Dekolonisatie en Koude Oorlog in Vietnam Waarom liet de Vietnamoorlog diepe sporen na in de Amerikaanse samenleving? Waarom gingen de VS over tot militair ingrijpen in Vietnam?

Inhoud De Koude oorlog (H1) De Vietnamese deling (H2) Amerika gaat over tot oorlog (H3) Vrede met eer? (H4) De gevolgen van de oorlog (H5)

H1 De Koude Oorlog Hoe ontstond de Koude Oorlog? 1917; Revolutie in Rusland→ communisten nemen de macht over Lenin verwacht dat revolutie zich niet zal beperken tot Rusland maar zich zou verspreiden over de hele wereld Communistische wereldrevolutie; onderdrukten zullen de macht grijpen en einde maken aan het kapitalisme en de uitbuiting

Op dat zelfde moment in de VS: In 1917 lanceert de Amerikaanse president Wilson een ambitieus plan voor een nieuwe, vreedzame, welvarende wereldorde De VS gaan deelnemen aan WO I. Na de oorlog moest een nieuwe volkenorganisatie de vrede garanderen→ de Volkenbond president Wilson: To make the world safe for democracy

Resultaat? communistische Vrije democratische wereldrevolutie wereld Tot 1945 blijft Sovjet Unie enige communistische land in de wereld Volkenbond bleek machteloos, vooral ook omdat de VS zelf niet lid werden (isolationisme)

Roosevelt blijft geloven in ideaal Wilson→ oprichting Verenigde Naties (1945) Afspraken lidstaten: respecteren van elkaars grondgebied (territoriale integriteit) en onafhankelijkheid geen geweld gebruiken of daarmee dreigen Geweld alleen toegestaan als zelfverdediging en nadat optreden VN tot niets heeft geleid

Veiligheidsraad Verschil met Volkenbond: VS vast besloten actieve rol in wereldpolitiek te blijven spelen Grote mogendheden krijgen leiding Alle lidstaten lid van Algemene Vergadering Instelling van een Veiligheidsraad die permanent bijeen zou zijn en militaire middelen kreeg om veiligheid en vrede met geweld af te dwingen Veiligheidsraad Vijf vaste leden met vetorecht 10 wisselende leden

Samenwerking in Veiligheidsraad komt niet van de grond SU en VS komen als supermachten uit de oorlog Uitgeput en verzwakt door oorlog China straatarm, onderontwikkeld en verscheurd door een burgeroorlog

Ontstaan twee machtsblokken Kapitalisme Democratie Vrij ondernemerschap Communisme Dictatuur Individu en economie ondergeschikt aan staat Chaos in grote delen van Azië en Europa na WO II→ VS en SU willen invloedssfeer uitbreiden

Vijandbeelden De VS over Stalin: Stalin is uit op wereldrevolutie

SU over de VS VS zijn vertegenwoordiger van het westers imperialisme Spanningen verhoogd door aanwezigheid wapens met een enorme vernietigingskracht ‘kapitalisten aller landen verenigt u’

1.2 Koude Oorlog in Europa April 1945; Amerikanen en Russen ontmoeten elkaar aan de Elbe VS en SU zijn nieuwe supermachten → verdelen invloedsferen; Wie heeft de macht in Europa? SU Oost- Europa bevrijd → voert daar communisme in Wantrouwen VS

Ideeën Stalin: Wantrouwt westerse bondgenoten Kapitalisme en communisme kunnen niet vreedzaam naast elkaar bestaan Wil veiligheidscordon rond om SU → nooit meer aangevallen worden vanuit het westen Veiligheidscordon rondom SU van ‘bevriende’ satellietstaten Dwang nodig want geen enkele democratisch gekozen staat zou vrijwillig deel willen uitmaken van veiligheidsgordel

Communistische regimes De Koude Oorlog in Europa 1948-49 Blokkade van Berlijn 1944-1948 Communistische regimes in Oost Europa Aanhang Communistische Partij groeit Aanhang Communistische Partij groeit SU wil vlootbasis in Turkije 1947 Burgeroorlog in Griekenland

Amerikanen proberen opmars communisme in Europa tegen te houden door financiële hulp bij de wederopbouw aan te bieden → Marshallplan Amerikanen zien in communistische machtsovernames in Oost- Europa dat Stalin uit was op onbeperkte machtsuitbreiding Bewijs dat communisten uit zijn op wereldrevolutie

Duitsland SU wil Duitsland enorme herstelbetalingen opleggen Westerse geallieerden willen snel herstel economie Voeren nieuwe munt in 1948-1949 Blokkade van Berlijn

1949 Deling van Duitsland in: kapitalistische, democratische BRD en communistische DDR

Ondanks onderling wantrouwen Koude Oorlog voor Europa stabiele periode Ondanks onderling wantrouwen Koude Oorlog voor Europa stabiele periode. In Europa geen oorlog gevoerd. 1949 Navo opgericht; VS met bondgenoten 1955 Warschaupact; SU met bongenoten

VS en bondgenoten blijven bang voor communistische wereldrevolutie Angst terecht? Sovjet Unie wel sterk leger maar straatarm; Verzwakt door WO II Dictatuur VS militair en economisch suprieur Communisme in VS altijd klein gebleven Communisme in Europa aantrekkingskracht verloren door toenemende welvaart in West- Europa Alleen in Derde Wereld nog populair

1.3 Koude Oorlog in Azië 1949 Russen doen een geslaagde atoomproef en Mao roept de Volksrepubliek China uit De regering vlucht naar Taiwan Chinese zetel in veiligheidsraad blijft in handen van de voormalige Chinese regering omdat de VS de Volkrepubliek weigert te erkennen.

Amerikaans zelfvertrouwen krijgt klap, voelen zich kwestbaar → paniek, communisten zouden ook bij Amerikaanse overheid werken. Truman staat onder druk om communisme aan te pakken 1950 communistisch Noord- Korea valt Zuid- Korea binnen

Korea na WO II verdeeld in Russische en Amerikaanse zone Korea na WO II verdeeld in Russische en Amerikaanse zone. Beiden hebben weinig interesse in het land en haalden in 1949 troepen weg Noord- Korea bleef communistisch en leider Kim il-Sung vraagt Stalin om toestemming voor aanval op Zuid- Korea Stalin vond dit te gevaarlijk maar na Mao’s overwinning in China wilde hij wel een gokje wagen. SU gaf alleen materiële steun

Maar Stalin gokt verkeerd……. De VS roepen de Veiligheidsraad bijeen en laten deze een resolutie aannemen waarin de VN werd opgeroepen Zuid- Korea te verdedigen SU niet aanwezig, boycot Veiliheidsraad vanwege kwestie Taiwan VN sturen troepen onder Amerikaanse leiding

Bekijk de animatie van de Korea oorlog. Hoe verloopt de strijd? In 1953 volgt een wapenstilstand; de grenzen bleven ongeveer zoals ze in 1950 waren. De aanval van Noord- Korea had tot niets geleid

Grens Noord- en Zuid Korea

Gevolgen Korea oorlog Angst voor wereldheerschappij communisme neemt toe in westerse wereld Communisme moet wereldwijd ingedamd worden→containmentpolitiek Communisten militair overwicht dus defensiebudget moet opgevoerd worden; conventionele wapens en kernwapens

1.4 Koude Oorlog en dekolonisatie Wapenwedloop zorgde voor stabiele verhoudingen in Europa. Vanaf jaren ’60 was totale wederzijdse vernietiging mogelijk In beide kampen besef dat men op elkaar was aangewezen

1953 † Stalin→ verandering buitenlands beleid Chroestsjov voerde vanaf 1956 een politiek van vreedzame coëxistentie Chroestsjov De strijd tussen kapitalisme en communisme moest niet door middel van oorlog beslist worden maar door economische concurrentie→ deze twee systemen zouden dus tientallen jaren naast elkaar bestaan→ conflict moet dus niet uit de hand lopen→ overleg over beperking wapenwedloop

Verhouding SU en China Stalin blij met Mao’s overwinning. Bondgenoten in de strijd tegen imperialistische westen Mao en Stalin deelden hetzelfde communistische wereldbeeld van het westen: Verenigde Staten zijn geen haar beter dan koloniale onderdrukkers. Ook de Amerikanen willen de Derde Wereld uitbuiten door middel van politieke en economische invloed

Verhouding SU- China 1960 Amerikanen blijven tot 1972 communistische wereld zien als één groot machtsblok→ dan pas erkenning communistisch China Na dood Stalin in 1953 lopen spanningen op; Mao moet niets van vreedzame coëxistentie hebben Mao ziet boeren en niet industrie-arbeiders als basis van communisme Wie is de leider van de communistische wereld?

Dekolonisatie Kolonies in 1945

Japanse veroveringen in Azië tijdens WW II Stimulans nationalisme in kolonies→ blanken blijken toch niet onoverwinnelijk

15 Augustus 1945 Japan capituleert→ koloniale bestuurders en militairen waren er nog niet→ diverse nationalistische leiders roepen onafhankelijkheid uit: 2 september 1945 Vietnam 17 augustus 1945 Indonesië Europese mogendheden moeten kolonies in Azië opgeven; Engeland en Nederland doen dat maar Fransen blijven zich verzetten

Wakker geworden volkeren, jullie zullen uiteindelijk overwinnen! SU en China proberen van communistische partijen onafhankelijkheids- bewegingen in nieuwe naties in hun greep te krijgen en zo hun invloedsferen uit te breiden