Industrialisatie, sociale spanningen en Koude Oorlog 4. Periode 1945-1965 Industrialisatie, sociale spanningen en Koude Oorlog

1. Industrialisatie en veranderingen in de samenleving

President Truman probeert de New Deal voort te zetten Overgang naar vredeseconomie en demobilisatie verlopen soepel Overschakelen naar duurzame consumptiegoederen Babyboom Geld gespaard tijdens de oorlog kan nu uitgegeven worden Demobilisatie verloopt vlot

Truman’s ‘Fair Deal’ komt niet van de grond, maar hij bereikt wel belangrijke resultaten Eerst tegengehouden door Republikeinen 1948: Truman herverkozen met meerderheid in Congres Pas een zorgverzekering erdoor onder Obama

Resultaten? GI Bill Einde segregatie in het leger Verhoging minimumloon, sociale wetgeving verbeterd en betere behuizing voor armsten

Verdere groei welvaart: Nieuwe productietechnieken zorgen voor stijging arbeidsproductiviteit Babyboom zorgt voor grote impuls

President Eisenhower wil minder overheidsingrijpen Eisenhower 1953-1961(Rep) Burgers minder afhankelijk maken van publieke sector Opnieuw zal stijgende welvaart alle problemen oplossen Niet langer hinderen bedrijfsleven

Maatregelen: Einde aan loon- en prijscontrole Inkorten subsidies voor boeren MAAR: verworvenheden van Roosevelt en Truman blijven onaangetast

Het ‘militair-industriële complex’ krijgt invloed Belangen van politieke, militaire leiding en wapenindustrie → Grote militaire uitgaven tijdens de Koude Oorlog!

Galbraith oefent kritiek uit op de consumptiemaatschappij 1958: ‘The Affluent Society’ - J.K. Galbraith Kritiek om consumptiemaatschappij Overheid moet beter voor bevolking zorgen DUS: Verbeteren kwaliteit onderwijs Hogere belastingen om in te grijpen

Kennedy’s ‘New Frontier’ stuit op tegenstand van het Congres 1961-1963: J. F. Kennedy (dem) - ‘New Frontier’ VS moest sterkste natie blijven! Oprichting Peace Corps, actie tegen armoede, werkeloosheid en rassendiscriminatie, beter onderwijs, betere voorzieningen voor zwakken,…

Kennedy kent weinig succes Tegengehouden door republikeinen en conservatieve democraten MAAR: toch enkele zaken bereikt BV: maanproject, peace corps, welvaart neemt toe,…

En na dood: Aannemen van Civil Rights Bill onder Johnson

Johnsons ‘Great Society’ deels mislukt door oorlog in Vietnam L. B. Johnson (dem) 1963-1969 Wil ‘War on Poverty’ aanpakken Oprichten van een ‘Great Society’ = Verderzetting van New Frontier en uitbreiding Fair Deal

Eerst veel successen voor Johnson Uitbreiding gezondheidszorg Voedselbonnen voor armen Model Cities Act Voting Rights Act Eerste maatregelen om milieu te beschermen

MAAR: al snel uitbreiding van conflict in Vietnam Oorlog kost te veel geld Gaat ten koste van ‘Great Society’

Protestbewegingen veroorzaken grote onrust in de samenleving Kritiek op leef- en woonomstandigheden in steden Kritiek op de consumptiemaatschappij Kritiek op onvoldoende democratie Kritiek op oorlog in Vietnam Kritiek op te regulerende rol overheid

2. De ontwikkeling van de burgerrechten (1945-1965)

President Truman zet burgerrechten op de politieke agenda (Fair Deal) Ondanks veel tegenstand in Congres, toch aantal wetten erdoor: Geen discriminatie meer in federale overheid Einde segregatie in het leger

Nodig omdat: Er was een zwarte middenklasse ontstaan Acceptatie bij blanken groeide

De ‘Civil Rights Movement’ boekt succes in de zuidelijke staten Omvattende term voor: Southern Christian Leadership Conference Nation of Islam Black Panthers

In navolging van Ghandi vredevol verzet: Sit-ins Marsen, demonstraties, … Boycots Freedom rides

I have a dream that one day this nation will rise up and live out the true meaning of its creed: "We hold these truths to be self- evident: that all men are created equal." I have a dream that one day on the red hills of Georgia the sons of former slaves and the sons of former slave owners will be able to sit down together at a table of brotherhood. I have a dream that one day even the state of Mississippi, a state, sweltering with the heat of injustice and sweltering with the heat of oppression, will be transformed into an oasis of freedom and justice. I have a dream that my four children will one day live in a nation where they will not be judged by the color of their skin but by the content of their character. I have a dream today.

Brown vs Board of Education of Topeka 1954 Aangespannen door NAACP Segregatie in onderwijs is in strijd met de grondwet → Wordt in alle staten verboden

Busboycot in Montgomery 1959 Arrestatie van Rosa Parks Reactie was busboycot onder Martin Luther King → Einde segregatie in openbaar vervoer

Little Rock 1957 Negen zwarte leerlingen willen naar blanke middelbare school Gouverneur Arkansas werkt tegen Eisenhower grijpt in MAAR integratie duurt nog een hele tijd!

Blanke reactie in de zuidelijke staten Zeer verschillende reactie onder bevolking KKK kent opnieuw een grote groei MAAR: deze keer vaker vervolgd voor hun misdaden!

Kennedy dient voorstel Civil Rights Bill in juni 63 Kennedy en Johnson brengen met de Civil Rights Act en de Voting Rights Act het einde van de wettelijke ongelijkheid Kennedy dient voorstel Civil Rights Bill in juni 63 King organiseert de ‘Mars op Washington’ om steun te vragen MAAR: zou waarschijnlijk niet door Congres geraken

Na moord op Kennedy geraakt deze wet erdoor -1964: Civil Rights Act -1965: Voting Rights Act (onder Johnson!) → Einde aan wettelijke ongelijkheid en verbod op discriminatie

Radicalisering in de Civil Rights Movement: Black Power, Nation of Islam en Black Panthers Einde discriminatie is onvoldoende, zwarten verdienen goede huisvesting, onderwijs,… → Ontstaan van nieuwere, radicalere groepen!

Black Power Movement Weigeren samen te werken met blanken Trots op hun eigen huidskleur Stimuleren zwarten om eigen bedrijven op te zetten

The Nation of Islam Willen eigen zwarte staat binnen de VS Tegen het christendom als blanke godsdienst Malcolm X als leider Bekendste lid: Mohammed Ali

De Black Panthers Willen revolutie tegen kapitalistische systeem Geweld tegen ‘terroristische politie’ geoorloofd Woordvoerder Stokely Carmichael

Rellen in de zwarte wijken van de grote steden 1965: Rellen in verschillende steden VS Gericht tegen de politie Oorzaken? Great Society geflopt Nog steeds geen gelijke kansen Gevoel van onmacht en discriminatie

3 De VS als supermacht in de Koude Oorlog 1945-1965

President Truman voert Trumandoctrine en Marshallhulp in De Conferentie van Potsdam – juli 1945 Bekendmaking bezit atoombom door VS Verdeling van Duitsland in 4 zones DUS: hier al start van de Koude Oorlog

Koude Oorlog gaat de naoorlogse verhoudingen bepalen Russen zouden een wereldrevolutie willen en democratie zou verdwijnen Amerikanen zijn de nieuwe westerse imperialisten → Wereld wordt opgedeeld in ‘invloedssferen’

Naast discussie over invloedssferen ook een wapenwedloop → Grote macht voor militair-industrieel complex

Harde opstelling tegen de SU: de Trumandoctrine = containmentpolitiek Na situatie in Griekenland en Turkije Al meteen Marshallhulp voor West-Europa

Andere maatregelen van de VS Oprichting NAVO, ZOAVO en CENVO (reactie: Warscshaupact) Oprichten militaire bases doorheen de wereld

Vrees in de VS voor verbreiding van het communisme neemt eind jaren 40 toe 1948: Blokkade van Berlijn 1949: SU heeft atoombom 1949: China wordt communistisch

Truman past containment toe in Azië: oorlog in Korea Verdeeld in Noord en Zuid tijdens conferentie Potsdam 1950: Noorden valt Zuiden aan 1953: Wapenstilstand en grenzen opnieuw gelijk

Jacht op de communisten in de VS onder leiding van McCarthy McCarthyism Beschuldigt buitenlandse zaken, ambtenaren, wetenschap en media van communisme Beschuldigt later republikeinen en legertop → 1954: Einde van het McCarthyism

President Eisenhower voegt de dominotheorie toe aan het buitenlands beleid 1954: Eisenhower formuleert dominotheorie Uit angst voor deze theorie start bemoeienis VS met Zuid/Vietnam

De VS denken aan ´massive retaliation´ Jaren 50 – John Foster Dulles MAAR: eind jaren 50 is SU ook zover en verliest dreiging kracht

President Kennedy brengt nieuw elan in de VS Start met strijd om de ruimte Na lancering Spoetnik door Russen Droom om maanlanding te vervolledigen

Kennedy wordt met nieuwe problemen geconfronteerd: de Berlijnse Muur en de Cubacrisis Bouw van de Berlijnse Muur 1961 Chroesjtjov´s oplossing tegen vlucht naar het Westen Kennedy bezoekt West-Berlijn MAAR: zoekt de confrontatie niet op

De Cubacrisis Russische raketbases op Cuba Kennedy stelt ultimatum en wint

Gevolgen Cubacrisis Hotline tussen Moskou en Washington Eerste gesprekken over wapenbeperking

President Johnson gaat oorlog voeren in Vietnam Kennedy en Johnson gaan verder met beleid Eisenhower in Zuid-Vietnam Kennedy stuurt militaire adviseurs Johnson neemt Tonkinresolutie aan en start oorlog

Overwinning moeilijk: Zuid-Vietnam stond onder dictator Diem Guerrillatactiek van Vietminh en Vietcong Grote protesten in VS omwille van oorlog in Vietnam → Voor het eerst behaalt de VS geen overwinning