Stralingsbescherming en de tandartspraktijk Frits Pleiter SBE Rijksuniversiteit Groningen 2/24/2019

Situatieschets 2/24/2019

Gegevens (1) buisspanning = 70 kV buisstroom = 8 mA gemiddelde belichtingstijd = 0,3 s 2/24/2019

Gegevens (1) buisspanning = 70 kV buisstroom = 8 mA gemiddelde belichtingstijd = 0,3 s aantal opnames per maand = 160 helft van de opnames in richting B 2/24/2019

Gegevens (1) buisspanning = 70 kV buisstroom = 8 mA gemiddelde belichtingstijd = 0,3 s aantal opnames per maand = 160 helft van de opnames in richting B dikte gipswand is 4 cm afstand focus – buitenzijde muur B = 180 cm 2/24/2019

Effectieve jaardosis in punt B ? E = opbrengst × mAs-waarde / afstand 2 mAs-waarde = buisstroom × belichtingstijd × N N = aantal opnames per jaar in richting B x opbrengst voor 70 kV en 40 mm gips N = (160 / 2) per mnd × 12 mnd j -1 = 960 j -1 mAs-waarde = 8 mA × 0,3 s × 960 j -1 = 2304 mA s j –1 afstand = 180 cm 2/24/2019

Opbrengst röntgentoestel Transmissie door gipsplaat 70 kV en 40 mm: 0,3 mSv / mA min op 1 m 2/24/2019

Effectieve jaardosis in punt B ? E = opbrengst × mAs-waarde / afstand 2 mAs-waarde = buisstroom × belichtingstijd × N N = aantal opnames per jaar in richting B opbrengst = 0,3 mSv / mA min mAs-waarde = 2304 mA s j –1 = 38,4 mA min j -1 afstand = 1,8 m E = 0,3 mSv/mAmin × 38,4 mA min j -1 / 1,8 2 = 3,6 mSv j -1 2/24/2019

Situatieschets 2/24/2019

Gegevens (2) tubuslengte = 40 cm bestraald huidoppervlak = 20 cm 2 strooifactor = 0,05% per 100 cm 2 op 1 m 2/24/2019

Gegevens (2) tubuslengte = 40 cm bestraald huidoppervlak = 20 cm 2 strooifactor = 0,05% per 100 cm 2 op 1 m dikte vensterglas = 3 mm halveringsdikte vensterglas = 0,2 cm afstand huid – buitenzijde muur A = 220 cm 2/24/2019

Effectieve jaardosis in punt A als gevolg van strooistraling ? E = H huid × strooifactor × transmissie / afstand 2 H huid = opbrengst × mAs-waarde / afstand 2 x opbrengst voor 70 kV en 0 mm gips N = 160 per mnd × 12 mnd j -1 = 1920 j -1 mAs-waarde = 8 mA × 0,3 s × 1920 j -1 = 4608 mA s j –1 afstand = 40 cm 2/24/2019

Opbrengst röntgentoestel 70 kV en 0 mm: 2,8 mSv / mA min op 1 m 2/24/2019

Effectieve huiddosis E = H huid × strooifactor × transmissie / afstand 2 H huid = opbrengst × mAs-waarde / afstand 2 opbrengst = 2,8 mSv / mA min mAs-waarde = 4608 mA s j –1 = 76,8 mA min j -1 afstand = 0,4 m H huid = 2,8 mSv/mAmin × 76,8 mA min j -1 / 0,4 2 = 1344 mSv j -1 2/24/2019

Intermezzo: hoe zit het met de patiënt ? E = w huid × H huid w huid = 0,01 per opname: H huid = 1344 / 1920 = 0,7 mSv E = 0,01 × 0,7 mSv = 7 μSv 2/24/2019

Intermezzo: hoe zit het op grote hoogte ? vliegtijd Amsterdam – Boston v.v. = 15 h dosistempo op 10 km hoogte = 3 μSv h -1 E = 15 h × 3 μSv h -1 = 45 μSv 2/24/2019

Transmissie vensterglas transmissie = (0,5) dikte / halveringsdikte dikte = 3 mm = 0,3 cm halveringsdikte = 0,2 cm transmissie = 0,5 0,3 / 0,2 = 0,5 1,5 = 0,354 let wel: tweede HVD > eerste HVD !! 2/24/2019

Effectieve jaardosis in punt A als gevolg van strooistraling ? E = H huid × strooifactor × transmissie / afstand 2 H huid = opbrengst × mAs-waarde / afstand 2 x H huid = 1344 mSv j -1 strooifactor = 0,05% × (20 cm 2 / 100 cm 2) = 1,0×10 -4 transmissie = 0,354 afstand = 220 cm = 2,2 m E = 1344 mSv j -1 × 1,0×10 -4 × 0,354 / 2,2 2 = 0,0098 mA s j –1 = 9,8 μSv j -1 2/24/2019

Intermezzo: hoe zit het bij zwangerschap ? E kind = H huid × strooifactor / afstand 2 per opname: H huid = 1344 / 1920 = 0,7 mSv strooifactor = 1,0×10 -4 afstand = 1 m E kind = 0,7 mSv × 1,0×10 -4 / 1 2 = 0,07 μSv 2/24/2019

Situatieschets 2/24/2019

Gegevens (3) achter muur B bevindt zich een wachtkamer in de wachtkamer bevindt zich een ontvangstbalie die fulltime bemenst is 2/24/2019

Is aan de wet voldaan ? Voor gewone werknemers en leden van de bevolking geldt op het bedrijfsterrein: dosislimiet = 1 mSv per jaar ALARA Is daaraan voldaan ? in punt B is de dosis 3,6 mSv jaar er is dus niet aan de wet voldaan 2/24/2019

Wat nu ? We kunnen proberen om de effectieve jaardosis omlaag te praten. Mogelijke argumenten zijn: er treedt absorptie op in kaak en film de bundel gaat niet altijd in dezelfde richting Maar daarmee hebben we nog niet aan ALARA gedaan. Mogelijke oplossing: muur bekleden met 0,1 mm lood 2/24/2019

Wie heeft de opgave gemaakt ? En wie had het goed ? Dank u voor uw aandacht 2/24/2019