Nederlands - Les 2

Wat gaan we doen vandaag? Beterspellen.nl en spellingcontrole Keuze portfolio Opfrissen tegenwoordige tijd (o.t.t.) Stemhebbende en stemloze medeklinkers Verleden tijd (o.v.t.) Huiswerk Nederlands - Les 2 Nederlands - Les 2 Een mooie toekomst achter je

Nu inloggen op www.beterspellen.nl Nederlands - Les 2

Goede spellingcontrole installeren VERPLICHT Nederlands - Les 2

Overzicht keuze portfolio INLEVEREN Nederlands - Les 2

Opfrissen Nederlands - Les 2

Nederlands - Les 2 In enkelvoud 1e persoon: ALLEEN de stam ik luister, ik vind 2e persoon: stam + t, behalve als het onderwerp jij, je, u luistert, vindt na het werkwoord komt. NB: alleen bij ‘je’ en ‘jij’, niet bij ‘u’. luister je? Vind je? luistert u? Vindt u? 3e persoon: ALTIJD stam + t hij, zij, het luistert, vindt In het meervoud 1e persoon: infinitief wij luisteren, vinden 2e persoon: infinitief jullie luisteren, vinden 3e persoon: infinitief zij luisteren, vinden Nederlands - Les 2

Nederlands - Les 2 Het is zeker, er is water op Mars Door onze redactie wetenschap NRC next 2 augustus 2008 12:43 Rotterdam, 1 aug. Er is echt water op Mars. De aanwijzingen waren er, maar nu heeft de Marsrobot Phoenix een stukje ijs van de Marsbodem geschraapt, het gesmolten en met een chemische test vastgesteld dat het werkelijk om water gaat. Dat heeft de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA gisteren bekendgemaakt. „We hebben water”, aldus NASA-wetenschapper William Boynton, verantwoordelijk voor het Phoenix-instrument dat het water nu chemisch heeft aangetoond. Ruim een maand geleden berichtte NASA dat Phoenix met zijn camera witte vlekken had ontdekt die een paar dagen later verdwenen waren. Toen al werd aangenomen dat het hier moest gaan om ijs dat onder de koude omstandigheden aan het Marsoppervlak in een paar dagen tot gas was gesublimeerd. In 2002 had de Mars Odyssey vanuit de ruimte al aanwijzingen gevonden voor ijs op Mars. Nederlands - Les 2

Phoenix, een robot op drie poten met allerlei apparatuur aan boord, is op 25 mei van dit jaar geland in het noordpoolgebied van Mars. Aanvankelijk slaagde Phoenix er niet in om zijn oventjes te vullen met de grondmonsters die hij van de Marsbodem schraapte. In de afgelopen week viel het opnieuw niet mee om een mengsel van grond en ijs uit een vijf centimeter diepe greppel in een van de acht Phoenix-oventjes te kieperen. Klonterige monsters blijven steken op de filters boven de oventjes. Uiteindelijk werd de Marsgrond woensdag hanteerbaar nadat die twee dagen aan de openlucht was blootgesteld en een deel van het ijs eruit was gesublimeerd. NASA heeft het verblijf van Phoenix op Mars verlengd tot eind september. „Het gaat goed met de Phoenix en het ziet er naar uit dat er de komende weken voldoende zonne-energie beschikbaar is”, aldus hoofd Marsonderzoek Michael Meyer. „Op deze manier kunnen we maximaal voordeel halen uit onze aanwezigheid op een van de interessantste plaatsen op Mars.” Nederlands - Les 2

Opdracht 2: Vul de juiste vorm van de tegenwoordige tijd (o.t.t.) in.   Hij wordt volgend jaar dokter. Er gebeurt een ongeluk in de straat. Ik word moe van al dat gezeur. Weet je wat je oudste zus later wordt? Word je niet boos, als die vraag je ieder keer gesteld wordt? Het wordt morgen mooi weer. Ik vind hem niet aardig. Vind jij hem aardig? Het wordt hoog tijd, dat er harder gewerkt wordt. Hoe vind jij de nieuwe leraar? Iedereen vindt hem aardig. Vindt u het goed als ik een uurtje later kom. Waarom antwoord je niet, als je iets gevraagd wordt. Beantwoord je deze brief niet meteen? Nederlands - Les 2

Oefening 3: Vul de ontbrekende letter(s) in (o.t.t.). Die chauffeur rijdt nooit te hard. Er wordt vanavond ook gedanst. Vindt hij dat een goed idee? Went hij al aan zijn nieuwe opleiding? De heer Brand biedt zijn excuses aan. Wat betekent dat? Hij verbeeldt zich ziek te zijn. Proef je eerst voordat je het drankje drinkt? Hij durft nooit een beslissing te nemen. De man beëindigt zijn carrière met een wereldreis. Nederlands - Les 2

Stemhebbende en stemloze medeklinkers Nederlands - Les 2

Stemhebbend Stemloos Stemband trilt Stemband trilt niet Medeklinkers b, d, v, z, g, m, n, ng, l, r, j en w. p, t, k, f, s, ch en h Nederlands - Les 2

Onvoltooid verleden tijd Sterke werkwoorden Zwakke werkwoorden Sterke werkwoorden zijn ‘eigenwijs’  ze veranderen niet van klinkers. Express bak – bakte gedaan, want weetje voor de geïnteresseerden: verleden tijd was vroeger biek. Je kunt horen dat een zwak werkwoord ooit een sterk werkwoord was aan de voltooide tijd. In dit geval gebakken, anders was het gebakt geweest. Bij waaiden woei, gewaaid is iets anders aan de hand. Daar is of de –en van het voltooid deelwoord vervangen óf woei is een ingeburgerde hypercorrectie. Daarom bij de zwakke ww´s waai gezet. Woei en waaide… mag allebei. Klinkerverandering Stam + te(n) Stam + de(n) loop – liep(en) word – werd(en) bak – bakte(n) stoot – stootte(n) waai – waaide(n) leid – leidde(n) Nederlands - Les 2

Onvoltooid verleden tijd Sterke werkwoorden Zwakke werkwoorden Express bak – bakte gedaan, want weetje voor de geïnteresseerden: verleden tijd was vroeger biek. Je kunt horen dat een zwak werkwoord ooit een sterk werkwoord was aan de voltooide tijd. In dit geval gebakken, anders was het gebakt geweest. Bij waaiden woei, gewaaid is iets anders aan de hand. Daar is of de –en van het voltooid deelwoord vervangen óf woei is een ingeburgerde hypercorrectie. Daarom bij de zwakke ww´s waai gezet. Woei en waaide… mag allebei. Klinkerverandering Stam + te(n) Stam + de(n) loop – liep(en) word – werd(en) bak – bakte(n) stoot – stootte(n) waai – waaide(n) leid – leidde(n) Nederlands - Les 2

Zwakke werkwoorden Stam + te(n) Stam + de(n) Onvoltooid verleden tijd Zwakke werkwoorden Allerlei ezelsbruggetjes (ook nog ‘t fokschaap en soft ketchup). Maar wij hanteren……………………. Stam + te(n) Stam + de(n) Afhankelijk van ´t ex-kofschip Nederlands - Les 2

ACHTUNG – PAS OP – ATTENTION – WATCH OUT Onvoltooid verleden tijd ACHTUNG – PAS OP – ATTENTION – WATCH OUT Woorden met een ‘z’ of een ‘v’ in het infintief Infinitief: reizen Stam: reiz Onv. verleden tijd: reisde(-n) Infinitief: leven Stam: lev Onv. verleden tijd: leefde(-n) Nederlands - Les 2

Onvoltooid verleden tijd Maak opdracht 4 en 5 Even een intermezzootje: ‘t ex-kofschip….. Een kofschip is volgens de grote Van Dale een "zeilschip voor binnen- en kustvaart met ronde voor- en achtersteven, platte bodem, meestal twee masten, zonder zwaarden, veel lijkend op een smak". Het meest typische kenmerk van de koffen is dat zij een geveegd onderwaterschip hadden, wat direct terug te voeren was op de kogge en ewers. Ook hadden zij meer zeeg. De kleinere kofschepen tot circa 12 meter, die op het binnenwater en op de wadden voeren, hadden wel degelijk zwaarden, omdat een kiel dieper stak en ook problemen gaf met droogvallen. De grote koffen tot circa 28 meter hadden een bezaansmast achter de roef. Zij werden hoofdzakelijk gebruikt voor de handel op landen rond de Oostzee en haalden daar onder andere graan, vis en hout. Deze lading werd verkocht tot in het zuiden van Frankrijk, en daar werd veelal wijn als retourvracht ingenomen. Nederlands - Les 2

Sterke werkwoorden Zwakke werkwoorden Klinkerverandering + en Voltooid deelwoord Sterke werkwoorden Zwakke werkwoorden Als je nog toekomt aan opdracht 6 dan moet je misschien ook even het voltooid deelwoord uitleggen. Klinkerverandering + en Ge + stam + t Ge + stam + d loop – liep – gelopen word – werd – geworden bak – bakte – gebakken oogst – oogstte - geoogst waai – waaide gewaaid leid – leidde geleid Nederlands - Les 2

Sterke werkwoorden Zwakke werkwoorden Klinkerverandering + en Voltooid deelwoord Sterke werkwoorden Zwakke werkwoorden Klinkerverandering + en Ge + stam + t Ge + stam + d loop – liep – gelopen word – werd – geworden bak – bakte – gebakken oogst – oogstte - geoogst waai – waaide gewaaid leid – leidde geleid Nederlands - Les 2

Voltooid deelwoord ’t Exkofschip: ge + stam + t Infinitief: fietsen Stam: fiets Volt. deelwoord: gefietst Anders: ge + stam + d Infinitief: luisteren Stam: luister Volt. deelwoord: geluisterd Ge vervalt als infinitief begint met ge, be, ver, er, her, ont, om Nederlands - Les 2

ACHTUNG – PAS OP – ATTENTION – WATCH OUT Voltooid deelwoord ACHTUNG – PAS OP – ATTENTION – WATCH OUT Woorden met een ‘z’ of een ‘v’ in het infintief Infinitief: reizen Stam: reiz Volt. deelwoord: gereisd Infinitief: leven Stam: lev Volt. deelwoord: geleefd Nederlands - Les 2

Bestuderen (stof van vandaag) Huiswerk Bestuderen (stof van vandaag) De onvoltooid verleden tijd De voltooide tijd Maken Klopt het huiswerk zo? Oefening 4, 5 en 6 Oefeningen werkwoorden voor portfolio Nederlands - Les 2

ENOEFENENOEFENENOEFENENOEFENENOEFENENOEF Lees bewust (analyseer zo nu en dan elke persoonsvorm die je aantreft) Oefen Overleg met elkaar en leg uit aan elkaar Nederlands - Les 2