Hoofdstuk 2: Industrialisatie, sociale spanningen en expansie Periode 1865-1918

1. Industrialisatie in de 19e eeuw, veranderingen in de samenleving

Gunstige omstandigheden voor een snelle industrialisatie na 1865 Natuurlijke hulpbronnen Voldoende goedkope arbeidskrachten (immigranten) Energieke ondernemers Snel uitbreidend spoorwegennet Nieuwe communicatiemiddelen: telegraaf (later: telefoon)

Veranderingen in het bedrijfsleven Familiebedrijven verdwijnen ten koste van grote corporaties, trusts en kartels Opkomst massaproductie

Negatieve gevolgen van de industrialisatie Grote tegenstellingen in de explosief groeiende steden Kleine ondernemers krijgen oneerlijke concurrentie Veel corruptie Problemen voor arbeiders (onbeschermd, laag loon, werkeloosheid,…)

Problemen voor de boeren (overproductie, dure landbouwmachines,…)

De overheid grijpt maar in beperkte mate in Volgen economisch liberalisme van Adam Smith Enkel steun voor de grote ondernemers Bv: tariefpolitiek (vgl: Mercantilisme eerder!)

Boeren verenigen zich in de People’s Party People’s Party – ‘populisten’ = voor het gewone volk Idealen verdedigen van conservatief, landelijk Amerika Landbouw moderniseren en commercialiseren → Eisen nationalisatie van banken en spoorwegen

Waarom? Afhankelijk van banken voor grote leningen nieuwe machines Lagere vervoersprijzen vragen aan spoorwegen

Verder? - VS moet gouden dollar loslaten → devaluatie → schulden makkelijker afbetalen

Invloed People’s Party? Loopt terug na 1896 Democraten nemen verschillende ideeën over in hun programma Aanhangers steunen democratische kandidaat Bryan, maar deze verliest tweemaal de verkiezingen

Arbeiders verenigen zich in de AFL 1886: American Federation of Labor Geleid door Samuel Gompers Nemen afstand van revolutionairen (lees: communisten!) Kleinere veranderingen: hogere lonen, verkorting werktijd,…

Jaren ‘80 en ’90: veel geweld tijdens stakingen en betogingen Slechtere werkomstandigheden in steden Grote spanningen tussen bevolkingslagen en etnische groepen

Resultaat AFL? →vrij kleine aanhang Amerikanen keren zich tegen stakingen en socialisme Rijke ondernemers bieden weerstand aan vakbonden Overheid steunt veelal rijke ondernemers in onderdrukken stakingen

Enkel aandacht voor geschoolde leden NIET VOOR: vrouwen, ongeschoolden, zwarten, Aziaten,…

De Progressive Movement gaat streven naar hervormingen Eind 19e eeuw tot 1916: ‘Progressive Era’ Zowel Republikeins als Democratisch Vooral stedelijke middenklasse, Angelsaksisch en protestant

Doelen? Samenleving wetenschappelijk organiseren Industriële VS opvoeden: algemeen belang! → Alcoholverbod Democratiseren VS → Senaat direct verkozen

Macht van de grote ondernemingen beperken Voorkomen sociale chaos → Zorg voor armen en immigranten MAAR: geen socialisten! - die zorgen voor klassendeling - Amerikaan zorgt voor zichzelf!

Theodore Roosevelt (rep): Krachtige overheid De invloed van de Progressive Movement op de presidenten Theodore Roosevelt en Woodrow Wilson Theodore Roosevelt (rep): Krachtige overheid Optreden tegen misbruik van macht grote bedrijven Warenwet ter bescherming consumenten

Woodrow Wilson (dem): Federal Trade Commission

Beiden: Ingaan tegen materialistisch waardenpatroon Vrijheid van individu beschermen MAAR: soms tegenwind van Congres of Hooggerechtshof

Grote overheidsbemoeienis tijdens de Eerste Wereldoorlog 1917: Deelname aan WOI en economie verandert: Groeiende overheidsuitgaven Groeiende staatsbemoeienis BV: War Industries Board MAAR: einde oorlog betekent einde inmenging

2. De strijd voor burgerrechten 1865-1918

De slavernij is mede de oorzaak van de Amerikaanse Burgeroorlog (1861-1865) 1860: Noordelijke Republikein Lincoln verkozen tot president Uit angst voor afschaffing slavernij splitsen zuidelijke staten zich af ‘Confederate States of America’

1861-1865: Amerikaanse Burgeroorlog

Amendementen op de grondwet geven ex-slaven gelijke rechten 13e amendement op grondwet verbiedt slavernij in alle staten 14e amendement verklaart dat alle burgers in elke staat gelijke behandeling verdienen ongeacht kleur of ras (1868) 15e amendement geeft zwarte mannen kiesrecht (1870)

MAAR: vrouwen pas kiesrecht na WOI - 1920

De Reconstructie (1866-1877): het Zuiden bezet, rechten zwarten beschermd Deelnemers ‘opstand’ niet langer in Congres of ambtenaar Geen vergoeding voor verloren slaven Ontnemen kiesrecht zuidelijke democraten

Later: Bestuurders in zuiden vervangen door noordelijke republikeinen Bezetting zuidelijke staten om rechten zwarte bevolking te garanderen

Zuidelijke blanken werken de Reconstructie tegen Verhinderen dat de zwarte bevolking kan gaan stemmen Oprichten Ku Klux Klan (eerst enkel schrik aanjagen, later ook geweld) → Vele voormalige slaven worden sharecroppers

Na de Reconstructie gaan de zwarten in het Zuiden erop achteruit 1977: Het Noorden geeft de Reconstructie op →Opnieuw een zuidelijk bestuur, gericht tegen de zwarte bevolking

Economische achteruitgang van de zwarten Crisis in landbouw zorgen voor problemen sharecroppers GB ging op zoek naar nieuwe producenten katoen

Achteruitgang van de rechtspositie van de zwarten Partijdige rechtspraak Onofficieel invoeren van de segregatie

Discriminatie en segregatie krijgen wettelijke basis: de Jim Crow-wetten Jaren 1880-90 Deelstaten vullen grondwet aan

Bv: Kiezers moeten lezen, schrijven en grondwet kennen Geen gemengde huwelijken, arbeid Openbare ruimtes worden gescheiden (trein, park, scholen,…)

Hieraan zal pas een einde komen in de jaren 1960 onder Kennedy en Johnson

De strijd voor gelijke rechten Booker T. Washington (1856-1915) Onderwijs, goed gedrag en hard werken zou tot respect leiden Economische onafhankelijkheid eerst nodig Opzetten lerarenopleiding (via fundraising) → Past zich deels aan aan situatie (the Great Accomodator)

W. E. B. Dubois Wil gelijke rechten opeisen Oprichting NAACP Einde maken aan Jim Crow-wetten + demonstraties MAAR: stond te ver af van de gewone bevolking

First, we would vote; with the right to vote goes everything: Freedom, manhood, the honor of your wives, the chastity of your daughters, the right to work, and the chance to rise, and let no man listen to those who deny this. We want full manhood suffrage, and we want it now, henceforth and forever. Second. We want discrimination in public accommodation to cease. Separation in railway and street cars, based simply on race and color, is un-American, un-democratic, and silly. We protest against all such discrimination. Third. We claim the right of freemen to walk, talk, and be with them that wish to be with us. No man has a right to choose another man’s friends, and to attempt to do so is an impudent interference with the most fundamental human privilege. Fourth. We want the laws enforced against rich as well as poor; against Capitalist as well as Laborer; against white as well as black. We are not more lawless than the white race, we are more often arrested, convicted, and mobbed. We want justice even for criminals and outlaws. We want the Constitution of the country enforced. We want Congress to take charge of Congressional elections. We want the Fourteenth amendment carried out to the letter and every State disfranchised in Congress which attempts to disfranchise its rightful voters. We want the Fifteenth amendment enforced and No State allowed to base its franchise simply on color. The failure of the Republican Party in Congress at the session just closed to redeem its pledge of 1904 with reference to suffrage conditions at the South seems a plain, deliberate, and premeditated breach of promise, and stamps that party as guilty of obtaining votes under false pretense. Fifth, We want our children educated. The school system in the country districts of the South is a disgrace and in few towns and cities are Negro schools what they ought to be. We want the national government to step in and wipe out illiteracy in the South. Either the United States will destroy ignorance or ignorance will destroy the United States.

Federale overheid steunt deze ideeën MAAR: angst om blanke kiezers te verliezen!

3. Het buitenlands beleid

Manifest Destiny, de expansie naar het westen Expansie van oost naar west Nieuwe gebieden eerst bestempeld als ‘territoria’ en federaal bestuurd Vanaf 60.000 inwoners ontstond een nieuwe staat

Hun ‘Manifest Destiny’ bereikt door aanleg spoorwegen → Connectie tussen oost- en westkust!

Monroe-doctrine proclameert isolationisme 1823: Monroe-doctrine ivm buitenlandse politiek Geen inmenging in Europese zaken Europeanen bemoeien zich niet met VS Eind 19e eeuw: dit geldt voor gehele Amerikaanse continent → Als waarschuwing tegen Europese ideeën om koloniën te heroveren

De VS gaan zich bemoeien met het buitenland Oorzaken? Economische grootmacht Eco/Pol: Verkrijgen van invloed in Azië (Japan, China, Hawaï en Filipijnen) Ideologisch: vrijheden en christendom verspreiden

Bv: 1883 – Beslissing tot het bouwen van een nieuwe vloot

De VS en Cuba Tweede helft 19e eeuw – Opstanden in Cuba tegen Spaanse heerschappij Na hevige discussie bemoeit de VS zich toch ‘vechten tegen onderdrukking bevolking’

De Spanjaarden worden verslagen en Cuba wordt een Amerikaans protectoraat = onafhankelijk land, maar de VS bepaalt de buitenlandse politiek → VS breidt zijn macht in Caraïbisch gebied uit

De VS, Colombia en Panama 1882: Fransen starten met bouw Panamakanaal Panama is een provincie van Columbia Fransen kunnen kanaal niet voltooien

Roosevelt bemoeit zich met situatie wanneer Columbia niet verder wil werken Steunen onafhankelijkheidsbeweging in Panama → Panama onafhankelijk → VS krijgt kanaal + zone eromheen in handen (in 1979 teruggegeven)

De VS in Azië Eisen opendeurbeleid in China 1898 Na Europese mogendheden willen zij daar ook handelen ‘Open Door Note’

Veroveren van de Filipijnen in 1898 Tijdens Spaans-Amerikaanse oorlog Maken er een eigen kolonie van

Onder Theodore Roosevelt worden de VS een wereldmacht Voortzetten kolonisatie Filippijnen Panamakanaal Bemiddelen in Russisch-Japanse oorlog Hulp in conflict over Marokko Neerslaan opstand op Cuba (Guantanamo Bay blijft over)

Vloot inzetten ter bescherming Amerikaans continent en handel in Azië

De VS gaan deelnemen aan de Eerste Wereldoorlog Lang neutraal gebleven, wel leveren wapens en voedsel voor Groot-Brittannië 1915: Zinken van de Lusitania – Spanning neemt toe 1917: Duitsland kondigt onbeperkte duikbotenoorlog af Onderscheppen Zimmermantelegram → Roosevelt vraagt om oorlogsverklaring en verkrijgt deze