Van voortgezet naar hoger onderwijs Studiekeuze en studiesucces Van voortgezet naar hoger onderwijs LOB Collegereeks ‘Verdiepen en inspireren’, 22 november 2012

Inhoud  Studiekeuze en studiesucces: Startmonitor Studieuitval tegengaan voor, tijdens of na overgang? Kenmerken studenten die doorgaan en uitvallen: Loopbaan- en oriëntatiebegeleiding in vo Aanbevelingen Tijdensvo  Tussen vo en ho Bij start ho Tijdens 1e jaar ho

De Startmonitor Geen momentopname Geslaagde overgang van vo naar ho: doorgaan of uitvallen? September December Juni Achtergrond Studiekeuze Voorlichting Vooropleiding Verwachtingen Binding Aansluiting Studiegedrag Integratie Uitval Studievoortgang Waardering Financiën Doorgaan

Redenen voor uitval

Kon ho-opleiding uitval voorkomen? 74%: Nee! 26%: Ja  40%: meer begeleiding  32%: betere voorlichting Uitval terugbrengen: VÓÓR DE START

Studenten die doorgaan & uitvallen Tijdens vo  Tussen vo en ho Bij start ho Tijdens 1e jaar ho

Kenmerken van uitvallers na ½ jaar studie… … minder positief over de aansluiting met het vo. … voelen zich minder vaak thuis. … hebben minder vaak contact met o.a. medestudenten. … maken minder vaak gebruik van studiefaciliteiten. … kunnen zich minder goed kunnen aanpassen aan manier van studeren. … vinden vaker onduidelijk wat opleiding van hen verwacht. … voelen zich minder uitgedaagd door de opleiding. … voelen zich minder geïnspireerd door de docenten. … voelen zich minder goed begeleid. … vertonen minder inzet in de studie. …

Studenten die doorgaan & uitvallen Tijdens vo  Tussen vo en ho Bij start ho Tijdens 1e jaar ho

Start ho: verwachtingen (rapportcijfers) Studeert door Valt uit Interessante inhoud van de opleiding 8,1 7,4 Onderwijsmethode, leer- en werkvormen 7,3 6,6 Kwaliteit van de docenten 7,6 Persoonlijk contact met docenten 6,8 6,5 Persoonlijk contact met medestudenten 7,8 Studiebegeleiding 6,9 Sfeer op de opleiding 8,0 Onderwijsvoorzieningen Algemene voorzieningen 7,1 Het leven als student

Start ho: eigen inschatting kansen

Binding met opleiding Sterkste voorspeller van studiesucces! (gemiddelde op 5-puntsschaal) Studeert door Valt uit Opleiding is helemaal mijn eigen keuze 4,7 4,3 Opleiding past perfect bij mijn interesses 4,4 3,8 Opleiding past perfect bij mijn capaciteiten/vaardigheden 4,0 3,6 Beroepen passen perfect bij mijn interesses 4,2 Beroepen passen perfect bij mijn capaciteiten/vaardigheden 3,7 Heb een heel goed beeld van wat deze opleiding inhoudt 3,9 3,5 Zeer gemotiveerd om opleiding met succes af te ronden 4,5 Heb geen enkele twijfel over opleidingskeuze 3,1 Door opleidingskeuze vertrouwen in toekomst 3,4 Sterkste voorspeller van studiesucces!

Keuzemotieven Voor opleiding Inhoudelijke interesse Sluit aan bij capaciteiten Beroepsmogelijkheden Niet: hoger salaris Voor instelling Kwaliteit en reputatie Sfeer Aantrekkelijke campus (gebouwen, faciliteiten) Onderwijsmethode Kleinschaligheid

Studenten die doorgaan & uitvallen Tijdens vo  Tussen vo en ho Bij start ho Tijdens 1e jaar ho

Tussen vo en ho Minder uitval na gap year dan bij directe doorstroom: - In hbo na eerst een jaar werken - In wo na eerst een jaar reizen Minder uitval na intakegesprek

Gebruik ho-voorlichting Gebruik:  Vaker  Voorlichtingsdagen  Intensievere varianten Student:  Veel informatie  Goed nagedacht N.B. Niet goed nagedacht (34%/51%)

Aanmeldmaand en studiesucces (CRI)

Aanmeldmaand en binding (CRI+Start)

Studenten die doorgaan & uitvallen Tijdens vo  Tussen vo en ho Bij start ho Tijdens 1e jaar ho

In voortgezet onderwijs Studenten die doorstuderen hebben in het vo: Hogere eindcijfers Minder vaak gedoubleerd Minder vaak spijt van profielkeuze Meer tijd aan studie besteed Meer inzet getoond Voelen zich beter door school begeleid in studiekeuze Maar hoe zijn zij begeleid in hun studie- en beroepskeuze?  Eerste resultaten onderzoek VO-raad

Individuele gesprekken voor LOB   Havo Vwo Individuele gesprekken Nee 33 30 Ja, één keer 31 27 Ja, meerdere keren 36 43 In welk schooljaar ? Alleen in het laatste schooljaar 32 25 Alleen vóór het laatste schooljaar 6 7 Door de jaren heen 29 38 Met wie? Decaan 55 59 Mentor 39 41 Vakdocent 11 Iemand anders 1

Welke activiteiten? Aange-boden Meest waardevol Havo Vwo   Havo Vwo Algemene voorlichting over ho en studiefinanciering 59 64 13 15 Individueel gesprek met decaan 55 23 21 (Online) interesse- of competentietest 51 58 11 10 Voorlichting opleidingen en beroepen: gastsprekers 47 17 Voorlichting opleidingen en beroepen: door de school 46 8 7 Bezoek met school aan instellingen/bedrijven 45 43 Individueel gesprek met mentor 39 41 9 Profielwerkstuk of stage gebruikt voor oriëntatie 30 24 4 3 Individueel gesprek met vakdocent Speciale trainingen (bv. aanpak studiekeuze) 1

Wanneer eerste aandacht LOB? Havo Vwo Leerjaar 1 2 1 Leerjaar 2 4 Leerjaar 3 44 38 Leerjaar 4 41 Leerjaar 5 9 15 Leerjaar 6 Wat vond je van moment? Te vroeg 17 19 Precies op tijd 69 72 Te laat 14

In welke uren van lesrooster LOB? Havo Vwo Tijdens mentoruren 71 67 Buiten de lesuren om 48 59 Tijdens de normale lessen 22 27 Anders 6 5

Op welke thema’s nadruk? (scores 0-3) Havo Vwo Eigen motieven en ambities 1,45 1,63 Eigen kwaliteiten, talenten 1,38 1,47 Beeld van beroepen en opleidingen 1,19 1,08 Vervolgacties om zelfstandig verder te oriënteren 0,73 0,89 Hoe omgeving inschakelen bij studiekeuzeproces 0,62 0,53

Ouders betrokken bij LOB? Havo Vwo Uitgenodigd voor ouderavond/informatiebijeenkomst 56 59 Toegelicht hoe zij konden helpen bij loopbaankeuzes 18 17 Specifiek informatiemateriaal voor ouders 12 11 Actief betrokken bij voorlichting (bv. gastspreker) 8 Op andere manier betrokken 2 Niet betrokken 34 32

Motivatie keuze op school toegelicht? Havo Vwo Niet toegelicht 51 Mondeling 32 Schriftelijk 10 11 Mondeling + schriftelijk 7 6 Motivatie toelichten verplicht? Niet verplicht 27 29 Wel verplicht 22 20

Oordeel over LOB

Intensief begeleid vs. tevreden LOB intensief laag hoog Tevreden over LOB 67% 11% 33% 89%   100%

Intensief/tevreden vs. binding LOB intensief laag hoog Binding 53% 42% 47% 58%   100% Tevreden over LOB laag hoog Binding 56% 43% 44% 57%   100%

Intensief en goed begeleid Individuele gesprekken i.h.k.v. LOB - liefst meerdere Gesprekken door de jaren heen Indivueel gesprek met decaan Indivueel gesprek met mentor, vakdocent Alle LOB-activiteiten LOB start eerder in vo (niet pas in laatste twee jaren) Aandacht LOB in mentoruren Ouders betrekken bij LOB (algemeen) Keuze toelichten op school, m.n. mondeling & verplicht Thema in LOB: beelden van beroepen en opleidingen Thema's in LOB: eigen kwaliteiten en motieven/ambities

Sterke binding met opleiding Gesprekken door de jaren heen Indivueel gesprek met mentor, vakdocent Algemene voorlichting ho & sf, voorlichting opleidingen & beroepen, profielwerkstuk/stage gebruiken Aandacht LOB in mentoruren Keuze toelichten op school, m.n. mondeling & verplicht Thema's in LOB: eigen kwaliteiten en eigen motieven/ambities

Overgang van vo naar ho  Einde 1e jaar Tijdens vo Tussen vo en ho Bij start ho Tijdens 1e jaar ho Einde 1e jaar

Motivatie voor en na 1e jaar ho

Aanbevelingen Studiekiezers: Bereid je keuze grondig en tijdig voor: informeer je terdege, vergelijk alternatieven en bezoek potentiële opleidingen. Let ook op het concrete studieprogramma. Kies voor de opleiding die bij jou past en staar je niet blind op de opbrengsten na afstuderen. Maak gebruik van mogelijkheden intakegesprekken. Elimineer twijfel; stel desnoods keuze uit. Vo-scholen: Start LOB tijdig en maak begeleiding persoonlijk (gesprekken mentoren, vakdocenten). Betrek ouders bij keuzeproces. Leg nadruk op interesse en capaciteiten van leerlingen. Richt LOB niet alleen op oriëntatie, maar ook op uiteindelijke keuze. Laat leerlingen niet vertrekken zonder hun definitieve studiekeuze en hun motivatie daarvoor te laten ‘verdedigen’. Hogescholen & universiteiten: Draag zorg voor complete, objectieve voorlichting en bied ook intensievere bezoekmogelijkheden. Bied intake- gesprekken aan. Begeleid en monitor eerstejaars vanaf de start van de opleiding. Benader risico-groepen actief door middel van screening. Overheid: Vervroeg aanmelddatum, zodat twijfelaars niet kunnen uitstellen tot zomervakantie en zodat vo & ho meer ruimte krijgen voor bovenstaande.

Meer informatie Jules Warps ResearchNed 024 359 44 88 j.warps@researchned.nl