Koolstof: het zwarte goud Zijn alle doelen haalbaar met voldoende koolstof? Opgesteld door: Sieb Doorn Juni 2011

De teler heeft het weer gedaan Verlies van koolstof in de grond geeft echt broeikasgassen en veel! Elke ton verlies aan koolstof geeft 3,67 ton CO2 Voorbeeld: 1 % afname van koolstof in de toplaag van 20 cm met een dichtheid van 1200 kg/m3, vertegenwoordigd een verlies van 24 ton koolstof en brengt 88 ton CO2 in de lucht. Hoeveel is het koolstofgehalte al afgenomen bij u? Hoe heeft u daar al voor moeten compenseren met kunstmest en verdedigingsmiddelen?

Wat is op veel plaatsen al de situatie Het humusgehalte is vaak al minder dan 1,5 % en hier en daar zelfs maar 0,5 % (percelen bekend in Groningen) Advies is: groter dan 10 % van het lutumgehalte, aan humus dus al gauw meer dan 1,5 %. Op percelen met lage pH is de situatie soms nog nijpender Opgebracht humus gaat vaak door toegepaste teeltmethodieken vrij snel weer teloor met de extra bijdrage aan broeikasgassen tot gevolg en nauwelijks extra voordeel voor de teler.

Uitgangspunt: voldoende stabiele koolstof is de basis voor een gezonde bodem = gezonde teelt Hogere opbrengst Betere bodemvruchtbaarheid Stikstof binding Mineralen binding Vochtvasthoudend Onderdrukking van plagen Betere bodemstructuur

Stabiele kool is nodig Veel hedendaagse technieken zijn een aanslag op het koolstofgehalte in de grond (wordt verderop besproken) Humus en glomaline zijn stabiele vormen die door micro-organismen worden gemaakt Alleen stabiele kool is eeuwen beschikbaar Omstandigheden in de grond en teelttechnieken veroorzaken dat C snel omgezet kan worden in CO2

Welke verbeteringen mogen worden verwacht Er is al veel onderzoek gedaan in Brazilië, Amerika en Ierland

Terra Preta, Portugees voor zwarte aarde Dat kool de grond kan verbeteren is niet nieuw. In de Amazone werd houtskool daarvoor al honderden jaren geleden gebruikt. De terra preta is nu bekend als zo vruchtbaar dat het als compost wordt ingezet. Wetenschappers zijn ook om een andere reden geïnteresseerd: houtskool legt CO2 vast. Afval van het land (maïsstoppels en pindadoppen) werden vaak verbrand of op het land achtergelaten. Beide geeft extra CO2 in de atmosfeer. Als dergelijk afval wordt gepyrolyseerd, is de kool gefixeerd. Als dergelijke stabiele kool aan de grond wordt toegevoegd, ligt de koolstof voor honderden jaren vast.

Resultaten in de U.S.A. Het effect van de kool hangt wel af van de toegevoegde hoeveelheid, maar het werkt ook zeker al bij lage doseringen. Bij 0,4 – 8 t/ha waren in alle gevallen verbeteringen bespeurbaar van 20 – 220 % In veel gevallen werd een teruggang in opbrengst gezien bij grote hoeveelheden kool doordat stikstof werd vastgelegd door microbiële biomassa (C/N is 30/1) Er is dus een maximum, zoals te zien valt voor bonen op de volgende dia

Effect van kool op de opbrengst van bonen (onderzoek U.S.A.)

Resultaten in Ierland 2006 - 2010 10 % meer opbrengst bij zoete maïs (2006- 7) 30 kg/ha besparing op N in aardappelen (2006) 22 % meer opbrengst in tomaten (2007) 50 % meer opbrengst in tomaten bij de eerste pluk (over 3 jaar 2007 -10) Opbrengst in tomaten verkregen met 100 g kool per 40 l grond (ca. 0,25 %). Bij verdubbeling waren de resultaten zelfs nog beter.

Waarom zijn we humus zo snel kwijt Overdosering van kunstmest N is een belangrijke oorzaak van C-verlies. Het is voedsel voor bacteriën die bij een C/N verhouding van 30/1 aminozuren maken voor hun groei en reproductie. 1 ton N vreet dus ca. 30 ton C op! Verse C-verbindingen oxideren snel tenzij ze stabiel gemaakt worden. Microben zullen nieuw N gebruiken, liever dan vastgelegde. Mest is dus al beter. Rhizobium bacteriën leven op wortels en maken N beschikbaar voor de planten

Waarom zijn we humus zo snel kwijt (2) Verminder verdedigingsmiddelen, zij bedreigen ook de humusvormers en de vorming van stabiele C als glomaline (een polymeer) Op het juiste tijdstip ploegen bij een voor de grond correct vochtpercentage Slechte structuur, veel CO2 vorming en dus C-verlies Als het even kan, vermijdt roterende grondbewerkingen

Waarom zijn we humus zo snel kwijt (3) Onkruid is lang niet altijd slecht. Beheersing, zodanig dat het hoofdgewas voldoende licht krijgt. Bij wieden kan het onkruid blijven liggen en hun wortelgestel doet mee aan het juiste bodemleven Laat de grond nooit braak liggen, maar teel een gewas KOOL (HOUTSKOOL OF BIOKOOL) IS EEN STABIELE KOOLSTOFBRON

Begin nu, want wat komt op u af Verdere beheersing van verdedigingsmiddelen en kunstmesten Verandering van klimaat: planten moeten sterker worden tegen grotere wisselingen Ondanks grotere vraag door bevolkingstoename, zullen prijzen steeds onder druk blijven (de mensen moeten het kunnen blijven kopen) U zult worden betrokken bij de het broeikasgasprobleem als één van de contribuanten van CO2, terwijl dat niet hoeft Uw grond moet meer opbrengen met minder kosten

Begin nu! Als het huis verwaarloosd is, kost herstel meer dan regelmatig onderhoud Begin met de voor u belangrijkste teelten Pas een hersteldosering toe van koolstof, bijv. 1000 kg/ha: verhoging van 1,5 % humus naar 1,7 % equivalent is dan mogelijk van stabiele kool Of begin met een langzame verhoging van 200 kg/a/ha en ervaar een verhoging van 0,02 %/100 kg kool Pas vermindering toe van kunstmesten en verdedigingsmiddelen in een studie

Effecten bij de tulpenbroei Bij tulpenbroei geven sommige cultivars bruine wortels, die de groei belemmeren en uitval geven De oorzaak is de vorming van fenolachtigen door de cultivar, wat eigenlijk een verdedigingsmiddel is: vraag om ruimte Er is een middel dat helpt: Disappyr of polyvinyl pyrrolidon. Werkt goed ,maar is duur UIT DE VELE KOOLSOORTEN IS ER ÉÉN GEVONDEN DIE WERKT!