De rol van private equity in de economie en de maatschappij Masterclass Commissie Alternatieve Beleggingen VBA Geen volledige Introductie in private equity Danny van Wijk Gerben de Zwart Amsterdam, 2 oktober 2008 Masterclass VBA - Introductie in private equity

Masterclass VBA - Introductie in private equity Agenda I Fundamentals Danny van Wijk Sinds november 2006 werkzaam bij Progress, het pensioenfonds van Unilever Nederland, als Senior Portfolio Manager private equity. Voorheen werkzaam bij Mn Services in diverse functies onder andere verantwoordelijk voor selectie van private equity-managers. Sinds eind 2006 lid van de VBA-werkgroep Alternatieve Beleggingen. II Risk & Return Gerben de Zwart Sinds oktober 2007 werkzaam bij ING Investment Management als Senior Quantitative Analyst op het gebied van aandelen. Voorheen werkzaam bij Robeco Quantitative Strategies. Hiernaast gepromoveerd aan de Erasmus Universiteit op onder meer private equity. Masterclass VBA - Introductie in private equity

I Fundamentals - Onderwerpen Markt definitie historie participanten Beleggen in private equity redenen om te investeren in private equity typische fondsstructuur kenmerken private equity-investering fund-of-funds versus directe fondsen plaats binnen Alternatieve Beleggingen due diligence process Masterclass VBA - Introductie in private equity

Masterclass VBA - Introductie in private equity I Fundamentals - Markt Definitie Het begrip ‘private equity’ staat voor aandelenbeleggingen of aan aandelen gerelateerde beleggingen in ondernemingen die niet aan de beurs genoteerd zijn, of in (delen van) bedrijven die van de beurs worden gehaald. Veelal: gericht op transformatie, toevoegen van waarde, actief beheer toepassen van vreemd vermogen Masterclass VBA - Introductie in private equity

I Fundamentals - Markt In: VBA Journaal, nr 4, winter 2007 Masterclass VBA - Introductie in private equity

Masterclass VBA - Introductie in private equity I Fundamentals - Markt Definitie Belangrijkste categorieën: Venture capital: het financieren van jonge, snelgroeiende bedrijven die nieuwe producten en innovatieve technologieën ontwikkelen Development capital: het bieden van groeivermogen aan bestaande bedrijven, zodat deze zich verder kunnen ontwikkelen Buy-outs: het ter beschikking stellen van kapitaal voor herstructureringen of overnames van bestaande bedrijven Onderscheid (over het algemeen): Venture versus Buy Out veelal niet bewezen ondernemingen - bewezen veel risico technologie - weinig risico veelal negatief kasstroom - verschillend groot kans op mislukkingen - kleiner eigen vermogen - mogelijk ook schuld minderheid belang - meerderheid negatief winst - positief hoger verwacht rendement - hoog Masterclass VBA - Introductie in private equity

Masterclass VBA - Introductie in private equity I Fundamentals - Markt Historie buy-out markt Jaren ‘60 en ’70 Waarde arbitrage inefficiënte marktomstandigheden gericht op opbreken van conglomeraten (“back to core business”) mogelijkheid tot maximaal toepassen vreemd vermogen Jaren ‘70 en ‘80 Financial Engineering semi-efficiënte marktomstandigheden “oude economie” bedrijven, kostenreducties cash flow georiënteerd Jaren ‘90 en ‘00 Industriële ontwikkeling efficiënte marktomstandigheden veel concurrentie gericht op ontwikkelingspotentieel, toekomst Masterclass VBA - Introductie in private equity

Masterclass VBA - Introductie in private equity I Fundamentals - Markt Participanten General Partner (verder: GP) (fondsbeheerder) Limited Partners (de investeerders in de fondsen) Banken (verlenen financiering) Adviseurs (verlenen juridische, commerciële, en financiële ondersteuning) Portefeuille-ondernemingen Verkopers van ondernemingen (families, conglomeraten, beursgenoteerd, etc.) Masterclass VBA - Introductie in private equity

Masterclass VBA - Introductie in private equity I Fundamentals - Beleggen in private equity Redenen om te investeren in private equity De verwachting dat private equity-fondsen op termijn een hogere performance generen dan beursgenoteerde aandelen Private equity-fondsen zijn echte “stock pickers”. Het universum waaruit ze kunnen kiezen is vele malen groter (er zijn meer private dan publieke ondernemingen) Gericht op behalen van aantrekkelijk absoluut rendement Portefeuille-diversificatie leidt tot betere risico en volatiliteit van portefeuille Gericht op (veelal) kleine ondernemingen Gelegitimeerd toegang tot private informatie zonder belangenconflict Mogelijkheid tot steun aan ondernemers Actief betrokken met directe invloed op management en ontwikkelplan Masterclass VBA - Introductie in private equity

Masterclass VBA - Introductie in private equity I Fundamentals - Beleggen in private equity Typische fondsstructuur GP richt fonds op en investeert gedurende 5 jaar Limited Partners (Pensioenfondsen, rijke families, verzekeraars, banken, etc.) geven commitments af (lees: stellen geld beschikbaar aan het fonds) GP gebruikt kennis, relaties, strategie etc. om waarde toe te voegen aan ondernemingen Waardetoevoeging middels: multiple expansion verlaging schulden verhoging winstgevendheid (via kostenreductie, marge verbetering, groei) GP ontvangt periodieke vergoeding (veelal 1,5 tot 2% per jaar) GP deelt pas mee in de winst na een minimale return (vaak 8% IRR) waarboven de winsten gedeeld worden (veelal 80% voor LP en 20% voor GP) Masterclass VBA - Introductie in private equity

Masterclass VBA - Introductie in private equity I Fundamentals - Beleggen in private equity Kenmerken private equity-investering looptijd: 10 jaar (met mogelijkheid om te verlengen tot 12 jaar) investeringsperiode: 5 jaar (daarna enkel vervolginvesteringen) geld is beschikbaar op “afroepbasis” management fee: 2% (veelal) minimale return: 8% (veelal) verdeling winsten: 80/20 gemiddelde “holding” periode: 3-5 jaar performancemeting op basis van IRR en/of multiple Masterclass VBA - Introductie in private equity

Masterclass VBA - Introductie in private equity I Fundamentals - Beleggen in private equity De J-Curve Kenmerken private equity investering Masterclass VBA - Introductie in private equity

Masterclass VBA - Introductie in private equity I Fundamentals - Beleggen in private equity Fund-of-funds versus directe fondsen Directe investering in een bedrijf Investering in private equity fonds (PE-fonds) Investering in een Fund-of-Funds 1 2 3 Investeerder Fund-of-Funds PE-fonds Bedrijf Masterclass VBA - Introductie in private equity

Masterclass VBA - Introductie in private equity I Fundamentals - Beleggen in private equity Plaats binnen Alternatieve Beleggingen private equity onroerend goed hedgefondsen commodities gestructureerde producten Masterclass VBA - Introductie in private equity

Masterclass VBA - Introductie in private equity I Fundamentals - Beleggen in private equity Due diligence proces Kritische analyse private equity-fonds vanwege 10 jaars verbondenheid Commercieel Op basis van de 5 P-’s: Personen Performance Proces Ph(=f)ilosofie Prijs Maar ook: Markt Juridische & fiscale ‘due diligence’ Masterclass VBA - Introductie in private equity

Masterclass VBA - Introductie in private equity II Institutional Investors – Risk & Return Nowadays many institutional investors include private equity in their long-term strategic asset allocation The vast majority of private equity investments by institutional investors takes place through ‘funds’ Private equity fund investments are quite illiquid due to: - lower liquidity than ‘listed’ market (only through secondary funds) - restrictions on the transfer of private equity fund investments Masterclass VBA - Introductie in private equity

Masterclass VBA - Introductie in private equity II Institutional Investors – Risk & Return Assessment of the expected risk/correlation and return is required Today we will focus on the Thomson Venture Economics (TVE) data: - Data dating back to 1969 - Good market coverage (as much as 70%) - Data is not verified by a third party - The historical database changes through time Masterclass VBA - Introductie in private equity

Masterclass VBA - Introductie in private equity II Institutional Investors – Risk & Return Return Theoretically there are good reasons to assume a systematically higher risk premium on private equity than on public stocks There is no consensus on the expected returns in the academic literature: - Higher than listed equity (Ljungqvist & Richardson, 2003) - Similar to listed equity (Kaplan & Schoar, 2005) - Lower than listed equity (Phalippou & Gottschalg, 2007) Returns as of Q2 2005 Masterclass VBA - Introductie in private equity

Masterclass VBA - Introductie in private equity II Institutional Investors – Risk & Return Volatility The volatility of quarterly returns is remarkably low, in particular in comparison to public stocks Volatility increases significantly as the investment horizon is lengthened Source: TVE, Period: Q2 1985 - 2005 Masterclass VBA - Introductie in private equity

Masterclass VBA - Introductie in private equity II Institutional Investors – Risk & Return Correlations The estimated correlation between private equity and stocks increase sharply as we lengthen the investment horizon Nevertheless, diversification benefits exist, in particular for European private equity Source: TVE, Period: Q2 1985 - 2005 Masterclass VBA - Introductie in private equity

Fund selection and access is crucial II Institutional Investors – Risk & Return Fund selection and access is crucial The dispersion between funds is high Masterclass VBA - Introductie in private equity

Masterclass VBA - Introductie in private equity II Institutional Investors – Cash flows Cash flows private equity funds Investors’ commitments are only gradually invested by the fund and often not all committed capital will be invested The first distributions from liquidated (=sold) investments already occur before all committed capital has been invested Masterclass VBA - Introductie in private equity

Committed capital ≠ Invested capital II Institutional Investors – Cash flows Committed capital ≠ Invested capital Masterclass VBA - Introductie in private equity

Masterclass VBA - Introductie in private equity II Institutional Investors – Cash flows Overcommitment In practice institutional investors commit more than the target allocation: this is called overcommitment History shows that there is not one optimal overcommitment% Masterclass VBA - Introductie in private equity

Vintage year Contributions and Distributions after 4 years II Institutional Investors – Cash flows Vintage year Contributions and Distributions after 4 years Masterclass VBA - Introductie in private equity

‘De rol van private equity in de economie en maatschappij’ Programma Dagvoorzitter Marleen Groen (Greenpark Capital) - ‘Recente ontwikkelingen in de markt voor private equity’ George Westerkamp (Alpinvest) ‘Case study AVR’ Daan den Ouden (ex-CEO Afvalverwerking Rijnmond) ‘Raakvlak private equity en de maatschappij/economie’ Gerrit Zalm (Permira) Paneldiscussie Jos van Gisbergen (MN Services), Jos Heuvelman (DNB), Rob Vlietman (CNV) VBA private equity werkgroep De werkgroep private equity heeft als primaire doelstelling kennis en informatie over private equity te structureren en te presenteren aan de leden van de VBA. Masterclass VBA - Introductie in private equity

APPENDIX Verantwoording deel II Slides 17 – 19 De Zwart, G., D. Blitz, B. Frieser and M. van Zanten (2006), The long-term risk and return effects of investing in private equity, VBA Journaal, 1, pp 12 – 19 Slides 21 – 24 De Zwart, G., B. Frieser and D. van Dijk (2008), A recommitment strategy for long term private equity investors, ERIM Working paper Erasmus University Masterclass VBA - Introductie in private equity