De Verenigde Staten en hun federale overheid 1865 - 1965 © Sectie geschiedenis Ashram College methode: Geschiedeniswerkplaats

De periode 1945 – 1965 4.1 Welvaart en wantrouwen Na WOII angst voor nieuwe recessie. Waarom? Omschakelen oorlogsproductie naar vredeseconomie. Opnemen terugkerende militairen in arbeidsproces. Problemen blijven uit: Consumenten hebben genoeg geld om te besteden (tanks > auto’s) GI-Bill met o.a. subsidies voor studie, huisvesting. Gevolg: groeiende industrialisatie, meer welvaart (breed gedeeld) en verhuizing buitenwijken (suburbs). Als gevolg van Koude Oorlog sterke groei wapenindustrie > Grote invloed militair-industrieel- complex.

De periode 1945 – 1965 4.1 Welvaart en wantrouwen Truman wil ook sociaal beleid van FDR voortzetten (min.lonen, uitkeringen, meer invloed vakbond). Na 1946 echter Republikeinen meerderheid in Congres > Meerderheid houdt nieuwe sociale wetten (verplichte ziektekostenverzekering) tegen, maar kan niet alles terugdraaien (presidentieel Veto). Na herverkiezing 1948 komt Truman met ambitieus programma, de Fair Deal. Tegenstand Congres evenwel groot (Rep + conserv. Dem.) 1950 nieuw binnenlands probleem: McCarthyisme (anti communistische hysterie). Kon zo uit de hand lopen omdat niemand “soft on communism” wil zijn. You tube beelden. Dl.1 situatie na WO2, omschakeling, welvaart, GI-bill, babyboom, suburbs, enz Dl.3 koude oorlog en binnenlandse politie, McCarthy, Eisenhower 15 min Deel 1 15 min Deel 3

Wat zeggen deze cartoons over de “bewijsvoering” van McCarthy McCarthyisme Cartoons van Herblock Washington Post Joe Zilch staat voor een willekeurig persoon, een “nobody” Wat zeggen deze cartoons over de “bewijsvoering” van McCarthy voor zijn beschuldigingen?

De periode 1945 – 1965 4.2 Consumptiemaatschappij; consensus en kritiek 1952: Republikeinen na 20 jaar weer in Oval Office met Dwight D. Eisenhower (‘Ike’) Opvallend: verworvenheden New en Fair Deal slechts mondjesmaat teruggedraaid (minder subsidies, minder loon/prijscontroles, maar wel meer overheidsuitgaven) Reden: brede consensus over “American way of life” = tevredenheid over de consumptiemaatschappij. Minder fortuinlijk: zwarten en arme migranten (Latino’s) Kritiek o.a. econoom Galbraith (‘58 Affluent Society) Kern: te veel besteed aan particuliere uitgaven en te weinig aan de publieke sector (onderwijs, gezondheidszorg, enz)

De periode 1945 – 1965 4.2 Consumptiemaatschappij; consensus en kritiek Uitdaging Galbraith, e.a. opgepakt door John F. Kennedy (1960) Slogan: New Frontier > nieuwe doelen en meer geld naar publieke sector. Probleem: Progressieve Democraten geen meerderheid in Congres. Na moord JFK (1963) volgt Lyndon B. Johnson met ambitieus programma: War on Poverty > leerachterstanden weg, oplossen jeugdwerkeloosheid. Johnson nog stap verder met Great Society. Na glansrijke herverkiezing (1964) ook democratische meerderheid. Aanvankelijk succes met hervormingen dankzij economische groei. Maar helaas, Vietnam oorlog (1964-1972) blokkeert voorgang Great Society!

De periode 1945-1965 De ontwikkeling van de burgerrechten 4 De periode 1945-1965 De ontwikkeling van de burgerrechten 4.3 Burgerrechten: succes en frustratie Truman “eerste” president die zich inzet voor gelijke rechten. Weerstand Congres nog te groot. Veranderingen na WO II: Veel zwarten van platteland Zuiden naar industriesteden. Naast zwarte arbeidersklasse ontstaat zwarte middenklasse (potentieel electoraat !) Meer blanken bereid tot acceptatie gemengde samenleving 1954 Doorbraak > Brown versus Board of Education of Topeka > Hooggerechtshof: rassenscheiding onderwijs strijdig met grondwet > confrontaties o.a. Little Rock (‘57) Rosa Parks ‘55 (busboycot) > Civil Rights Movement Rosa Parks 2 min

De periode 1945-1965 De ontwikkeling van de burgerrechten 4 De periode 1945-1965 De ontwikkeling van de burgerrechten 4.3 Burgerrechten: succes en frustratie Vooraanstaand figuur Civil Rights Movement: Martin Luther King > geweldloos verzet (vb Gandhi) tegen segregatie. Methode: boycots, protestmarsen, sit-ins. Autoriteiten Zuiden regeren vaak gewelddadig > wekt sympathie publieke opinie. Kennedy reageert aanvankelijk lauw (zaak van de Staten), maar komt in 1963 met Civil Rights Act. Om druk op Congres te zetten komt King met de Mars op Washington (“ I have a dream”). Effect in samenhang met moord Kennedy overtuigd het Congres. Nu nog kiesrecht. Arrestatie King (ondertussen Nobelprijs Vrede) in Alabama (1965) veroorzaakt brede verontwaardiging. Johnson “ramt” Voting Rights Act erdoor. Racisme en achterstanden blijven probleem > Radicalisering zwarte strijd: Malcolm X (Nation of Islam) en Black Panthers > geweldsexplosies na 1965 5 min

De periode 1945-1965 Het buitenlands beleid 4 De periode 1945-1965 Het buitenlands beleid 4.4 De eerste jaren van de Koude Oorlog 1945-1949 Koude oorlog beheerst na 1945 internationale verhoudingen: Juli 1945 Conferentie Potsdam > Truman hard t.o. Sovjet-Unie bezetting Duitsland > loopt uit op Duitse deling 1949 VS-atoombom moet SU imponeren VS ziet SU als gevaar voor kapitalisme en democratie; SU ziet in vrijhandelsstreven VS = ‘westers imperialisme’ Koude Oorlog: VS centrale rol als wereldleider (basis in WO II) 1947: Trumandoctrine, Marshallplan > containment-politiek 1948: blokkade Berlijn 1949: SU-atoombom; China communistisch; oprichting NAVO

De periode 1945-1965 Het buitenlands beleid 4 De periode 1945-1965 Het buitenlands beleid 4.5 Wereldwijde Koude Oorlog 1950-1965 1950-53 oorlog Korea McCarthyisme (1950-1954), optie nucleair wapen tegen comm. agressie > begin nucleaire wapenwedloop. Dominotheorie > Eisenhower steunt Zuid-Vietnam (geen dekolonisatie onder comm. leiding, zoals Vietminh) 1957 begin ruimterace SU (eerste satelliet < > VS (1961) Kennedy wil man op maan > nieuw elan (onderdeel New Frontier)

De periode 1945-1965 Het buitenlands beleid 4 De periode 1945-1965 Het buitenlands beleid 4.5 Wereldwijde Koude Oorlog 1950-1965 Oost-West confrontaties: 1961: crisis bouw Berlijnse Muur: Kennedy mijdt confrontatie met SU 1962: Cuba crisis (na revolutie Castro 1959): VS nu wel oog in oog met SU; riskante politiek, gevolgd door stappen tegen nucleaire dreiging VIETNAMOORLOG: Kennedy ‘zet’ steun aan Zuid-Vietnam voort’, Johnson ook, Maar beiden verlegen over ondemocratisch Saigon-bewind 1964 Tonkin-resolutie > escalatie, massale troepenzending Protesten in VS > heroverweging rol VS in wereld