LF3 Periode 1 Hormoonstelsel Medische kennis LF3 Periode 1 Hormoonstelsel

Wat gaan we vandaag doen? Theorie bespreken hormonale stelsel; Opdracht hormonen.

Wat zijn hormonen? Hormonen zijn klieren die stoffen afscheiden: secretie (uitscheiding). Er wordt onderscheid gemaakt in 2 soorten klieren, namelijk: Klieren met externe secretie: bevatten een afvoerbuis voor de gemaakte stoffen en deze stoffen worden naar buiten de klier uitgescheiden. Voorbeeld = traanklier, … ? Klieren met interne secretie: uitscheiding van hormonen binnen in de klier welke rechtstreeks aan het bloed worden afgestaan (geen afvoerbuis). Voorbeeld = schildklier, alvleesklier, eierstokken, zaadballen, bijnieren, hypofyse…

Hormoonklieren Hormoonklieren maken (zoals de naam al zegt) hormonen aan (=product). Deze klieren zijn dus klieren met een interne secretie. De hormonen worden ter plaatse meteen in het bloed opgenomen. Elk hormoon heeft zijn eigen doelwit (insuline heeft als doelwit de lever en spieren). Groeihormoon heeft als doelwit de groeischijven in de pijpbeenderen. Als een klier teveel/te weinig van het klierproduct aanmaakt, hoe noemen we dit dan?

belangrijkste hormoonklieren Hypofyse; Schildklier en bijschildklieren; Alvleesklier (de eilandjes van Langerhans); Bijnieren; Geslachtsklieren.

hypofyse Het is een klein orgaan dat onder de hersenen ligt en weegt maar 0,5 gram. Het is een hele belangrijke hormoonklier, omdat hij veel hormonen produceert. Hierdoor worden andere hormonen weer aangezet tot hormoonproductie. De hypofyse bestaat uit: Hypofysevoorkwab: deze produceert groeihormoon, bijnierschorsstimulerend hormoon, schildklierstimulerend hormoon, geslachtsklierstimulerende hormonen, prolactine (PRL). Hypofyseachterkwab: deze produceert geen hormonen. Is een tijdelijke opslagplaats van 2 hormonen (ADH en oxytocine), gemaakt in de hypothalamus. De achterkwab geeft deze 2 hormonen dan af aan het bloed.

Hormonen hypofyse Groeihormoon: stimuleert de lengtegroei van de botten (groeischijven). Te weinig of teveel groeihormoon kan dwerg- of reuzegroei veroorzaken. Bijnierschorsstimulerend hormoon: stimuleert bijnierschors tot productie van schorshormonen. Schildklierstimulerend hormoon: stimuleert schildklier tot vorming van schildklierhormoon. Geslachtsklierstimulerend hormoon: stimuleert geslachtsklieren (eierstokken, zaadballen) tot productie van FSH en LH.

Schildklier Bestaat uit twee lobben en ligt tegen het strottenhoofd aan (anatomie). Produceert het schildklierhormoon (thyroxine). Hier heeft hij jodium voor nodig. Dit hormoon heeft invloed op de verbranding in de cellen. Daarnaast ook calcitonine dat het calciumgehalte in het bloed verlaagt. Hyperfunctie: hierbij is de grondstofwisseling verhoogd: je eten wordt hierbij dus sneller verteerd (rusteloos, vermageren, snelle pols, hoge temp, uitpuilende ogen). Hyperthyreoïdie. Ziekte van Basedow Hypofunctie: stofwisseling staat op een laag pitje waardoor de groei sterk achterblijft. Eten wordt hierdoor ook slechter verteerd. Hypothyreoïdie. Bijschildklieren: produceren het parathormoon dat het calciumgehalte in het bloed verhoogt

Alvleesklier (pancreas) Deze klier heeft een dubbele functie, namelijk: Productie van pancreassap; Productie van hormonen (eilandjes van Langerhans). De alvleesklier ligt tussen de maag, galblaas en 12- vingerige darm. Hij maakt twee hormonen aan: Insuline: bevordert omzetting van glucose in glycogeen = verlaging van bloedsuikergehalte. Te weinig of geen insuline betekent diabetes mellitus. Hier kan glucose niet in de cellen waardoor hyperglykemie. Glucose in de urine. Glucagon: bevordert omzetting van glycogeen in glucose = verhoging van bloedsuikergehalte.

Bijnieren Liggen als kapjes op de nieren. De bijnieren maken de volgende hormonen aan: Aldosteron: stimuleert de terugresorptie van natrium en de uitscheiding van kalium. Cortisol: remt ontstekingsreacties en overgevoeligheidsreacties. Adrenaline: ‘actie’-hormoon bij alarmsituaties. Bloedglucosegehalte stijgt Hartslag en ademhaling versnellen Bloeddruk stijgt Remt werking maagdarmkanaal

Geslachtsklieren (gonaden) Ligging: Vrouw: 2 eierstokken, amandelvormige organen, links en rechts van de baarmoeder; Aan uiteinde zit een eileider. Man: Zaadballen, ovaalvormig, ongeveer 4 cm lang, in de balzak. Ze hebben een dubbele functie: Productie van geslachtscellen; Productie van de geslachtshormonen.

Hormonen eierstokken Oestron: Ontwikkeling secundaire geslachtskenmerken; Herstel baarmoederslijmvlies na elke menstruatie. Progesteron: Verdikking baarmoederslijmvlies (innesteling embryo); Beschermt de jonge vrucht.

Hormoon zaadballen Testosteron: Ontwikkeling van secundaire geslachtskenmerken; Blijvende productie van zaadcellen.