Project ‘Six Mix’ Hogeschool van Amsterdam Amsterdamse Hogeschool voor Techniek Projectgroep A1A1 Periode 1&2 Amsterdam, 18-12-2006

Groepsleden Koen van Hagen Alphons Hermans Dennis Hoevenaars Ruud Kessels Ali Rigi Thomas Schijf

Introductie Theorie druk Koen Theorie gyroscopen Thomas Morfologische onderzoek Alphons Nieuwe cockpit & Ontwerpaspecten Ali Financiële analyse Dennis Head Up Display Ruud

Wat verstaat men onder druk? Theorie druk Wat verstaat men onder druk?

De atmosfeer Drie lagen voor burgerluchtvaart: - Stratosfeer - Tropopause - Troposfeer ISA-tabel

Soorten drukken Statische druk (ps = m · g · h) Dynamische druk (pd = ½ · ρ · v2) Totale druk (pt = pd + ps) p = druk (Pa N/m²) m = massa (kg) g = valversnelling (m/s ²) h = hoogte (m) v = snelheid (m/s) ρ = dichtheid (kg/m³)

De snelheidsmeter Voornamelijk met Pd Pd = Pt - Ps 1: Statische poort 2: Totale druk poort 3: Membraam 4: Wijzer

De meting Wet van Bernoulli Ps + ½ · ρ · v2 = constant Continuïteitswet v1 · A1 = v2 · A2 A= Oppervlakte (m²) D= Diameter (m)

Wat verstaat men onder gyroscopen? Theorie gyroscopen Wat verstaat men onder gyroscopen?

Tol Laser Gyroscopische instrumenten Op Basis van: Standvastigheid Pressesie

Single degree of freedom Standvastigheid Pressesie -De snelheid v -Het Moment M -De kracht F Het impulsmoment [kg.m2/s] -De straal van de tol [m] -Het impuls [kg.m/s], (met de m massa en de v snelheid) Z x Y 90° x y z Standvastigheid: Hoe sneller, meer massa of straal de tol aan neemt hoe meer de middelpuntzoekende kracht en de zwaartekracht doet verwaarlozen en standvastigheid doet versterken. 90° Two degree of freedom Single degree of freedom

Single degree of freedom Two degree of freedom 3 assen (X, Y en Z) 2 Cardanringen Single degree of freedom 2 assen (X en Z bij koerstol) 1 Cardanring of 2 assen (X en Y bij bochtaanwijzer)

Stimulatie (toevoer energie) 2. Laser Stimulatie (toevoer energie) Frequentie (hetzelfde)

Toepassing 1-Lazerbundels 2-Spiegels (99,9%) 3-Kathode 4-Anode 6-Fotocel 1 6 5 3 4 Light Amplifcation by Stimulated Emission of Radiation 2 versterking uitdoving

X as: rollen Y as: stampen Z as: gieren

Morfologisch onderzoek Wat zijn de ontwerp mogelijkheden?

Deelfuncties Invoer Uitvoer Meten Omzetten Transporteren Corrigeren Versterken Weergeven

Morfologisch overzicht Deelfuncties Uitvoermogelijkheden

Uitvoermogelijkheden A B C D E 1 Meten Pitotbuis Statische poort (Deel) functies Uitvoermogelijkheden A B C D E 1 Meten Pitotbuis Statische poort Venturiebuis Pitot statische buis Smartprobe 2 Transporteren (druk) Flexibele buis Starre buis Koperdraad 3 Omzetten D/A converter A/D converter Transducer Multiplexer Membraamdoos 4 Corrigeren Air data computer Bimetaal 5 Versterken Transistor Mechanisch Integrated circuit 6 Transporteren (data) synchrosysteem glasvezel Databus (ARINC-429 Mechanische overbrenging 7 Microprocesor Lichtkristallen Symbol generator 8 Weergeven Analoog Thin film transistor Cathode ray tube LED display LCD display

Voor en nadelen Resultaat -3 +6 Factoren Analoge lijn Elektrische lijn Digitale lijn Betrouwbaarheid +2 +1 Duurzaamheid -1 Brandveiligheid -2 Aanschafkosten Onderhoudskosten Weegave Gewicht Benodigde ruimte Resultaat -3 +6 Zeer slecht -2 Slecht -1 Gemiddeld Goed +1 Zeer goed +2

Nieuwe cockpit & ontwerpaspecten Hoe ziet de modificatie er uit?

Huidige cockpit Basic six voor captain Back-up Basix six voor First officer

Nieuw cockpit ontwerp Digitale lijn EFIS PFD

Back-up systeem Analoge lijn Back-up systeem

Inrichting nieuwe cockpit Basic six Captain Back-up Basic six First officer

Primary Flight Display (PFD) 1 2 3 4 5 6 1- Airspeed Indicator 2- Heading Indicator 3- Bank Indicator 4- Attitude Indicator 5- Altimeter 6- Vertical speed Indicator

Ontwerp aspecten Onderhoud Duurzaamheid Veiligheid - A check - B Check - C Check - D Check Duurzaamheid Veiligheid - Failsafe - Afleesbaarheid

Wat kost de modificatie? Financiële Analyse Wat kost de modificatie?

Modificatie Financiële analyse voor één modificatie van een Boeing 737-300 Materiaalkosten Overige kosten: Omscholing Modificeren Onderhoud Rendabel?

Materiaalkosten Onderdeel Benodigd aantal Prijs per stuk Totaal prijs Smartprobe 2 +/- € 5.500,- +/- € 11.000,- Bekabeling 2 kabelbomen +/- € 7.000,- +/- € 14.000,- Multiplexer 4 +/- € 12,- +/- € 48,- Air Data Computer +/- € 11.500,- +/- € 23.000,- IC’s 120 +/- € 2,- +/- € 240,- Databus +/- € 2.500,- +/- € 5.000,- TFT schermen +/- € 10.000,- +/- € 20.000,- Backup system 1 +/- € 36.000,- Totaal +/- € 109.288,-

Overige kosten Omscholing 8 piloten (12 uur p.p.) Omscholing 4 monteurs (24 uur p.p.) Alleen voor het basic six gedeelte Doorbetaling piloten en monteurs

Overige Kosten Onderdeel Aantal uren Prijs per uur p.p. Totaal prijs Omscholing 4 onderhoudsmonteur 24 p.p. +/- € 80,- +/- € 7680,- Doorbetaling 4 onderhoudsmonteurs +/- € 60,- +/- € 5760,- Omscholing 8 Piloten 12 p.p. +/- € 300,- +/- € 28.800,- Doorbetaling 8 Piloten +/- € 250,- +/- € 24.000,- Modificeren 128 +/- € 7.680,- Totale overige kosten +/- € 73.920,- Totale materiaal kosten +/- € 109.288,- Totale modificatie kosten +/- € 183.208,-

Onderhoud Na modificatie komt onderhoud Kosten huidig model: 400.000t + 4.000.000 (in euro’s) Kosten gemodificeerd model: 320.000t + 4.183.208 (in euro’s) Onderhoudskosten gebaseerd op A,B,C checks + vervangingskosten

Onderhoud (vervolg) Onderhoudskosten zijn gebaseerd op de A, B, en C check én op de kosten voor de te vervangen materialen.

Rendabel Modificatie is naar 2,3 jaar rendabel

Head Up Display

Wat is een HUD? Huidige toepassingen Werking Voordelen

Ontworpen voor vliegtuigen die hoge snelheden vliegen Huidige toepassingen Militair gebruik Ontworpen voor vliegtuigen die hoge snelheden vliegen

Metingen omzetten d.m.v. Weergave d.m.v. Werking Symbol generator Lenzen CRT

Metingen omzetten Symbol generator toevoegen

Weergave CRT toevoegen

Aflezen

Voordelen Piloot kan continu aandachtschenken aan de situatie van het vliegtuig. Zonder veel problemen toe te passen.