Rijden en epilepsie Eric Schmedding

Verlies van controle of bewustzijn Hoe kan dat?

Verlies van controle of bewustzijn Hoe kan dat?

Werking van de hersenen De hersenen bestaan uit een netwerk van cellen Die met elkaar verbonden zijn En elkaar kunnen Prikkelen positief beïnvloeden: of remmen negatief beïnvloeden: 

Op één cel Zijn er vele en verbindingen (synapsen) De optelsom daarvan maakt of de cel zelf een prikkel afgeeft of niet Er is dus sprake van een evenwicht, leidend tot een alles of niets – antwoord Dat weer of kan zijn ! 

Het zijn deze stoffen die beinvloed kunnen worden door anti-epileptica De electrische overdracht tussen twee cellen gaat met chemische stoffen: de neurotransmitters Die kunnen zijn: Stimulerend (Glutamaat…) Remmend (GABA…) Het zijn deze stoffen die beinvloed kunnen worden door anti-epileptica 

Véél cellen Gelijktijdige prikkeling van véél cellen leidt tot: Pieken Verstoring van de normale functie en epileptische verschijnselen 

Thalamocorticale circuit Epileptogenese Hoe onstaat epilepsie ? Gegeneraliseerd Partieel Diffuse verstoring Thalamocorticale circuit Lokale beschadiging Epileptisch focus

Functieverlies… Bewegen, voelen, spraak… Bewustzijn …als het specifieke gebied betrokken is in het epileptisch proces Bewustzijn als grote delen van de schors erin betrokken zijn

Te bespreken Het gevaar De procedure De beperkende wet Geheimhouding

Gevaar in het verkeer? 367 pre-chirurgische patienten: rijdt U? 39 % had ooit een aanval tijdens het rijden. 68 % hiervan (27% van de hele groep) had ooit één of meer ongevallen daardoor. Van deze had 94% materiele schade 32% zelf lichamelijke schade; 20% veroorzaakte dit bij anderen (matig tot ernstig) Berg A et al: “Driving in adults with refractory localisation-related epilepsy” Neurology 2000; 54: 625-630 Gestorvrn chauffeurs zitten niet in de studie!

Wat als u mag rijden?

Kans op een ongeval bij epilepsie- patienten die mogen rijden (na 1 jr) Onderzoek bij: 50 patienten met een aanvals-gebonden ongeval vs 50 zonder ongeval zou het risico: bij een aanvalsvrije periode >12 maanden 93% minder zijn bij een aanvalsvrije periode >6 maanden 85% minder zijn bij een aanvalsvrije periode van 3 maanden: geen significant verschil Andere factoren, die een gunstige invloed hadden op het risico: het afwezig zijn van andere, niet- aanvalsgebonden ongevallen Kraus et al “Risk factors for seizure-related motor vehicle crashes in patients with epilepsy” Neurology 1999;52:1324

Kans op een ongeval bij epilepsie- patienten die mogen rijden (na 2 jr) Is na correctie voor leeftijd en rijervaring bij epilepsiepatienten gelijk aan die bij de bevolking ! De kans betrokken te zijn in een ernstig ongeval (met lichamelijke schade voor bestuurder of andere) is gestegen met 40% tov controlegroep (OR: 1.37 CI: 1.02-1.84) dit met uitsluiting van de bestuurders die overleden (vragenlijst) t.o.v. populatiegegevens was dit percentage 100% Taylor, Chadwick, Johnson: “Risk of accidents in drivers with epilepsy” J Neurol, Neurosurg, Psychiatry 1996; 60:621-27 Deense studie: 7 x zoveel bestuurders met epilepsie worden behandeld op de eerste hulp dan zonder. (C.I.: 2.18-26.13!) Lings S :”Increased driving accident frequency in Danish patients with epilepsy“ Neurology 2001; 57: 435

Wat is groep 1 en groep 2?

Keuring: Groep 1 Rijcategorieën Groep 2 Andere uit prognose! A3 A B C1 16jr < 50cc; <25km/u Bromfiets klasse A A3 < 50cc; <45km/u; als3wiel<270; als 4wiel <350 en <4kW Bromfiets klasse B A 18jr >50cc; ev + zijspan Motorfiets B <3500kg, (Ev.met aanhanger<750); als 3wiel<1000kg; als 4wiel<400kg, resp <550kg (personenvervoer) en<15kW Auto; 3wieler 4wieler met motor Idem, personenvervoer <8+1 - als dit georganiseerd is ! Auto C1 >3500 en <7500kg (Ev.met aanhanger<750) Lichte Vrachtwagen C 21jr (18) >3500kg, (Ev.met aanhanger<750) 18jr met vakbekwaamheidsattest D1 >8+1 en <16+1 personen 18jr met attest; (ev. aanhanger<750) Kleine Bus D >16+1 personen Bus Keuring: Groep 1 Rijcategorieën Andere uit prognose! Groep 2

Te bespreken Het gevaar De procedure De beperkende wet Geheimhouding

Wanneer gaat de rijonbekwaamheid in? Bij twijfel of de chauffeur nog wel vrij is van een van de lichaamsgebreken of kwalen genoemd in art 23.3° (eigen verklaring) Rijbewijs moet binnen 4 dagen afgeleverd bij het overheidsorgaan dat het heeft afgegeven Advies vragen aan een geneesheer

Groep 1 Kandidaat Neuroloog Concluderend arts advies BIVV (model XII) epilepsie moet: Neuroloog Concluderend arts (onderzoek eigen verklaring) advies Oogarts (model VIII) BIVV (model XII) Model VII Niet geschikt Geschikt – ev. voorwaarden/ beperkingen bv geldigheids-duur functiestoornis moet: Praktijk examen Kan geen rijbewijs bekomen Voorlopig RB leervergunning 1 geen houder RB 2 houder RB Afgifte rijbewijzen v d gemeente (Tijdelijk) RB

Groep 1 contractbreuk met de verzekering ! Kandidaat Concluderend arts (onderzoek eigen verklaring) Tijdelijk! Uw oude rijbewijs is niet meer geldig Model VII Niet geschikt Geschikt – ev. voorwaarden/ beperkingen bv geldigheids-duur Praktijk examen Voorlopig RB leervergunning 1 geen houder RB 2 houder RB Afgifte rijbewijzen v d gemeente (Tijdelijk) RB

Groep 2 Kandidaat Neuroloog Keurend arts advies BIVV (model XII) epilepsie Neuroloog Keurend arts (onderzoek eigen verklaring) advies Oogarts (model X) BIVV (model XII) Model XI Niet geschikt Geschikt – ev. voorwaarden/ beperkingen bv geldigheids-duur functiestoornis Kan geen rijbewijs bekomen Afgifte rijbewijzen v d gemeente (Tijdelijk) RB

Ná de periode van rijgeschiktheid Vóór het aflopen v d periode: terug Groep 1 Groep 2 Concluderend arts (onderzoek eigen verklaring) Keurend arts (onderzoek eigen verklaring) Neuroloog Afgifte rijbewijzen v d gemeente (Tijdelijk) RB

Te bespreken Het gevaar De procedure De beperkende wet Geheimhouding

Neurologische aandoeningen 1 1.1 Normen voor de kandidaat van groep 1 1.1.1 Neurologische aandoening: neuroloog bepaald de rijgeschiktheid en de geldigheidsduur ervan Dus ook epilepsie Verminderde functionele vaardigheid: BIVV 1.1.2 Niet rijgeschikt als: aandoening die kan leiden tot een acute stoornis in de hersenfunctie met als gevolg : plots bewustzijnsverlies of plots onvermogen

Groep 1

3.1 Groep 1 3.1.2 Kandidaat met epilepsie is niet rijgeschikt 3.1.3 Sedert de leeftijd van 15 jaar geen aanvallen meer - geen behandeling sedertdien - Uitgebreid neurol. onderzoek toont geen hersenziekte Rijgeschikt zonder duurbeperking 3.1.4 Meerdere aanvallen gehad - dan 12 mndn aanvalsvrij Rijgeschikt voor 1 jr; dan 3; dan 5 3.1.5 Eerste aanval: - dan 6 mndn. aanvalsvrij; - regelmatig geneesk. toezicht; - EEG: geen Epi activiteit Geen hersenziekte Rijgeschikt voor 1 jr; dan 3,5; dan 5

3.1 Groep 1 3.1.6 Aanval tgv afbouw of wijzigen van AE medicatie - dan 3 mndn aanvalsvrij Rijgeschikt voor 9 maanden Dan 1jr; dan 3; dan 5 3.1.7 Eenmalige aanval tgv verklarende en vermijdbare uitlokkende factor 3.1.8 Aanvallen zonder invloed op het bewustzijn of de rijvaardigheid - geen andere epileptische aanvallen in de anamnese - dit gedurende 3 maanden

3.1 Groep 1 3.1.9 Aanvallen uitsluitend in de slaap - dit gedurende 2 jaar Rijgeschikt steeds voor 1 jaar 3.1.10 Voorwaarden voor de verlenging v d rijgeschiktheid onder 3.1.4 tot 3.1.9: Geen aanvallen meer; geen andere aanvallen bij 3.1.7 tot 3.1.9 regelmatig geneeskundig toezicht; stabilisatie gebleken bij uitgebreid neurologisch nazicht; aanvrager heeft voldoende inzicht in zijn ziekte; en is therapietrouw.

Perioden van rijgeschiktheid

Groep 2

3.2 Groep 2 3.2.1 De kandidaat met epilepsie is niet rijgeschikt 3.2.2 Sedert de leeftijd van 15 jaar geen aanvallen meer - Geen behandeling sedertdien - Uitgebreid neurologisch onderzoek toont geen cerebrale pathologie Rijgeschikt 1 jaar, dan 4 maal 1 jr Dan telkens 5 jr tot de leeftijd van 50 jr, erna telkens 3 jaar (art.44) IK RAAD U AAN DIT ARTIKEL, ZO OOIT, UITSLUITEND TE GEBRUIKEN INDIEN HET GAAT OM EEN BENIGNE EPILEPSIE VAN DE KINDERLEEFTIJD MET CENTRO-TEMPORALE PIEKEN!

3.2 Groep 2 3.2.3 Eenmalige aanval met een aanwijsbare oorzaak of posttraumatische epilepsie en: - 2 Jaar aanvalsvrij - Geen blijvende cerebrale pathologie - Geen epileptiforme EEG-afwijkingen - Voldoet aan de voorwaarden gesteld in 3.1.10 -  Gunstig verslag v d neuroloog: Rijgeschikt 1 jaar, dan 4 maal 1 jr. Dan volgens artikel 44 1.        IK RAAD U AF DE POSTTRAUMATISCHE EPILEPSIE ANDERS TE BEOORDELEN DAN ENIGE ANDERE EPILEPSIE. DEZE UITZONDERING HOORT HIER NIET THUIS ! 2.      VOOR WAT BETREFT DE EENMALIGE AANVAL DIENT HIER TOEGEVOEGD DAT DE KANDIDAAT GEEN ANTI-EPILEPTISCHE BEHANDELING MAG HEBBEN EN DE OORZAAK VERMIJDBAAR MOET ZIJN.

Te bespreken Het gevaar De procedure De beperkende wet Geheimhouding

Verplichting en geheimhouding …moet hij de belanghebbende op de hoogte stellen van de verplichting om zijn rijbewijs in te leveren bij de gemeente waar hij is ingeschreven …en wel binnen de 4 werkdagen volgend op de beslissing …maar ook de verzekeringsaspecten daarvan De orde der geneesheren adviseerd strikte geheimhouding om de arts-patient relatie niet te verstoren