De Verenigde Staten en hun federale overheid 1865 – 1965 Hst. 2 © Sectie geschiedenis Ashram College methode: Geschiedeniswerkplaats

Na burgeroorlog komt industrialisatie op gang Simulerende factoren: De periode 1865-1918 2.1 De VS worden een industrienatie Na burgeroorlog komt industrialisatie op gang Simulerende factoren: Ruime aanwezigheid grondstoffen Voortdurende immigratiestroom = groot aanbod van goedkope arbeid Ontwikkeling spoorwegen (coast to coast 1869) Communicatiemiddelen (telegraaf 1861, telefoon 1876)

“golden spyke ceremony” Foto van Andrew Russel (1869) ter gelegenheid van de “coast to coast” aansluiting. Het meeste werk is verricht door Chinese contractarbeiders. Op de foto zijn evenwel geen Chinezen te zien. Zo ging dat in die tijd!

Samuel Morse

Kenmerken industrialisatie: De periode 1865-1918 2.1 De VS worden een industrienatie Kenmerken industrialisatie: Felle concurrentiestrijd volgens principe economisch liberalisme Gevolgen: Kleine familiebedrijven komen in problemen Vorming grote corporaties met kartels (prijsafspraken) en trusts (samenvoegen zelfstandige ondernemingen) Explosieve groei steden Groeiende sociale en etnische tegenstellingen US Steel J.P. Morgan

Big companies

De periode 1865-1918 2.1 De VS worden een industrienatie Positie arbeider vooral zwak door constante stroom nieuwkomers “voor jou een ander!” Sociale problemen steden Arbeiders maken lange werkdagen, lage lonen en slechte arbeidsomstandigheden Ontstaan sloppenwijken in de steden (emigrantenstroom, criminaliteit, alcohol, enz.) Ook platteland in problemen: Overproductie, crisis Spoorweg mij. rekenen hoge transportkosten

De periode 1865-1918 2.2 De overheid grijpt in Reacties op industrialisatie en grootschaligheid Federale overheid voorlopig inactief en vooral onder invloed van “captains of industry” (corruptie) Radicale socialisten proberen arbeiders tot opstand te bewegen > weinig succes (on-Amerikaans?) Gematigden verenigen zich in de American Federation of Labour (AFL) > vooral geschoolde arbeiders profiteren

De periode 1865-1918 2.2 De overheid grijpt in Reacties op industrialisatie en grootschaligheid Populisten: Terugkeer naar waarden/normen van kleinsteeds en agrarisch Amerika. 1891 People’s Party > moderniseren landbouw (hardwerkende boer!) en bestrijden trusts en spoorwegen (roofzuchtig!) Zoeken vooral samenwerking met Democraten. Geen succes, ook geen aanhang ind. arbeiders en na einde landbouwcrisis (1896) van toneel (opvattingen echter sluimerend aanwezig)

De periode 1865-1918 2.2 De overheid grijpt in Reacties op industrialisatie en grootschaligheid Meest invloedrijke stroming vanaf 1890: Progressive Movement (weerklank bij zowel Democraten als Republikeinen) Steun bij vooral geschoolde stedelijke middenklasse (intellectuelen, artsen en journalisten) Kerngedachte: Acceptatie moderne samenleving maar met bindende waarden en normen (herijking) door heropvoeding, rechtvaardige verhoudingen en democratisering en professionalisering van het bestuur En opvallend veel vrouwen!

De periode 1865-1918 2.2 De overheid grijpt in …Misstanden werden vooral aangekaart door zogenaamde “muckraking” journalisten, die schreven over corruptie, arbeidsomstandigheden in fabrieken en onhoudbare toestanden in krottenwijken . In 1904, female journalist Ida Tarbell exposed the unfair business practices of the Standard Oil Company. As a result of her expose, the government prosecuted the company under anti-trust legislation. …en opvallend veel vrouwen!

De periode 1865-1918 2.2 De overheid grijpt in Opvallend punt: Progressives wantrouwig tegenover vakbonden. Klassenstrijd niet hun “ding” ! De periode 1865-1918 2.2 De overheid grijpt in Reacties op industrialisatie en grootschaligheid Progressive Movement (vervolg met voorbeelden) Heropvoeding (= beschavingsoffensief): regeling migrantenstromen (Ellis Island), beperking alcoholgebruik (voorbode drooglegging), aanpak prostitutie, kunstzinnige vorming, Rechtvaardige verhoudingen: oplossingen zoeken voor misstanden (opvanghuizen armen), anti-trust en anti-monopolie maatregelen Democratisering en professionalisering: gewone man meer invloed, invoer “primary” (voorverkiezing kandidaten), meer deskundigen op bestuursposten 3.30 min

De periode 1865-1918 2.2 De overheid grijpt in “Progressieve” Presidenten: Theodore Roosevelt 1901-1909 (Rep) Woodrow Wilson 1913-1919 (Dem) Zij brengen het gedachtegoed van de Progressive Movement van stedelijk en statelijk naar federaal niveau met zeer actieve wetgeving en dus meer overheid (tijdelijk hoogtepunt War Industries Board t.t.v. WO I ) Deze vergaande vorm van overheidsingrijpen heeft overigens weinig relatie met de Progressive Movement.

Wijzigingen Constitutie na de Burgeroorlog De periode 1865-1918 De ontwikkeling van de burgerrechten 2.3 Vrij, maar achtergesteld Wijzigingen Constitutie na de Burgeroorlog 13e amendement: afschaffing slavernij 1865 14e amendement: gelijke behandeling 1868 15e amendement: zwarten kiesrecht 1870 First vote

De periode 1865-1918 2.3 Vrij, maar achtergesteld Reconstructie 1865-1877 De zuidelijke staten worden bezet door Federale troepen om acceptatie van de amendementen af te dwingen. > Fanatiek verzet blanken: Klu Klux Klan: door terreur verhinderen dat Freedman gebruik maken van grondwettelijke rechten. Na 1877 ontstaat systeem van segregatie, vastgelegd in zogenaamde Jim Crow wetten 1896 Hooggerechtshof: Rassenscheiding niet in strijd met de grondwet (mits voorzieningen gelijk !?)

De periode 1865-1918 2.3 Vrij, maar achtergesteld Reconstructie in cartoons

Jim Crow was een soort variété artiest uit de jaren 1830 Jim Crow was een soort variété artiest uit de jaren 1830. Later als scheldwoord gebruikt voor de “domme neger” KKK 1872

Reacties: De periode 1865-1918 2.3 Vrij, maar achtergesteld Booker T. Washington 1856-1915 W.E.B. Dubois 1868-1963 De periode 1865-1918 2.3 Vrij, maar achtergesteld ± 4 min Praktijk segregatie: Gescheiden voorzieningen (vorige dia) Stemrecht geleidelijk ontnomen (beperkende regels) Rechteloosheid (lynchpartijen) Economisch: Freedman worden sharecroppers (armoede na crisis katoen) Reacties: Booker T. Washington: geen verzet, door goed gedrag en scholing respect afdwingen (sympathie Progressives) W.E.B. Dubois: houding radicaler, rechten opeisen. 1909 NAACP*. Voorlopig weinig succes (voor blanken te radicaal, voor massa zwarten te elitair) *National Association for the Advancement of Colored People

De periode 1865-1918 Het buitenlands beleid 2 De periode 1865-1918 Het buitenlands beleid 2.4 Een wereldmacht in opkomst Ook na burgeroorlog buitenlandse politiek: isolationisme (denk aan o.a. Monroe doctrine van 1823) Verdwijnen Frontier en industrialisatie geven Manifest Destiny nieuwe dimensie > modern imperialisme (buitenlandse markten) Eerdere imperialistische poging opening Japan in 1853. Daarna “stil” tot ± 1880 1883 Congres opdracht bouw moderne vloot. Hierna opeenvolging Amerikaans machtsvertoon

De periode 1865-1918 2.4 Een wereldmacht in opkomst Voorbeelden Amerikaans imperialisme: 1898 Spaans-Amerikaanse oorlog > versterkt positie VS in Caribische gebied (protectoraat Cuba) en Stille Oceaan (Filippijnen kolonie en 1903 rechten aanleg Panamakanaal VS proberen invloed Europese machten en Japan in China te beteugelen door Open Door Policy. Eén en ander gaat wel gepaard met interne discussies tussen voor- en tegenstanders imperialisme (zie cartoons)

De periode 1865-1918 2.4 Een wereldmacht in opkomst Tijdens WO I blijven VS neutraal. Wel sympathie voor GB en bondgenoten (voedsel-en wapenleveranties). Anti-Duits na ondergang Lusitania (1915) Toch actieve betrokkenheid met troepen naar Westfront (1917) Waardoor? Onbeperkte duikbotenoorlog (na febr.1917) Zimmermann telegram > directe aanleiding? (rol Britse geheime dienst)