De do’s en don’ts bij huidproblemen Hannie Bouwman Gespecialiseerd chirurgie verpleegkundige (oa. Stomaverpleegkundige)

Uitgangspunten Peristomale huid is erg belangrijk Verzorging vereist voortdurend aandacht Voorkomen van huidproblemen is beter dan genezen. Soms kun je het niet voorkomen Bij huidproblemen zo snel mogelijk een stomaverpleegkundige inschakelen - Anamnese! - Behandelen Oorzaak wegnemen / infecties behandelen

Huidproblemen Minder voorkomende huidproblemen: Huidirritatie (toxisch/ afsluiting) Granulomen Contactallergie/ intolerantie Huidinfectie (bacterieel/schimmel) Folliculitis Maceratie Stripeffect Minder voorkomende huidproblemen: Hyperkeratose Pyoderma Gangrenosum Ulceratie Predisponerende (andere huidaandoeningen) factoren

Huidirritatie Huid vuurrood met/ zonder papels Soms vorming van blaasjes die gaan perforeren en vocht of afscheiding geven Droge en gebarsten huid

Huidirritatie-oorzaken 1 Inwerking van urine/ ontlasting op de huid door o.a.:- kuil/ plooi - lekkage - te grote opening huidplak Chemische irritatie (door prikkelende stoffen zoals bv oplosmiddelen/ ontvettende substanties) Verkeerd aanbrengen/ verwijderen materiaal Allergie voor het opvangmateriaal Scheren

Huidirritatie-oorzaken 2 Bacteriële/ schimmelinfecties Gevoelige/ droge huid Verminderde weerstand/ algehele malaise/ ondervoeding/ bepaalde ziektebeelden Medicatie (chemotherapie, antibiotica, corticosteroïden) Radiotherapie

Huidirritatie-behandeling Oorzaak achterhalen Controle basiszorg materiaal aanpassen hulpmiddelen toepassen: - pasta - barrière-crème - poeder Toepassen wondverzorgingsmaterialen Dermatoloog inschakelen zn

Granulomen Overmatige vorm van granulatieweefsel

Granulomen-oorzaken Hechtingen blijven te lang in situ en zo ontstaat er “wild” vlees Irritatie van de brug bij een dubbelloops stoma Slechte algehele conditie Het schuren van het opvangmateriaal tegen de stoma en/of huid Te krapzittend opvangmateriaal

Granulomen-behandeling Granulomen rondom de stoma: - soepele huidplak - goede stomamal knippen - aanstippen met zilvernitraat (i.o.m. stomaverpleegkundige of de arts) Granulomen op de stoma: - aanstippen met zilvernitraat (i.o.m. de arts)

Contactallergie Contactallergie is een overgevoeligheid voor een bepaalde substantie en kan optreden na herhaalde blootstelling hieraan. Roodheid Jeuk Zwelling Wondjes of blaren Papels

Contactallergie-oorzaken Kan na jaren spontaan ontstaan Overgevoeligheid voor bepaalde componenten van het opvangmateriaal 1 à 2% is een allergie voor hydrocolloïd

Contactallergie-behandeling Materiaal aanpassen Poeder Barrière-crème/film Eventueel een katoenen overhoesje Wondverband bij huiddefecten Evt. niet vette zalf, op indicatie van de dermatoloog Evt. dermatoloog in consult voor allergietest

Schimmelinfecties Een schimmelinfectie kan een gevolg zijn van Candida Albicans Candida is normaal aanwezig in de mond, vagina, maag- en darmslijmvlies, peri-anaal en soms elders op de huid Bij verminderde weerstand zoals bij OK wordt het pathogeen

Schimmelinfectie-oorzaak Onbekend Er zijn wel bepaalde factoren bekend: - Diabetes Mellitus - gebruik van corticosteroïden - antibioticakuur - chronische vochtigheid met warmte (incontinentie) - slechte lichamelijke conditie

Schimmelinfectie-behandeling Huid droog houden - bij warm weer, sterke transpiratie vaker het opvangmateriaal verwisselen - opvangmateriaal gebruiken wat vocht opneemt Nystatine, Daktarin poeder of lotion i.o.m. de dermatoloog/specialist aanbrengen Een huidbeschermend en vochtopnemend opvangmateriaal gebruiken 1 keer per dag behandeling toepassen, ook bij gebruik van een 2-delig opvangmateriaal

Folliculitis Een ontsteking van een haarzakje

Folliculitis-oorzaken Ontstaat onder pleisters of occlusief verband (huidplak) Ten gevolge van scheren Bij verminderde weerstand bij bijv. chemotherapie

Folliculitis-behandeling Afwachten Aanstippen met jodium of chloorhexidine tinctuur Huid goed scheren Z.n. corticosteroïden

Ontvelling en vochtige huid Maceratie Ontvelling en vochtige huid

Maceratie-oorzaken Inwerking van urine/ ontlasting op de huid door o.a.: - stomaligging; kuil plooi stoma op huidnivo - lekkage - te grote opening huidplak - te laat verwijderen huidplak

Maceratie-behandeling instructie basiszorg barrière-crème bij erge vochtigheid; Orahesivepoeder evt. opvangmateriaal gebruiken wat vocht opneemt

Stripeffect Is een beschadiging van de hoornlaag door overmatige verwijdering van de hoorncellen roodheid pijn jeuk schrijnend gevoel kapotte huid met nattende plekken

Stripeffect-oorzaken Te frequent/onzorgvulding verwijderen van de huidplak waardoor de beschermende hoornlaag wordt verwijderd Het laatste stukje de plak er te snel aftrekken

Stripeffect-behandeling instructie basiszorg - ondersteun de huid goed bij het verwijderen van de huidplak - verwissel de huidplak niet overmatig/onnodig gebruik van een 2-delig opvangmateriaal (tijdelijk) rode huid: barrière-crème natte plekken: Orahesivepoeder evt. toepassen hulpmiddelen/wondproducten

Hyperkeratose Een abnormale verdikking van het stratum corneum (hoornlaag van de huid)

Hyperkeratose-oorzaken Inwerken van (alkalische*) urine of ontlasting (m.n. bij ileostoma) op de huid Onvoldoende huidverzorging Opvangmateriaal wordt niet tijdig gewisseld Te grote opening huidplak: - knippen - erosie * Gebruik een eiwitrijke voeding om de urine meer aan te zuren * Geen gebruik van citrusvruchten en thee; deze maken de urine alkalisch

Hyperkeratose-behandeling Controle basiszorg Gebruik passend opvangmateriaal Aandoening deppen met een verdunde azijnoplossing (3 delen water, 1 deel azijn) Aanstippen met zilvernitraat, op indicatie van de arts Of behandelen met zalf op indicatie van de arts

Pyoderma gangraenosum Zeer pijnlijk huiddefect De eerste fase is meestal een blaasje, blaar, pukkeltje of pustel Later diverse oppervlakkige ulcera en necrose, met onderhuids fistels Moeizame genezing

Pyoderma gangraenosum-oorzaken Onbekend Ontstaat wel vaak na een microtrauma (t.g.v. convexe huidplak) Gaat vaak gepaard met een bepaalde inflammatoire ziekte o.a.: - Colitus ulcerosa - Morbus Crohn - Rheumatische artritis - Diabetes Mellitus

Pyoderma gangraenosum-behandeling Multidisciplinair: Gericht op behandeling van het achterliggende ziektebeeld, vaak met hoge dosis Prednison Symptomatisch: - Goede huid- en stomaverzorging - Optimale wondbehandeling: i.o.m de dermatoloog een niet vette zalf/lotion i.c.m. een huidbeschermende plak of schuimverband - evt. pijnbestrijding: lidocaïne druppels of morfine - evt. plastische chirurgie of stoma verplaatsen

Ulceratie Huiddefect tot in de subcutane laag

Ulceratie-oorzaken Morbus Crohn Onbekend Druk van convexmateriaal

Ulceratie-behandeling Optimale wondbehandeling Evt. door arts biopt laten afnemen om Morbus Crohn uit te sluiten

Predisponerende factoren : bijv. eczeem, psoriasis

Voorkomen huidproblemen Goede basiszorg kan problemen rond de stoma voorkomen! Huid rond het stoma is Uw belangrijkste stukje huid Opvangmateriaal moet goed passend rond het stoma zitten Zo min mogelijk uitdrogende of ontvettende middelen gebruiken Plakresten hoeven niet altijd verwijderd te worden

Verwijderen materiaal: Opvangmateriaal pellend van boven naar beneden verwijderen, m.b.v. een vochtig gaas Huid goed ondersteunen Achterkant van de plak inspecteren om eventuele problemen te signaleren Na verwijderen materiaal: Huid reinigen met lauw water, droog deppen Eventuele haargroei verwijderen (1x/wk) Laatste huidinspectie

Frequentie verwisselen opvangmateriaal Verwissel opvangmateriaal indien nodig, gebruikelijk is het: Bij 1-delig: - Colostoma; gemiddeld 2 zakjes per dag - Ileostoma; 1 a 2 zakjes per dag - Urostoma; 1 zakje per dag Bij 2-delig; - plak ± 2 of 3 per week - zakje elke dag

Bedankt voor Uw aandacht.