Newton - VWO Arbeid en energie Samenvatting
Arbeid Een kracht die zorgt voor een verplaatsing in de richting van de kracht, verricht arbeid De geleverde arbeid bereken je met: F in N, s in m en W in Nm of J Bij het schuiven op een horizontaal vlak werken er vier krachten: Fvw, Fz, Fn, Fw,s De arbeid van Fvw is: Fz, Fn verrichten geen arbeid Fn Fvw Fw,s Fvw Fz s
Arbeid positief, nul of negatief Als kracht en verplaatsing een hoek α maken, verricht alleen de component in de richting van de verplaatsing s arbeid. Je moet de kracht ontbinden: F De formule wordt nu: F·sin α α F· cos α • α is de hoek tussen s kracht en verplaatsing als α = 90° is cosα = 0; de arbeid van Fz is W = Fz · s · 0 = 0 als α = 180° is cosα = -1 en is W negatief de arbeid van Fw is W = -Fw·s
Arbeid op hellend vlak Bij het oprijden van een helling is de voorwaartse kracht Fvw groter door de component van de Fz Bij het afrijden van de helling zijn de formules:
Rijden en brandstof Bij het rijden op een vlakke weg bestaat de wrijvingskracht uit een rol- en luchtwrijvingskracht Hier is de arbeid van de motor: Het brandstofverbruik hangt dus af van Fw,r en Fw,l Fw,r hangt af van banden(spannning), massa en wegdek Fw,l hangt af van snelheid, frontaal oppervlak en stroomlijn
Mechanisch vermogen De arbeid die een motor per seconde levert heet het mechanisch vermogen Pm van de motor met W in J, t in s en Pm in W Vul in en ; de formule wordt: Bij constante snelheid geldt:
Energieomzetting Brandstof bevat chemische energie De energie die bij verbranding van 1 m3 brandstof vrijkomt heet de verbrandingswarmte rv Ech in J, rv in J/m3, V in m3 In een energie-stroomdiagram geef je een omzetting weer:
Rendement Bij een energieomzetter is de verhouding tussen de geleverde arbeid W en de omgezette energie Ein het rendement η: W en Ein in J, η heeft geen eenheid Of in procenten: Of per seconde: