TYPE HIER DE SUBTITEL OVER 1 REGEL •Plaats voor de subtitel altijd een tab, om de regel op de juiste afstand te laten beginnen. •De eerste regel na de subtitel springt in. Er kan een bullet voor geplaatst worden. TYPE HIER DE SUBTITEL OVER 1 REGEL •Plaats voor de subtitel altijd een tab, om de regel op de juiste afstand te laten beginnen. •De eerste regel na de subtitel springt in. Er kan een bullet voor geplaatst worden. TYPE HIER DE SUBTITEL OVER 1 REGEL •Plaats voor de subtitel altijd een tab, om de regel op de juiste afstand te laten beginnen. •De eerste regel na de subtitel springt in. Er kan een bullet voor geplaatst worden. “Delft, Energy-neutral in 2050” Pauline van Gijn, City of Delft 7th June 2012

TYPE HIER DE SUBTITEL OVER 1 REGEL •Plaats voor de subtitel altijd een tab, om de regel op de juiste afstand te laten beginnen. •De eerste regel na de subtitel springt in. Er kan een bullet voor geplaatst worden. TYPE HIER DE SUBTITEL OVER 1 REGEL •Plaats voor de subtitel altijd een tab, om de regel op de juiste afstand te laten beginnen. •De eerste regel na de subtitel springt in. Er kan een bullet voor geplaatst worden. TYPE HIER DE SUBTITEL OVER 1 REGEL •Plaats voor de subtitel altijd een tab, om de regel op de juiste afstand te laten beginnen. •De eerste regel na de subtitel springt in. Er kan een bullet voor geplaatst worden. Climate policy Since 2003 active Climate policy with • 3E Climate plan , • Objective 2012; reduction of 33,500 tonnes CO 2 • Focus on new housing and building stock • Update Climate plan , • Objective 2012; reduction of 15% CO 2, 5% renewable energy of total Delft energy consumption, 15% less energy consumption • Focus on existing housing stock • Long term • In time a CO 2 -neutral city: to be defined in a scenario study.

TYPE HIER DE SUBTITEL OVER 1 REGEL •Plaats voor de subtitel altijd een tab, om de regel op de juiste afstand te laten beginnen. •De eerste regel na de subtitel springt in. Er kan een bullet voor geplaatst worden. TYPE HIER DE SUBTITEL OVER 1 REGEL •Plaats voor de subtitel altijd een tab, om de regel op de juiste afstand te laten beginnen. •De eerste regel na de subtitel springt in. Er kan een bullet voor geplaatst worden. TYPE HIER DE SUBTITEL OVER 1 REGEL •Plaats voor de subtitel altijd een tab, om de regel op de juiste afstand te laten beginnen. •De eerste regel na de subtitel springt in. Er kan een bullet voor geplaatst worden. Projects Climate plan ‘08-’12 Focus on: • Existing business (incl processes)40% • Existing housing stock22% • New residential building projects15% • Renewable energy sources10% • District heat company Eneco Delft10% • Municipal building and environmental care 2% • New utility and sustainable businesses 1%

TYPE HIER DE SUBTITEL OVER 1 REGEL •Plaats voor de subtitel altijd een tab, om de regel op de juiste afstand te laten beginnen. •De eerste regel na de subtitel springt in. Er kan een bullet voor geplaatst worden. TYPE HIER DE SUBTITEL OVER 1 REGEL •Plaats voor de subtitel altijd een tab, om de regel op de juiste afstand te laten beginnen. •De eerste regel na de subtitel springt in. Er kan een bullet voor geplaatst worden. TYPE HIER DE SUBTITEL OVER 1 REGEL •Plaats voor de subtitel altijd een tab, om de regel op de juiste afstand te laten beginnen. •De eerste regel na de subtitel springt in. Er kan een bullet voor geplaatst worden. Project: existing housing stock How to reach house owners? Energy saving campaigns in several districts: • Research on most effective measures • Selection of preferred contractor • Volume discount, municipal subsidies and low interest financing • Construction supervisor and customer support

TYPE HIER DE SUBTITEL OVER 1 REGEL •Plaats voor de subtitel altijd een tab, om de regel op de juiste afstand te laten beginnen. •De eerste regel na de subtitel springt in. Er kan een bullet voor geplaatst worden. TYPE HIER DE SUBTITEL OVER 1 REGEL •Plaats voor de subtitel altijd een tab, om de regel op de juiste afstand te laten beginnen. •De eerste regel na de subtitel springt in. Er kan een bullet voor geplaatst worden. TYPE HIER DE SUBTITEL OVER 1 REGEL •Plaats voor de subtitel altijd een tab, om de regel op de juiste afstand te laten beginnen. •De eerste regel na de subtitel springt in. Er kan een bullet voor geplaatst worden. Evaluation 2008 – 2012 Delft CO 2 -monitoring Two ways of monitoring 1.Monitoring of projects 2.Monitor based on CO2-emission of real consumption of gas, electricity and traffic flows of Delft.

TYPE HIER DE SUBTITEL OVER 1 REGEL •Plaats voor de subtitel altijd een tab, om de regel op de juiste afstand te laten beginnen. •De eerste regel na de subtitel springt in. Er kan een bullet voor geplaatst worden. TYPE HIER DE SUBTITEL OVER 1 REGEL •Plaats voor de subtitel altijd een tab, om de regel op de juiste afstand te laten beginnen. •De eerste regel na de subtitel springt in. Er kan een bullet voor geplaatst worden. TYPE HIER DE SUBTITEL OVER 1 REGEL •Plaats voor de subtitel altijd een tab, om de regel op de juiste afstand te laten beginnen. •De eerste regel na de subtitel springt in. Er kan een bullet voor geplaatst worden. Delft CO 2 -monitoring Difficulties of Monitoring Dutch privacy law protects consumer – Delft has to pay for actual figures (€ 4.500,- per year) to energy transportation companies. Data available 2 years afterwards (in 2014 figures of 2012 available) National initiative has to make figures available, but energy transportion company does not participate in this initiative.

TYPE HIER DE SUBTITEL OVER 1 REGEL •Plaats voor de subtitel altijd een tab, om de regel op de juiste afstand te laten beginnen. •De eerste regel na de subtitel springt in. Er kan een bullet voor geplaatst worden. TYPE HIER DE SUBTITEL OVER 1 REGEL •Plaats voor de subtitel altijd een tab, om de regel op de juiste afstand te laten beginnen. •De eerste regel na de subtitel springt in. Er kan een bullet voor geplaatst worden. TYPE HIER DE SUBTITEL OVER 1 REGEL •Plaats voor de subtitel altijd een tab, om de regel op de juiste afstand te laten beginnen. •De eerste regel na de subtitel springt in. Er kan een bullet voor geplaatst worden. Scenarios to a energy neutral city

TYPE HIER DE SUBTITEL OVER 1 REGEL •Plaats voor de subtitel altijd een tab, om de regel op de juiste afstand te laten beginnen. •De eerste regel na de subtitel springt in. Er kan een bullet voor geplaatst worden. TYPE HIER DE SUBTITEL OVER 1 REGEL •Plaats voor de subtitel altijd een tab, om de regel op de juiste afstand te laten beginnen. •De eerste regel na de subtitel springt in. Er kan een bullet voor geplaatst worden. TYPE HIER DE SUBTITEL OVER 1 REGEL •Plaats voor de subtitel altijd een tab, om de regel op de juiste afstand te laten beginnen. •De eerste regel na de subtitel springt in. Er kan een bullet voor geplaatst worden. Scenarios approach Base: cost-effective energy saving and on time cost-effective RES Green:Focus on ‘Planet’. Solving climate problem main task, aim at highest CO 2 -reduction United: Focus on People, cost reduction through energy saving in existing building stock, social cohesion Innovative: Focus on input for Dutch and international transition through intensive co-operation with local knowledge institutes

TYPE HIER DE SUBTITEL OVER 1 REGEL •Plaats voor de subtitel altijd een tab, om de regel op de juiste afstand te laten beginnen. •De eerste regel na de subtitel springt in. Er kan een bullet voor geplaatst worden. TYPE HIER DE SUBTITEL OVER 1 REGEL •Plaats voor de subtitel altijd een tab, om de regel op de juiste afstand te laten beginnen. •De eerste regel na de subtitel springt in. Er kan een bullet voor geplaatst worden. TYPE HIER DE SUBTITEL OVER 1 REGEL •Plaats voor de subtitel altijd een tab, om de regel op de juiste afstand te laten beginnen. •De eerste regel na de subtitel springt in. Er kan een bullet voor geplaatst worden. Scenarios into practice To achieve the ambition Delft energy neutral in 2050: • The full package Implementation of long term ambition through • 2-years monitoring of CO 2 -reduction • 4-years Local Energy action Plan (2013 – 2016, 2017 – 2020 etc.) • Setting up contracts with local partners

TYPE HIER DE SUBTITEL OVER 1 REGEL •Plaats voor de subtitel altijd een tab, om de regel op de juiste afstand te laten beginnen. •De eerste regel na de subtitel springt in. Er kan een bullet voor geplaatst worden. TYPE HIER DE SUBTITEL OVER 1 REGEL •Plaats voor de subtitel altijd een tab, om de regel op de juiste afstand te laten beginnen. •De eerste regel na de subtitel springt in. Er kan een bullet voor geplaatst worden. TYPE HIER DE SUBTITEL OVER 1 REGEL •Plaats voor de subtitel altijd een tab, om de regel op de juiste afstand te laten beginnen. •De eerste regel na de subtitel springt in. Er kan een bullet voor geplaatst worden. Delft local, national en international partnerships • Delft Dreamteam (citizen, companies, knowledge institutes, ngo’s and city). • Delft Energy Initiative Technical University-Delft • KISSZ (Randstad area) • Klimaatverbond (National) • Dutch network of Sustainable Energy (Min I&E) • Energy Cities • Cov Mayors

TYPE HIER DE SUBTITEL OVER 1 REGEL •Plaats voor de subtitel altijd een tab, om de regel op de juiste afstand te laten beginnen. •De eerste regel na de subtitel springt in. Er kan een bullet voor geplaatst worden. TYPE HIER DE SUBTITEL OVER 1 REGEL •Plaats voor de subtitel altijd een tab, om de regel op de juiste afstand te laten beginnen. •De eerste regel na de subtitel springt in. Er kan een bullet voor geplaatst worden. TYPE HIER DE SUBTITEL OVER 1 REGEL •Plaats voor de subtitel altijd een tab, om de regel op de juiste afstand te laten beginnen. •De eerste regel na de subtitel springt in. Er kan een bullet voor geplaatst worden. Conclusion Trend from the government as a initiator towards the government as a facilitator At least 99% of CO2 emissions outside the circle of influence of Delft; Partnerships are essential to realise ambition Delft energy neutral in 2050