Aandrijfsystemen: Motoren VTI Brugge F. Rubben, ing.

Elektriciteit (motoren) Aandrijfmethoden Bron: Elektrische aandrijftechniek – dr.ir. R. D’hulster Hydraulica Pneumatica Elektriciteit (motoren) Continu regelbaar Ja Trage rechtlijnige beweging (grote kracht) Zeer goed Mogelijk Snelle rechtlijnige beweging Roterende beweging Eenvoudig te realiseren Explosieve omgeving? positienauwkeurigheid goed Slecht Kostprijs energie en installatie hoog Zeer hoog ‘Laag’ Intelligente besturing? matig Zeer goed en goedkoop Veiligheid Energie-dichtheid gering Gering energiebeschikbaarheid Zeer slecht rendement slecht

Keuze Motor? Parameters bij bepalen van de Motor? Spanning en frequentie? Type Motor? Vermogen en Snelheid? Dynamisch Regelgedrag? Belastingsprofiel? Type behuizing? Afmetingen? Montagemogelijkheden? Omgevingsfactoren? Aankoopprijs? Onderhouds- en energiekosten?

pK? 1pK = 746W 5000W = ……….. pK 2pK’tje = …………W

Soorten Elektrische Motoren

Soorten Elektrische Motoren

Soorten Elektrische Motoren

INDUCTIEMOTOREN (3F) Synchrone vs Asynchrone motoren Draaiveld Slip, poolparen, frequentie Types asynchrone motoren Hoe loopt kooirotor aan? TN-curve ASM: eigenschappen Invloeden op de TN-curve => effecten in labo Hoe TN-curve (motor dus) GEWENST beïnvloeden? In the picture: FREQUENTIEREGELAAR In the picture: niet perfect net…

INDUCTIEMOTOREN (3F) Synchrone vs Asynchrone motoren Draaiveld Slip, poolparen, frequentie Types asynchrone motoren Hoe loopt kooirotor aan? TN-curve ASM: eigenschappen Invloeden op de TN-curve => effecten in labo Hoe TN-curve (motor dus) GEWENST beïnvloeden? In the picture: FREQUENTIEREGELAAR In the picture: niet perfect net…

Inductiemotoren: ASM vs SM? What’s in a name? ASM: SM: STATOR HEEFT DEZELFDE BOUW. ONTSTAAN Draaiveld?

Bouw inductiemotor?

Inductiemotoren: stator Statorwikkelingen zijn 120° verschoven!!! > 3fase spanningen aangesloten > Rond stroomvoerende windingen ontstaat een magnetisch veld > Door variërende spanningen (en dus stromen) ontstaat er een draaiveld.

Inductiemotoren: stator Bron: http://www.elektromotorendevier.nl/elektromotoren.php

Inductiemotoren: DRAAIVELD Theorie in bundel!

Inductiemotoren: DRAAIVELD Vereenvoudigde voorstelling: Snelheid draaiveld: Synchrone snelheid Ns = 60 * f / p Eenheid: [trn/min] f: aangelegde frequentie p: aantal poolparen

Inductiemotoren: DRAAIVELD Voorbeeld. f p Ns 50 1 3000 2 3 70 40 4 60

Inductiemotoren: DRAAIVELD Slip? Asynchrone motor: rotor draait niet zo snel als het magnetisch veld in de stator. Ns <> Nr  verschil in % uitgedrukt

De slip Oefeningen. Motor draait op 1350 trn/min. Als er 2 poolparen zijn, wat is de slip bij 50Hz? Zelfde motor als hierboven, die stilstaat. Bereken nu de slip. Zelfde motor als hierboven, wat is de slip bij 60Hz? Zelfde motor als hierboven, hoe groot is de slip bij 1500trn/min? Zelfde motor als hierboven, hoe groot is de slip als de motor op 1600 trn/min draait?

INDUCTIEMOTOREN (3F) Synchrone vs Asynchrone motoren Draaiveld Slip, poolparen, frequentie Types asynchrone motoren Hoe loopt kooirotor aan? TN-curve ASM: eigenschappen Invloeden op de TN-curve => effecten in labo Hoe TN-curve (motor dus) GEWENST beïnvloeden? In the picture: FREQUENTIEREGELAAR In the picture: niet perfect net…

3f ASM: bouw rotor Kooianker Sleepringanker of Kooirotor Kortgesloten staven vormen een kooi. Rotoraansluitingen bereikbaar van buitenaf.

KA DASM Staven liggen schuin. Vorm rotorstaven varieert. Reden? Doel? Krijgen van andere motorkarakteristieken.

SA DASM 3 extra aansluiting bij motor Rotor belasten met R’n? Andere motorkarakteristiek… Bron: http://users.skynet.be/kevin.vangenechten/

SA DASM

3f ASM: Aanzetten kooirotor Stator: 3fase spanningen aangesloten Rond stroomvoerende windingen ontstaat een magnetisch veld Door variërende spanningen (en dus stromen) ontstaat er een draaiveld. Rotor: Staat stil! Magnetisch veld beweegt t.o.v. een geleider. ° inductiespanning in de geleiders. In die geleiders (‘kort’gesloten)  ° inductiestromen Stroomvoerende geleider in magnetisch veld: °FL. Elkaar versterkende krachten rond een as: ° Koppel (M of T) Motor begint te draaien. (Mm > Mlast)

Mmot > Mlast? tot Mmot < Mlast Tot Mmot > Mlast … Aanzetten motor Motor versnelt tot Mmot < Mlast Motor vertraagt Tot Mmot > Mlast … tot evenwicht

INDUCTIEMOTOREN (3F) Synchrone vs Asynchrone motoren Draaiveld Slip, poolparen, frequentie Types asynchrone motoren Hoe loopt kooirotor aan? TN-curve ASM: eigenschappen Invloeden op de TN-curve => effecten in labo Hoe TN-curve (motor dus) GEWENST beïnvloeden? In the picture: FREQUENTIEREGELAAR In the picture: niet perfect net…

TN-curve

IN-curve Ns s=0 N = 0 S = 1 N S i T

Praktische problemen TN?

5. Aanzetten van een ASM Bij aanzet: Relatief groot koppel, maar ook grote stroom. Hoge stroom vaak ongewenst. Beperken van de stroom bij aanzetten van ASM! Oplossingen? Verlagen statorspanning (U daalt > I daalt ook) Ster-driehoek Transformator Softstarter Gebruiken rotorweerstanden (SA-motoren!!!)

5.0. Probleemschetsing i T Inom Tnom N S Werkingsgebied Aanzetstroom: Zéér groot… Werkingsgebied Stroom aanvaardbaar Inom Tnom

5.1. Ster-driehoek T last2 i D T last1 T St N S Bij belasting 1 is dit geen probleem om te gebruiken!!! Bij belasting 2 is dit niet aangewezen! (motor kan niet aanzetten in Ster) Andere oplossingen? B.v. softstarter

5.2. Transformator T last2 i U1 T last1 T U1 U2 N S N = 0 S = 1 Ns s=0

5.3. Softstarter T last5 i T last4 T i T last3 T T begin Softstarter: (instelbaar in %) Softstarter: lagere spanning/stroom D.m.v. vermogenelectronica wordt de statorspanning geregeld. Meestal kan men een aantal parameters instellen: softstarter in klas: beginkoppel (start torque), aanlooptijd (rise time), uitlooptijd. Bij sommige belastingen (last 4) moet het aanzetkoppel echter groot zijn!!! => softstarter is ook niet geschikt. last 4: kunnen voor deze motor dan beter direct aanzetten) last 5: andere methode zoeken

5.4. Aanzetweerstanden (rotor) R neemt toe

5.5. frequentie regelen (bij het aanzetten!!!) U/f = cte U T 50 f N S 1500 N = 0 f neemt toe? U ook, Zolang U/f = Cte.

5.5. frequentie regelen (bij het aanzetten!!!) T transportband N S Frequentieregelaar gaat van beginfrequentie bouwt op een continue manier de frequentie op. Hierdoor verschuift het werkpunt van links naar rechts tot het gewenste toerental bereikt is.

6.1. Remmen SA

6.2. Vermogenelectronica Softstarter Frequentieregelaar DC-rem

Driefasig Asynchrone Motor Bouw Principes Types Karakteristieken: Koppel-toerentalcurve Stroom-toerentalcurve Slip Aanzetten Remmen Snelheid regelen

7. Regelen snelheid van een ASM Rotorweerstand veranderen Ingangspanning Ns = 60*f / p Invloed frequentie Invloed polen

7.1. SA: weerstanden (rotor) R neemt toe

7. Regelen van een ASM D.m.v. verlaagde spanning (f=cte) Ns D.m.v. veranderende frequentie (U = cte) frequentieregelaar D.m.v. poolveranderingen Dahlandermotor

7.2. Verlaagde spanning T last5 i T last4 T i T last3 T T begin (instelbaar in %) lagere spanning N S N = 0 S = 1 Ns s=0 Slipverandering. * Weliswaar miniem.

7. Regelen van een ASM D.m.v. verlaagde spanning (f=cte) Ns D.m.v. veranderende frequentie (U = cte) Frequentieregelaar D.m.v. poolveranderingen Dahlandermotor

7.3. frequentie regelen U/f = cte U T f N S f neemt toe? U ook, 50 f N S 1500 N = 0 f neemt toe? U ook, Zolang U/f = Cte.

7.4. Dahlander Door poolparen te wijzigen, krijgt men andere snelheid!

7.4. Dahlander Door poolparen te wijzigen, krijgt men andere snelheid!

Driefasig Asynchrone Motor Bouw Principes Types Karakteristieken: Koppel-toerentalcurve Stroom-toerentalcurve Slip Aanzetten Remmen Snelheid regelen

Xtra

Xtra: Schakelen DASM op 1f-net Hoe kunnen we een 3f motor op een 1f net schakelen?

Omkeren draaizin steinmetzschakeling Meer info over de Steinmetzschakeling in het handboek Elekt. 3 Wolters Plantyn blz. 163.

Omkeren draaizin steinmetzschakeling driehoek

Omkeren draaizin steinmetzschakeling ster

de frequentieregelaar Doel Bouw Aansluiting

De frequentieregelaar Doel Bouw Mogelijkheden Aansluiten Parameters

Doel frequentieregelaar aanzet motor stopvoorziening snelheid regelen.

De frequentieregelaar Doel Bouw Mogelijkheden Aansluiten Parameters

Bouw frequentieregelaar Driefasig net > DC > Driefasige net bis Gelijkrichter Tussenkring VSI CSI Remweerstand Wisselrichter Controle-unit U/f-karakteristiek fluxvectorregeling

Bouw frequentieregelaar

De frequentieregelaar Doel Bouw Mogelijkheden Aansluiten Parameters

Mogelijkheden frequentieregelaar De motor aansturen is mogelijk via: Operator Panel (TD) Terminals bussysteem

De frequentieregelaar Doel Bouw Mogelijkheden Aansluiten Parameters

Aansluiten frequentieregelaar Vermogenkring Stuurkring

Vermogenkring frequentieregelaar

Aansluiten frequentieregelaar Vermogenkring Stuurkring

Stuurkring frequentieregelaar

De frequentieregelaar Doel Bouw Mogelijkheden Aansluiten Parameters

Parameters frequentieregelaar Afhankelijk van de fabrikant Basisprincipes gelijk!

Basisprincipe parameters Start/Stop en FWD/REV of Start/FWD en REV Emergency stop …