank’ is uitgewerkt met tools voor de aggregatie van gegevens in klassen de irreversibele omzetting van identificatienummers/gegevens naar betekenisloze nummers of codes de reversibele omzetting van identificatienummers/gegevens naar betekenisloze nummers of codes -via conversietabellen -via algoritmes  gebruik ervan is enkel toegelaten voor de in de wet opgesomde instanties  in de vereiste voorafgaandelijke machtiging van de Afdeling Gezondheid van het Sectoraal Comité wordt de procedure precies beschreven en beslist of het dient te gaan om anonimisering, irreversibele codering of reversibele codering

100 30/3/ Codering en anonimisering  de beslissing van de Afdeling Gezondheid van het Sectoraal Comité wordt voorafgaandelijk ter informatie meegedeeld aan het Beheerscomité van het eHealth- platform

101 30/3/ Motor van veranderingen motor zijn van nodige veranderingen voor de uitvoering van de visie en strategie

102 30/3/ Motor van veranderingen  de informatie over de visie en de strategie en de nodige organisatorische, juridische, technische en veiligheidsinformatie is beschikbaar op het portaal van het eHealth-platform  de nodige organisatorische, juridische, technische en veiligheidsondersteuning wordt proactief ter beschikking gesteld aan de actoren in de gezondheidszorg die betrokken zijn bij programma’s en projecten of de uitbouw van diensten met toegevoegde waarde die gebruik maken van basisdiensten aangeboden door het eHealth-platform

103 30/3/ Motor van veranderingen  alle nuttige informatie over elektronische dienstverlening en informatie-uitwisseling in de gezondheidszorg wordt verstrekt op nationale of internationale studiedagen en congressen  een helpdesk voor de gebruikers van het eHealth- platform waarbij wordt voorzien in de organisatie van een eerstelijns- en tweedelijnsbijstand is operationeel

104 30/3/ Samenwerking overheidsinstanties organiseren van de samenwerking met andere overheidsinstanties die belast zijn met de coördinatie van de elektronische dienstverlening

105 30/3/ Samenwerking overheidsinstanties  het eHealth-platform neemt actief deel aan volgende organen organen van het RIZIV, de Federale Overheidsdienst Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu, het Federaal Agentschap voor Geneesmiddelen en Gezondheidsproducten, de zorgverstrekkers en de verzekeringsinstellingen die aspecten van eHealth behandelen op hun vraag, de organen van de gemeenschappen en de gewesten die aspecten van eHealth behandelen het Overlegcomité van het eHealth-platform de Afdeling Gezondheid van het Sectoraal Comité het College van de Openbare Instellingen van de Sociale Zekerheid de organen van de Europese Unie bevoegd voor eHealth de algemene vergadering en de Raad van Bestuur van de vzw Smals

106 30/3/ Samenwerking overheidsinstanties  het eHealth-platform verzorgt de redactie van de auditoraatsrapporten in het kader van de machtigingsaanvragen die aan de Afdeling Gezondheid van het Sectoraal Comité worden voorgelegd

107 30/3/ eHealth-platform als organisatie  organen Beheerscomité bestaande uit -7 vertegenwoordigers van de zorgverleners en zorginstellingen, aangeduid door de vertegenwoordigers van de zorgverleners en de zorginstellingen in het Verzekeringscomité van het RIZIV -7 vertegenwoordigers van de ziekenfondsen -7 vertegenwoordigers van de overheidsdiensten met bevoegdheden inzake gezondheidszorg: FOD Volksgezondheid, RIZIV, FOD Sociale Zekerheid, Federaal Kenniscentrum voor de Gezondheidszorg, Federaal Agentschap voor Geneesmiddelen en Gezondheidsproducten -vertegenwoordigers van de Ministers van Volksgezondheid, Sociale Zaken, Informatisering en Begroting -vertegenwoordigers van de Ordes van Geneesheren en Apothekers en van de Kruispuntbank van de Sociale Zekerheid, met raadgevende stem Overlegcomité met werkgroepen: vertegenwoordigers van alle relevante stakeholders en experten, voorgezeten door een arts

108 30/3/ Sectoraal Comité  opgericht in de schoot van de Commissie voor de Bescherming van de Persoonlijke Levenssfeer (CBPL)  2 afdelingen: sociale zekerheid en gezondheid  afdeling gezondheid bestaat uit 2 vertegenwoordigers van de CBPL 4 geneesheren aangewezen door de Kamer van Volksvertegenwoordigers  taken verstrekken van machtigingen tot (elektronische) uitwisseling van persoonsgegevens m.b.t. de gezondheid, buiten de gevallen waarin dit is toegelaten bij wet vaststellen van organisatie en policies inzake informatieveiligheid bij de verwerking van persoonsgegevens m.b.t. de gezondheid verstrekking van adviezen en aanbevelingen inzake informatieveiligheid bij de verwerking van persoonsgegevens m.b.t. de gezondheid behandeling van klachten inzake inbreuken op informatieveiligheid bij de verwerking van persoonsgegevens m.b.t. de gezondheid

109 30/3/ Waarborgen bij gebruik eHealth-platform  verhoging van de rechtszekerheid bij gebruik van het eHealth-platform basisdiensten ter ondersteuning van informatieveiligheid en bescherming van de persoonlijke levenssfeer zoals -gebruikers- en toegangsbeheer -end-to-end vercijfering -logging zijn conform wettelijke vereisten terzake basisdiensten ter ondersteuning van de bewijskracht zoals -time stamping -ontvangstmeldingen zijn conform wettelijke vereisten terzake bij deze basisdiensten gebruikte gevalideerde authentieke bronnen zoals -gegevensbank met hoedanigheid van zorgverstrekker -gegevensbanken met therapeutische relaties zijn betrouwbaar

110 30/3/ Waarborgen bij gebruik eHealth-platform  rechtszekerheid wordt gewaarborgd door wet op het eHealth-platform specifieke wetgeving uitgewerkt op initiatief van het eHealth- platform (bvb. elektronische voorschrijven) voorafgaande machtiging en permanente controle door Afdeling Gezondheid van het Sectoraal Comité controle door het Beheerscomité bestaande uit vertegenwoordigers van alle stakeholders  voorafgaande rechtszekerheid over legitimiteit van de uitwisseling van persoonsgegevens en van de omstandigheden waarin ze geschiedt bij machtiging door de Afdeling Gezondheid van het Sectoraal Comité  service level agreements waarborgen beschikbaarheid performantie

111 30/3/ Voordelen  voor de patiënt meerwaarde op het vlak van de kwaliteit van de gezondheidszorg en van de veiligheid van de patiënt in bepaalde gevallen, snellere dienstverlening grotere transparantie  voor de zorgverleners minder administratieve formaliteiten, waardoor beschikbare tijd maximaal kan worden besteed aan zorgverlening betere ondersteuning bij de beroepsuitoefening één aansluiting op een elektronisch platform volstaat voor het gebruik van diverse toepassingen hogere rechtszekerheid bij elektronische gegevensuitwisseling gemakkelijkere doorverwijzingen tussen zorgverleners/ zorginstellingen ondersteuning van samenwerking, ook lokaal en regionaal

112 30/3/ Voordelen  voor de overheid betere beleidsondersteuning maximale besteding van beschikbare middelen aan zorg i.p.v. aan administratieve formaliteiten

113 30/3/ Kritische succesfactoren  samenwerking tussen alle actoren in de gezondheids- zorg, gebaseerd op een taakverdeling eerder dan op een centralisering van de taken zorginstellingen zorgverstrekkers ziekenfondsen ICT-leveranciers  adequate maatregelen inzake informatieveiligheid en bescherming van de persoonlijke levenssfeer  vertrouwen van alle stakeholders inzake het behoud van de nodige autonomie en van de veiligheid van het systeem  quick wins in combinatie met een visie op lange termijn

114 30/3/ Voor meer informatie  portaal eHealth-platform  persoonlijke website Frank Robben

u ! Vragen ?