LA CONCILIATION SOCIALE EN BELGIQUE SOCIALE BEMIDDELING IN BELGIË Tijs Besieux Olivier Van Loo Valerie Veldeman Marie Beudels Valeria Pulignano Martin Euwema (TIJS)

DIFFÉRENCE ENTRE PRIVÉ ET PUBLIC Pablo Picasso Ai Weiwei Vieux vs Nouveaux OVERVIEW ONDERSCHEID PRIVAAT – PUBLIEK (Tijs)                                           i.    Oud (>100 jaar) versus Jong (sinds 2013)                                          ii.    Geïnstitutionaliseerd (de bemiddellaar, het verzoeningsbureau), versus minder geïnstitutionaliseerd

DIFFÉRENCE ENTRE PRIVÉ ET PUBLIC Bureau de conciliation Conciliateurs sociaux OVERVIEW ONDERSCHEID PRIVAAT – PUBLIEK (Tijs)                                           i.    Oud (>100 jaar) versus Jong (sinds 2013)                                          ii.    Geïnstitutionaliseerd (de bemiddellaar, het verzoeningsbureau), versus minder geïnstitutionaliseerd

28 13 AANTAL BEMIDDELAARS PRIVATE SECTOR 2003 2018 8 vrouw 5 man OVERVIEW MANKRACHT FOD WASO DOORHEEN DE TIJD (Marie) -(vroeger versus nu) + genderdiversiteit.  -Subsidiaire rol in het proces, van ondergeschikt belang aan de organisaties. Slide 4 Deze slide gaat over de evolutie van het aantal sociale bemiddelaars, in de publieke sector, doorheen de tijd. In 2003 waren er nog 28 bemiddellaars, in 2018 zijn dat er nog 13. Van deze 13 bemiddelaars zijn er 8 vrouw, en 5 man.   We stellen dus vast dat de capaciteit van de bemiddellaars verlaagd, maar dat het aantal organisaties in België, of het aantal conflicten dat zich voordoet, niet afneemt. Nous pouvons ici apercevoir l’évolution du nombre de conciliateur sociaux à travers le temps. En 2003, il y avait encore 28 conciliateurs alors qu’il n’y en a actuellement plus 13, dont 8 femmes et 5 hommes. Nous constatons donc une diminution du nombre de conciliateurs alors que le nombre d’organisation ou de conflits, eux, augmentent. 8 vrouw 5 man

ÉTAPPES DU PROCESSUS DE CONCILIATION La réunion se termine en séance plénière Recommandation unanime, procès verbale de carence, ou une poursuite des négociations les membres du bureau de conciliation peuvent ou non consulter les parties au conflit sur leur position La séance plénière est suspendue Les membres discutent des recommandations Séance plénière Les parties au conflit présentent leur cas OVERVIEW UIT WELKE STAPPEN BESTAAT HET SYSTEEM? (Tijs) La partie informe commission paritaire Réunion du bureau de conciliation

METHODE Document analyse Groepsdialoog primaire partijen Interviews stakeholders Observatie verzoening EVALUATIE METHODOLOGIE (Marie): -Documentanalyse -Groepsdiscussie -Interviews -Observatie Slide 6 Deze slide gaat over de methodologie die we hebben toegepast in dit onderzoek. We hebben vier verschillende methoden gebruikt: (1) document analyse voor de beschrijvende studie, (2) een groepsdialoog met primaire partijen zoals HR verantwoordelijken, (3) interviews met stakeholders waaronder sociale bemiddelaars, en vertegenwoordigers van werknemers en werkgevers, en (4) we hebben geobserveerd tijdens een verzoeningsbureau (bureau de conciliation).   Deze vier methoden geven ons een goed zicht op de huidige stand van zaken, waardoor we een aantal aanbevelingen kunnen formuleren. Quelle méthodologie avons-nous appliqué à notre enquête? Eh bien nous avons décidé d’utiliser 4 méthodes différentes, à savoir : (1) une analyse documentaire pour l’étude descriptive (2) une discussion de groupe avec des « parties primaires » comme les responsables de ressources humaines (3) des interviews avec les personnes intéressées (les utilisateurs), c’est-à-dire les conciliateurs et les représentants des organisations syndicales et patronales. (4) Nous sommes allés en observation lors d’un bureau de conciliation L’utilisation de ces quatre méthodes nous permet d’avoir un bon aperçu de la situation actuelle des choses et ainsi de formuler une série de recommandations.

Het verzoeningsbureau is een vitale stepping stone, maar niet de enige, in de sociale dialoog Het verzoeningsbureau laat ons toe om de dialoog binnen de organisatie te hervatten met extra ademruimte Vandaag de dag is er geen centraal punt waar de lange termijn invloed van het verzoeningsbureau op de organisatie wordt vastgesteld EVALUATIE ALGEMENE TENDENS: POSITIEF (MAAR, GEEN DATA OM DIT DOORHEEN DE TIJD TE EVALUEREN) (Marie) Slide 7 Deze slide gaat over de algemene tendens die we opmerken uit de interviews met de stakeholders. Algemeen is men best tevreden met het systeem van verzoening, genest in de schoot van het paritair comité.   Men ziet het verzoeningsbureau als een stepping stone in het breder geheel van de sociale dialoog (tekstballon links boven), men ervaart dat het ademruimte geeft om daarna weer verder te onderhandelen in de organisatie (tekstballon rechts boven). Maar, er is vandaag de dag geen centraal punt waar de lange termijn invloed van het verzoeningsbureau kan worden vastgesteld (tekstballon onderaan). Il ressort des interviews avec les utilisateurs un certaine tendance générale. On remarque une satisfaction général en ce qui concerne le système de conciliation, imbriqué au sein du comité paritaire. Le bureau de conciliation est vu comme un tremplin dans l’ensemble plus large de la conciliation sociale. Il est ressenti comme un « espace de respiration » permettant d’aller plus loin dans la négociation au niveau de l’organisation. Mais il n’y a, au jour d’aujourd’hui, pas de point central où l’influence à long terme du bureau de conciliation peut être constatée. (Il n’est au jour d’aujourd’hui pas encore possible de constater l’influence du bureau de conciliation sur le long terme)

UN SYSTÈME VULNÉRABLE EVALUATIE KWETSBAARHEID VAN HET SYSTEEM (Tijs) Het systeem is (1) multi-layered, (2) diep verankerd, en (3) vraagt actieve medewerking van alle actoren om succesvol te zijn. Er zijn voldoende resources nodig om dit kwetsbare geheel staande te houden.

Intervision structurelle Partage des connaissances POUR LES CONCILIATEURS SOCIAUX Intervision structurelle Partage des connaissances À l’épreuve du futur EVALUATIE SPECIFIEK VOOR DE BEMIDDELAARS (Tijs) Structureel tijd maken voor intervisie (intervision structurelle) Dit kan de kwaliteit van bemiddeling, en consistentie in aanpak verder ontwikkelen, en een collectief geheugen bouwen voor de volgende generatie bemiddellaars (‘kennisdeling’) Echter, om tijd te maken moet je ook tijd krijgen

LA CONCILIATION SOCIALE EN BELGIQUE SOCIALE BEMIDDELING IN BELGIË MERCI POUR VOTRE COOPÉRATION