Carbonzuren Copyright © 2007 by Pearson Education, Inc. Publishing as Benjamin Cummings

Carbonzuur O Bevat C=O gebonden aan —OH  CH3 — C—OH of CH3COOH Naam: ethaanzuur

Molecuulmodellen Copyright © 2007 by Pearson Education, Inc. Publishing as Benjamin Cummings

Systematische naamgeving IUPAC namen CH4 methaan HCOOH methaanzuur CH3—CH3 ethaan CH3—COOH ethaanzuur Zijtakken altijd nummeren vanaf de zuurgroep. CH3 O | ║ CH3—CH—CH2—C—OH 4 3 2 1 3-methylbutaanzuur

Toepassingen Methaanzuur O ║ H─C─OH ethaanzuur (azijnzuur) CH3─C─OH Copyright © 2007 by Pearson Education, Inc. Publishing as Benjamin Cummings

Leermomentje Geef de systematische naam van: A. CH3—COOH CH3 | B. CH3—CH—COOH

C. CH3─CH2─COOH CH3 | D. CH3─CH─CH2─COOH

Verbinding Molaire massa Kookpunt ║ CH3−CH2−C−H 58 49°C CH3−CH2−CH2−OH 60 97°C CH3−C−OH 60 118°C

Esters Copyright © 2007 by Pearson Education, Inc. Publishing as Benjamin Cummings

Esters In een ester, Is de H in de zuurgroep vervangen door een alkyl- groep (C-). O  CH3 — C—O—CH3 ester group Copyright © 2007 by Pearson Education, Inc. Publishing as Benjamin Cummings

Verestering Verestering is De reactie van een carbonzuur en een alcohol in de aanwezigheid van een zuur (H+) als katalysator. O  H+ CH3—C—OH + H—O—CH2—CH3  CH3—C—O—CH2—CH3 + H2O (ester)

Leermomentje Schrijf de reactievergelijking op van de reactie tussen propaanzuur en methanol met verdund zwavelzuur.

Naamgeving Esters alcohol zuur O methyl  CH3— O—C —CH3 ethanoaat (acetaat) IUPAC: methyl ethanoaat common: methyl acetaat

Toepassingen van esters Esters geven bloemen en fruit fruits hun lekkere geuren. Copyright © 2007 by Pearson Education, Inc. Publishing as Benjamin Cummings

Leermomentje Geef de naam van onderstaande ester: O  CH3—C—O—CH2—CH2—CH3

Teken de structuurformule van onderstaande ester: A. Ethyl pentanoaat Welke twee beginstoffen zijn gebruikt?

Oplossing A. Ethyl pentanoaat O ║ CH3—CH2—CH2—CH2—C—O—CH2—CH3

Eigenschappen van Esters Copyright © 2007 by Pearson Education, Inc. Publishing as Benjamin Cummings

Zure hydrolyse van Esters Een ester reageert met water tot een carbonzuur en een alcohol. Een zure katalysator is nodig. O  H+ H—C—O—CH2—CH3 + H2O  H—C—OH + H—O—CH2—CH3

“Zeep” Reactie van een ester met een sterke base.

Leermomentje methyl- acetaat reageert met Geef de structuurformule van het product wanneer methyl- acetaat reageert met A. Water een zuur als katalysator B. KOH

Oplossing: A. O  CH3—C—OH + HO—CH3 B. O CH3—C—O– K+ + HO—CH3

Olie en vetten Vet Vast bij kamertemperatuur (dieren) Alleen enkelvoudige bindingen Olie Vloeibaar (planten) Bevatten onverzadige bindingen Vetzuren staan in tabel 67B.

1,2,3-propaantriol = glycerol Glycerol + 3 stearinezuur  glyceryltristearaat

Waterstof additie aan onverzadigde olie Zet alkenen om in alkanen Onverzadigd wordt verzadigd

Leermomentje Geef de reactievergelijking in structuurformules wanneer glycerol reageert met oliezuur.

Hydrolyse van vetten en oliën

Verzeping