Kingdom of Belgium - Federal Public Service FINANCE - Treasury - Debt Agency Page 1 La Dette de l’Etat fédéral De Federale Staatsschuld Marc Monbaliu Administrateur général Administrateur generaal

Kingdom of Belgium - Federal Public Service FINANCE - Treasury - Debt Agency Page 2 Inhoud / Aperçu Introduction Strategie van het schuldbeheer Risicobeheer federale Staatsschuld Septembre 2008 – La Crise financière Printemps La crise grecque

Kingdom of Belgium - Federal Public Service FINANCE - Treasury - Debt Agency Page 3 Inhoud / Aperçu Introduction Strategie van het schuldbeheer Risicobeheer federale Staatsschuld Septembre 2008 – La crise financière La crise grecque

Kingdom of Belgium - Federal Public Service FINANCE - Treasury - Debt Agency Page 4 A. A.QUELQUES CONCEPTS dette résulte du déficit budgétaire constaté en fin d’année (insuffisance des recettes par rapport aux dépenses); en cours d’année, fluctuations dues à l’asynchronisme entre la perception des recettes et le calendrier des dépenses dette de l’Etat belge (ou dette du secteur des administrations publiques) = dette du pouvoir fédéral + dette de la sécurité sociale + dette des pouvoirs subordonnés (Communautés/Régions, provinces, villes et communes) dette à court terme (dette flottante) = maximum 1 an dette à moyen terme/long terme = au-delà de 1 an dette de l’Etat fédéral + de 90 % de la dette du secteur des administrations publiques Introduction

Kingdom of Belgium - Federal Public Service FINANCE - Treasury - Debt Agency Page 5 B. RAPPEL HISTORIQUE déficits publics élevés et croissants (mesures d’assainissements de 1982) dette en croissance importante en termes de PIB depuis mi années 70 gestion peu dynamique (“consortium des banques”) et instruments obsolètes conscience de la nécessité de réformes profondes (1988) loi du 2 janvier 1991 relative au marché des titres de la dette de l’Etat Introduction   Evolution de la dette (1982 – 1992)

Kingdom of Belgium - Federal Public Service FINANCE - Treasury - Debt Agency Page 6 C. MODERNISATION DE LA GESTION DE LA DETTE. nouveaux instruments de la dette (liquides/fongibles/négociables) : - OLO (obligation linéaire / lineaire obligatie) à moyen et long terme - Certificats de trésorerie avec une maturité de maximum 1 an primary dealers (groupes d’établissements financiers) pour animer le marché des titres de la dette belge et les promouvoir + recognized dealers marché primaire (= émission) marché secondaire (= trading) avec la création d’un marché réglementé hors bourse instruments de gestion – minimiser les coûts pour un niveau de risques acceptable (“directives générales”) ressources humaines (création de l’Agence de la dette au sein de la Trésorerie) Introduction

Kingdom of Belgium - Federal Public Service FINANCE - Treasury - Debt Agency Page 7 Introduction D. DEVELOPPEMENTS DEPUIS 1988 Jusque 1993 : déficits budgétaires / hausse du niveau d’endettement Depuis 1993 jusque 2007 : diminution régulière du taux d’endettement Depuis 2008 : impact de la crise financière entraînant hausse de l’endettement mais taux d’intérêt au plus bas % PIB   Evolution du taux d’endettement de 1993 à 2009 (en % du PIB)

Kingdom of Belgium - Federal Public Service FINANCE - Treasury - Debt Agency Page 8 Inhoud / Aperçu Introduction Strategie van het schuldbeheer Risicobeheer federale Staatsschuld Septembre 2008 – La crise financière Printemps La crise grecque

Kingdom of Belgium - Federal Public Service FINANCE - Treasury - Debt Agency Page 9 De introductie van de Euro op 1 januari 1999 leidde tot de creatie van een grote Eurozone zonder wisselkoersrisico. Voor markten was dit een enorme uitdaging maar tegelijkertijd een opportuniteit. Voor de Belgische Schatkist als emittent stelden zich de volgende Opportuniteiten… Grote nieuwe markt van investeerders ○ internationalisering van de basis van investeerders ○ ruimere vraag  verbetering van de financieringskost Ontstaan van een grote derivatenmarkt in Euro ○ een meer gediversifieerd beheer van de staatsschuld Globalisering van de financiële markten ○ verder professionalisering : - fusie van banken - efficiëntere systemen - harmonisering Strategie van het Schuldbeheer

Kingdom of Belgium - Federal Public Service FINANCE - Treasury - Debt Agency Page 10 … en uitdagingen In België verliest de Staat zijn status als enige soevereine ontlener Concurrentie van ander soevereine ontleners in de eurozone   Belgische investeerders die nu Belgisch investeren zullen Europees diversifiëren   De Schatkist, die bijna uitsluitend een Belgische investeerdersbasis heeft zal moeten diversifiëren Diversificatie van de investeerders voor obligaties in België en de andere landen in 1998 BelgiëOostenrijkNederlandSpanjeDuitslandFrankrijkItalië 10 %34 %25 %24 %48 %9 %25 % Strategie van het Schuldbeheer

1. Gestandaardiseerde en liquide Schuldinstrumenten1. 2.▪ Stabiele en voorspelbarefinancieringsbehoeften ▪ Transparante communicatie 4. Voortdurende monitoring van de risico’s 3. Internationale plaatsing 3. Internationale plaatsing - Primary + recognized dealers - Secundaire markt en prijstransparantie prijstransparantie Kingdom of Belgium - Federal Public Service FINANCE - Treasury - Debt Agency Page 11 Strategie voor het beheer van de schuld... is gebaseerd op 4 grote pijlers Strategie voor het beheer van de schuld Strategie van het Schuldbeheer

Kingdom of Belgium - Federal Public Service FINANCE - Treasury - Debt Agency Page 12 Totale schuld : € 334 miljard (april 2010) 1.1.Lange termijn : OLO : Obligations Lineaire / Lineaire Obligaties ○ € 250 miljard of 75 % van totale schuld ○ OLO = Obligatie lijn die terug heropend wordt met zelfde maturiteit en een prijs aangepast aan de marktprijs, alle uitgiften van dezelfde lijn zijn fungibel ○ 25 lijnen met maturiteiten van maart 2010 tot maart 2041, m.i.v. 1 OLO FRN ○ Beperkt aantal lijnen met een gemiddeld uitstaand bedrag van € 10 miljard ○ 2 verval- en coupondata : 28 maart en 28 september ○ Jaarlijkse uitgiften in 10 en 5 jaar, eventueel 3 en 15 of 30 jaar 1. Gestandardiseerde en liquide schuldinstrumenten Vervaldagen kalender lange termijn schuld Strategie van het Schuldbeheer

Kingdom of Belgium - Federal Public Service FINANCE - Treasury - Debt Agency Page Korte termijn : Schatkistcertificaten / Certificats de Trésorerie ○ € 44 miljard uitstaand op 30 april 2010 of 13 % van totale schuld ○ Schatkist certificaat = lijn die terug heropend wordt met zelfde maturiteit en een prijs aangepast aan de marktprijs, alle uitgiften van dezelfde lijn zijn fungibel ○ 12 lijnen met één vervaldag per maand ○ uitstaand bedrag per lijn : minimum € 5 miljard ○ 2 uitgiften per maand via aanbesteding in 3, 6 en 12 maand Uitstaand bedrag per lijn (EUR miljard, op 30 april 2010) Strategie van het Schuldbeheer

Kingdom of Belgium - Federal Public Service FINANCE - Treasury - Debt Agency Page 14 Strategie van het Schuldbeheer De Belgische obligatiemarkt staat 6 de in de eurozone Uitstaande bedragen per 31/12/2009: nominaal bedrag, en in % van het totaal van de eurozone

Kingdom of Belgium - Federal Public Service FINANCE - Treasury - Debt Agency Page 15 Strategie van het Schuldbeheer De Belgische markt van korte termijn staat 6 de in de eurozone Uitstaande bedragen per 31/12/2009: nominaal bedrag, en in % van het totaal van de eurozone

Kingdom of Belgium - Federal Public Service FINANCE - Treasury - Debt Agency Page Stabiele en voorspelbare financieringsbehoeften Transparante communicatie. Vervaldagen kalender lange termijn schuld Vervaldagenkalender heeft de vorm van een annuïteiten lening : stabiliteit m.b.t. jaarlijks te herfinancieren bedrag Aankondiging van uitgifte bedrag + kalender : voorspelbaarheid Maar toch flexibiliteit : markt bepaalt welke maturiteiten zullen worden uitgegeven Strategie van het Schuldbeheer

Kingdom of Belgium - Federal Public Service FINANCE - Treasury - Debt Agency Page Internationale plaatsing - Primary Dealers + Recognized dealers - Secundaire markt en prijstransparantie 15 banken : 3 met een meer Belgisch karakter : KBC, BNP Paribas Fortis en ING 6 Europese banken : Barclays, Calyon, Deutsche Bank, The Royal Bank of Scotland, Société Générale en UBS 2 Angelsaksische banken : Goldman Sachs International en Morgan Stanley 4 universele banken : Citigroup, HSBC, JP Morgan en Nomura Strategie van het Schuldbeheer   bevorderen van plaatsing   bevorderen van liquiditeit   Market Maker op één van de geselecteerde platformen   quotaties op vraag en op scherm   minima op primaire en secundaire markten   informatie aan Schatkist   promotie Plichten : Rechten :   titel   aanbesteding (met en buiten mededinging)   bevoorrechte tegenpartij

Kingdom of Belgium - Federal Public Service FINANCE - Treasury - Debt Agency Page 18 … PD zorgen voor de internationale plaatsing van de OLO’s Een nieuwe lijn wordt uitgegeven via syndicaties   Dit waarborgt voldoende omvang vanaf de start en een internationale plaatsing De lijn wordt heropend en verhoogd via aanbestedingen Geografische plaatsing Opsplitsing per investeerderstype Strategie van het Schuldbeheer

Kingdom of Belgium - Federal Public Service FINANCE - Treasury - Debt Agency Page 19...PD zorgen voor een liquide secundaire markt en prijstransparantie PD zijn verplicht om prijzen te quoteren aan de investeerders PD zijn verplicht om continu aan- en verkoop prijzen te quoteren op een elektronisch platform Doorheen de crisis : stabiele volumes met investeerders Grotere volatiliteit in interbank volumes Sterke verbetering van de bid-offer spreads, maar recentelijk weer een verslechtering Strategie van het Schuldbeheer

12/2009:81.8%niet-België 12/2009:57.3%niet-België Kingdom of Belgium - Federal Public Service FINANCE - Treasury - Debt Agency Page 20 Resultaat van deze strategie van liquiditeit : …. INTERNATIONALISERING van het HOUDERSCHAP Bron : Nationale Bank van België Strategie van het Schuldbeheer Lange termijn OLO Korte termijn TC

Page 21 Cross-Country spreads Belgian cross-country spreads, 10 year-benchmark Strategie van het Schuldbeheer

Kingdom of Belgium - Federal Public Service FINANCE - Treasury - Debt Agency Page 22 Financieringsbehoeften en financieringsinstrumenten 2009 – 2010 in mia € Strategie van het Schuldbeheer