PrEP nascholing voor GGD zorgprofessionals We are PrEPared Samengesteld door: Kees de Jong (GGD Amsterdam) Mark van den Elshout (GGD Amsterdam) Mariëtte Hamers (Soa Aids Nederland) 4 april 2019

Inhoudsopgave Veiligheid en effectiviteit Indicatie PrEP regimes Therapietrouw Bijwerkingen Interacties Testen en counselen Regelgeving

-gebaseerd op Nederlandse multidisciplinaire richtlijn van september 2016

PrEP is effectief… …mits je het inneemt Bescherming tegen hiv* Dagelijks en rondom seks Truvada is geregistreerd VS in 2012 Europa 2016 PrEP is effectief bij goede therapietrouw. Het vergeten van één pil per week vermindert de werkzaamheid niet. Het kan dagelijks en rondom seks gebruikt worden. Uit medicijnstudies blijkt dat er niet meer graad 3 en graad 4 (ernstige tot zeer ernstige) bijwerkingen zijn bij PrEP in vergelijking tot placebo. PrEP is veilig Niet meer ernstige bijwerkingen dan placebo** ©Arjen Born *McCormack, Molina, Grant, Baeten, Thigpen, ** Fonner

Voor wie is PrEP? MSM of transgender persoon Hiv-negatief Afgelopen 6 maanden: onbeschermde anale seks met partner met onbekende of detecteerbare viral load rectale soa PEP Substantieel risico op een hiv-infectie Dit is de indicatiestelling van de Nederlandse richtlijn.

Voor wie is PrEP nog meer? Bijzondere omstandigheden: kwetsbare migranten vrouwelijke sekswerkers (onbeschermd anaal met cliënten) vrouwen met actieve kinderwens en hiv+ partner - Hierbij wordt er op individueel niveau overlegd en de indicatie gesteld.

Voor wie is PrEP niet? (bij de GGD) Hepatitis B-infectie (HbsAg positief) verwijs naar hepatoloog of internist-infectioloog Nierfunctie: eGFR < 60 mL/min Één van de werkzame stoffen in PrEP (tenofovir) is ook een behandeling voor hepatitis B (HBV). Wanneer dit onjuist gebruikt wordt kan dit leiden tot “flares” (= hoge viral load van hepatitis B). Mensen met een actieve HBV-infectie mogen PrEP daarom in ieder geval niet rondom seks gebruiken en worden verwezen naar de tweede lijn. Een slechte nierfunctie en een afname in nierfunctie door PrEP zijn ook contra-indicaties

PrEP innameschema Dagelijks Rondom seks Altijd beschermd Onvoorspelbaar seksleven Vaak seks (zonder condoom) Met andere dagelijkse medicatie Voorkeur voor routine Minder georganiseerd persoon Bescherming als het nodig is Goed te voorspellen seksleven Minder frequent risico Voorkeur aan minder medicatie ≥ redelijk georganiseerd - Met de cliënt bespreek je wat het beste bij zijn leven past. Dit zijn de redenen voor dagelijks cq rondom seks gebruik.

Therapietrouw Van belang vanwege: Effectiviteit van PrEP Het ontwikkelen van resistentie -PrEP is alleen werkzaam bij goede therapietrouw -Wanneer iemand (per ongeluk) toch hiv heeft en PrEP gaat gebruiken, kan diens hiv resistent worden tegen tenofovir en/of emtricitabine met alle gevolgen van dien.

Bijwerkingen 10-30%: tijdelijke, niet-ernstige, bijwerkingen maag-darm slechter slapen hoofdpijn <1%: afname van de nierfunctie Een groot deel van de mensen (tot 1 op de 3) krijgt in het begin na starten van PrEP last van milde bijwerkingen zoals diarree, hoofdpijn, buikpijn. Dit gaat bij bijna iedereen over binnen enkele dagen tot 4 weken. Dit geldt zowel voor dagelijks als rondom seks. Afname van de nierfunctie is zeer zeldzaam.

Interacties Antiretrovirale middelen geven vaak interacties Voor PrEP: langdurig gebruik van hoge doses NSAIDs valaciclovir in hoge doses Apotheker controleert ook (bij officieel recept) Geen interacties PrEP en party drugs / chems NSAID: diclofenac, naproxen, ibuprofen, aspirine, etc. Valaciclovir = zovirax (voor koortslip/herpes) in hoge doseringen.

Interacties hiv-druginteractions.org Website om interacties te controleren van Universiteit van Liverpool (farmacotherapeutisch kompas verwijst hier ook naar)

Interacties hiv-druginteractions.org Geen interacties met antibiotica voor soa, wel met NSAID en valaciclovir.

Testen en counselen Check redenen, indicatie en contra-indicaties MSM of transgender, hiv-negatief? Rectale soa? Condoomloze seks met partners met onbekende hiv-status? PEP? Acute hiv-infectie? klachten 4e-generatie hiv-combotest / hiv-RNA Nierfunctie (bloed) en proteïnurie (urine) Soatest, incl. HBV en HCV Vaccinatiestatus Vervolgafspraak Ieder bezoek 4e generatie hiv-combo test, bij verdenking acute hiv: hiv-RNA test.

Testen en counselen

Regelgeving rondom PrEP Stand van zaken december 2018 Tenofovir/emtricitabine is geregistreerd voor preventie van hiv bij mensen die daarop een substantieel risico lopen Recept mag worden voorgeschreven door een arts Verkrijgbaar in elke Nederlandse apotheek NIET vergoed uit (basis)zorgverzekering Verwacht medio 2019: start overheidsprogramma PrEP

Meer leren? https://www.soaaids.nl/nl/professionals/dossiers/prep GGD A’dam > professionals > info voor artsen > soa/hiv/sense > PrEP

Conclusie PrEP voorkomt hiv PrEP is veilig Er is een multidisciplinaire professionele richtlijn