Gewas gerichte bemesting “Efficiente inzet van de elementen” datum van presentatie naam spreker(s) 1

Granen Stikstofsystemen in de teelt van wintertarwe Proefresultaten van uitgevoerd door HLB 2

Opbrengsten 2010 in zevenbergschen hoek Objecten KorrelopbrengstEiwitDKGHectorlitergewicht Ton/haIndex(%)(g)(kg)Index 1KAS/KAS10,2d10010,9bc50,0c77,1abc100 2KAS/VDM9,3bc9110,5bc48,8abc77,9cd101 3KAS/Fertraat9,6cd9410,0abc50,2c76,5a99 4KAS/digestaat8,5ab849,2a48,8abc77,4abc101 5KAS/Spuiwater + VDM9,8cd9610,7bc49,7bc77,2abc100 6VDM + Piadin9,3abc9111,0c50,6c78,5d102 7Digestaat + Piadin7,9a779,4a49,7bc76,7ab99 8NTS + Piadin9,7cd969,8ab48,2ab77,6bcd101 9NTS9,5cd949,5a47,7a77,0abc100 10Urean + N Plus8,4a829,5a50,3c77,9cd101 LSD F Prob. cv% 0,8 s < 0,001 7,0 1,0 s 0,003 8,1 1,9 s 0,036 2,9 1,0 s 0,005 1,1

Opbrengsten 2010 in St Jacobiparochie ObjectKorrelopbrengstEiwitDKGHectorlitergewicht Ton/haIndex(%)kg Index 1KAS/KAS10,710010,648,09ab74,6100 2KAS/VDM10,29510,549,44bc75,8102 3KAS/Fertraat10,69910,247,22a75,2101 4KAS/Digestaat (VDM)10,79910,348,59ab74,5100 5KAS/Digestaat (RDM)10,710010,449,18bc75,8102 6KAS/Spuiwater10,0939,648,28ab75,3101 7VDM + Piadin9,89110,650,70c75,2101 8Digestaat + Piadin9,9929,649,16bc75,3101 9NTS + Piadin10,49710,748,70ab75, NTS10,49710,548,30ab76,0102 LSD F Prob. cv% ns 0,776 8,5 ns 0,342 7,0 1,67 s 0,023 2,4 ns 0,13 1,2

Opbrengsten in 2011 Beetgumermolen ObjectenKorrelopbrengstEiwitDKGHectolitergewicht Ton/haIndex(%)(g)(kg)Index 1KAS/KAS8, ,8b55,666,0bc100 2KAS/VDM7,579411,4b53,665,4ab99 3KAS/Fertraat7,389210,5a55,266,2bc100 4KAS/Digestaat (VDM)8, ,9a55,666,0bc100 5KAS/Digestaat (RDM)7,359111,6b55,366,2bc100 6KAS/Growsol N7,499311,8b54,465,8abc100 7VDM + Piadin7,849710,9a54,867,1c102 8Digestaat (VDM) + Piadin8, ,5a53,166,7bc101 9NTS + Piadin7,489312,6c53,265,4ab99 10NTS8,009912,2c55,564,6a98 LSD (p = 0,05) F Prob. cv% ns 0,96 14,1 0,4 <0,01 2,6 ns 0,37 3,5 1,3 0,03 1,4

Opbrengsten in 2012 Dinteloord ObjectKorrelopbrengstEiwitDKGHectolitergewicht Ton/haIndex(%)(g)(kg)Index 1KAS/KAS6,30a10010,5ab41,972,2a100 2KAS/Varkensdrijfmest (VDM)8,05bcd12810,9bc41,072,9abcd101 3KAS/Fertraat8,11bcd12910,3ab41,273,8bcd102 4KAS/Digestaat VDM7,77bc12310,0a42,574,0d102 5KAS/Digestaat RDM7,74bc12311,3c39,673,9cd102 6KAS/Betafert basis7,62b12110,6abc40,673,2abcd101 7KAS/Growsol N8,62cd13710,1a42,472,5abc100 8NTS + Piadin7,86bc12510,9bc40,173,6bcd102 9NTS8,75cd13910,4abc41,973,4abcd102 10KAS/NTS8,33bcd13210,6abc40,872,4ab100 11NTS/Growsol N8,86d14110,0a41,072,1a100 12Digestaat VDM + Piadin8,67cd13810,5ab41,373,2abcd101 LSD (p = 0,05) F prob. cv% 0,72 s <0,001 6,2 0,7 s 0,03 4,8 ns 0,686 4,9 1,4 s 0,003 0,5

Conclusies Tussen KAS/VDM en KAS/digestaat VDM zijn geen verschillen in opbrengst geconstateerd. Tussen een eenmalige gift van NTS en NTS + Piadin zijn geen verschillen in opbrengst geconstateerd. Beide objecten geven een overeenkomstige opbrengst als met KAS

Conclusies Tussen KAS/KAS en KAS/Fertraat zijn geen verschillen in opbrengst geconstateerd. Spuiwater is een bruikbare N-meststof, waarbij ook extra zwavel toegediend wordt. Spuiwater + urean (Growsol N) gaf overeenkomstige opbrengsten met KAS of hoger dan KAS (beide toegediend als 2de N-gift). Verschillen in eiwitpercentage, duizendkorrelgewicht en hectolitergewicht, tussen de verschillende bemestingsvarianten waren vaak niet significant.

Mais Fosfaat rijenbemesting in korrelmais –2 jarige proef 9

Aantal planten

2010

Legering seizoen 2010

Green snapping

Opbrengst na correctie legering en green snapping

Opbrengsten 2009 en 2010

Algemeen Rijenbemesting; kansen, nieuwe technieken en producten Fosfaat en Ureum coaten of dompelen Effect precisie bemesting op opbrengst en productkwaliteit Meststoffen de werking, samenstelling en gewenste samenstelling 20

Rijenbemesting

Geschiedenis rijenbemesting 1953, C.T. de Wit: A Physical Theory on Placement of Fertilizers 1957<>1977, Prummel: Stikstof besparing 15% in aard en sb Fosfaat besparing 20-85% Afgelopen 35 jaar onderzoek minder uitgesproken conclusies door hogere bodemvruchtbaarheid en mineralisatie

1953 rijenbemesting

Effect vd plaatsing

Effect van de plaatsing Nutriënten sneller en beter beschikbaar Betere begingroei en soms hogere opbrengst Minder (kans) op vastlegging of uitspoeling Minder kans op of minder grote opbrengstderving bij suboptimale bemesting Besparingsmogelijkheden bij fosfaat (niet mobiel in de bodem) groter dan bij stikstof

Plaatsing fosfaat heeft het meeste perspectief Op fosfaatarme en fixerende gronden Bij gewassen met een hoge fosfaatbehoefte en korte groeiduur Bij teelt op ruime rijenafstand Bij een slechte bodemstructuur Bij lage (bodem)temperatuur tijdens de begingroei Bij lage fosfaatgebruiksnormen

P besparing bij huidige bodemvruchtbaarheid Bij fosfaatbehoeftige gewassen: 25-50% Besparing is groter naarmate: Fosfaattoestand lager is Groeiduur korter is Rijenafstand ruimer is Beworteling ondieper is Fosfaatopname hoger is Jaareffect: koude en droogte in het voorjaar

Plaatsing stikstof heeft het meeste perspectief: Bij gewassen met zwakke beworteling / lage stikstofbenutting Bij teelt op ruime rijenafstand Op stikstofarme gronden (lage mineralisatie) Bij een slechte bodemstructuur Bij lage (bodem)temperatuur tijdens de begingroei Bij lage N-gebruiksnormen

N besparing door rijen bemesting Maïs: 20 – 30% Aardappel: 0 – 20% Suikerbiet: 0 – 10% Uien: 0 – 10% (gevoelig voor zoutschade) Broccoli: 15% (gevonden op klei) Sla: 0 – 15% in vroege teelt of op N-arme grond Witte kool, spruitkool, bloemkool: 0% (Mogelijk wel besparing in vroege bloemkool)

Algemene indruk 1.Bij hoge mineralisatie is er geen of een geringe besparing door N-rijenbemesting 2.In de rij toegediende N wordt beter opgenomen maar beschikbare N elders in de bodem slechter 3.Volvelds toegediende N kan mineralisatie stimuleren, in de rij toegediende N niet

Vervolg onderzoek N-rijenbemesting Niet: Hoeveel besparing per gewas algemeen Maar: 1.Hoeveel besparing per gewas onder welke groeiomstandigheden 2.Differentiatie N-rijenbemestingsadvies naar bodemeigenschappen 3.Onderzoek toespitsen op specifieke omstandigheden 4.Met name richten op percelen waar gewassen structureel meer N nodig hebben dan gemiddeld

Urean vs KAS in SB

Risico’s en aandachtspunten Zoutschade (met name door ammonium) Hoogte van de gift Afstand van plaatsing (minimaal 5 cm) Goede afstelling apparatuur erg belangrijk Niet te losse grond bij drijfmest in de rij Structuurschade (versmering) door kouter Grond moet droog genoeg zijn

Startgift NP-meststof Betere begingroei fosfaatbehoeftige gewassen bij koude in voorjaar en/of slechte bodemstructuur Kan beworteling stimuleren → betere benutting nutriënten, waaronder stikstof Kan hogere opbrengst geven, m.n. bij korte teelten Regelmatig opbrengstverhoging in stamslaboon, aardappel en uien Effect wisselvallig en moeilijk voorspelbaar

Samenvattend Besparing door rijenbemesting grootste bij fosfaat Gebruik kunstmest-P tot minimum beperken door rijenbemesting → meer ruimte voor dierlijke mest Dierlijk mest (-producten) als rijenbemesting N-rijenbemesting stikstof richten op Gewassen met matige tot slechte stikstofbenutting Percelen waarop veel stikstof moet worden gegeven Advisering N-rijenbemesting: In welk gewas onder welke groeiomstandigheden zinvol Hoeveel besparing onder welke omstandigheden

Bedankt voor uw aandacht 36