Moedertaalverwerving

“Gebruik van babytaal is erg ongezond voor ouderen.” (2008)

Moedertaalverwerving Visies Skinner (behaviorisme)  nurture Chomsky (generatieve taalkunde)  nature - poverty of the stimulus Tomasello (socio-pragmatische benadering)  nature + nurture

Tomasello Skinner Chomsky “Intention reading is what children must do to discern the goals or intentions of mature speakers when they use linguistic conventions to achieve social ends.” “Some of us learn control, more or less by accident. The rest of us go all our lives not even under-standing how it is possible, and blaming our failure on being born the wrong way.” “Universal grammar may be thought of as some system of principles, common to the species and available to each individual, prior to experience.” Tomasello Skinner Chomsky

Moedertaalverwerving Fasen Prelinguale fase (0-1 j.) Linguale fase  vroeglinguale fase: eenwoordzin, tweewoordzin & meerwoordzin  differentiatiefase  voltooiingsfase (+5 j.)

Moedertaalverwerving Prelinguale fase (0-12 m.) wenen instinctieve reacties op prikkels (vocaliseren) vocaal spel rond 5 maanden: brabbelfase  hetzelfde bij alle kinderen  articulatieoefeningen

Moedertaalverwerving Eenwoordzinfase zinnen van een woord woord = klankcombinatie met zelfde betekenis overextensie  eenzelfde klankcombinatie voor verschillende betekenissen

Moedertaalverwerving Tweewoordzinfase combinatie functiewoorden (nog, ook, wel, ja, daar, …) + basiswoord  auto daar  nog boke

Moedertaalverwerving Meerwoordzinfase korte zinnen veel woordklassen ontbreken  voornaam-, vraag-, voeg-, hulpwerkwoorden, bijwoorden, voorzetsels geen morfologie uitbreiding basiswoordenschat (rond 3 jaar: ± 1000 woorden)  

“BRABO, KROKOLI OPEPEET!” WB p. 234 “BRABO, KROKOLI OPEPEET!”

dordijnen jaat dantu opepeet spetti tatan

dordijnen jaat dantu opepeet spetti tatan krokoli gjoen roranje

dordijnen jaat dantu opepeet spetti tatan krokoli gjoen babo wot roranje traks

dordijnen jaat dantu opepeet spetti tatan krokoli gjoen babo wot joejoen roranje traks koekoe Titin

dordijnen jaat dantu opepeet spetti tatan krokoli gjoen babo wot joejoen roranje traks koekoe Titin regressieve assimilatie progressieveassimilatie

dordijnen jaat dantu opepeet spetti tatan krokoli gjoen babo wot joejoen roranje traks koekoe Titin regressieve assimilatie gliding progressieveassimilatie

dordijnen jaat dantu opepeet spetti tatan krokoli gjoen babo wot joejoen roranje traks koekoe Titin regressieve assimilatie gliding fronting progressieveassimilatie

dordijnen jaat dantu opepeet spetti tatan krokoli gjoen babo wot joejoen roranje traks koekoe Titin regressieve assimilatie gliding fronting progressieveassimilatie verkorting

dordijnen jaat dantu opepeet spetti tatan krokoli gjoen babo wot joejoen roranje traks koekoe Titin regressieve assimilatie gliding fronting progressieveassimilatie verkorting reduplicatie

Moedertaalverwerving Differentiatiefase (2,5 – 5 j.) grootste veranderingen grammaticale regels overgeneralisatie nieuwe woorden (koekindje, ijswortel, staanboot, kletsmeneer, …)  

“MAMA HEEFT EEN BUBBELTRUITJE VOOR HAAR BORSTELS.” WB p. 235 “MAMA HEEFT EEN BUBBELTRUITJE VOOR HAAR BORSTELS.”

WB p. 235 – 6b ik heef: hij heef + t vrienderen: mv. kind – kinderen mijn kleren aandoenen: inf. als werk + en (brei + en) je noogjes: mijn noogjes (letter vnmw afscheiden) een gaat: gaatje – je een bordke: manneke –ke (tussentaal) eenenhonderd, tweeënhonderd: tweeëntwintig, tweeëndertig het windt: het sneeuwt / regent (zn + t)

WB p. 235-236 – 6c Rabarbara / sonjascheuten / chammejongetjes: vervanging door fonologisch vertrouwdere w. Sinterpiet / strietje / snurpt: contaminaties appelsiensoep / spiegelpapier: spiegelpapier fee > feesten: etymologiseren bubbeltruitje: associatie, borstels: fonologisch vertrouwder

Moedertaalverwerving Voltooiingsfase (+5 j.) bouwstenen taal basisschool: woordenschatuitbreiding, complexere syntaxis, pragmatiek (sociale situaties, context), uitzonderingen schriftelijke taalvaardigheid + metalinguïstisch bewustzijn  

Moedertaalverwerving

Moedertaalverwerving Gebieden van Broca en Wernicke Broca  motorisch spraakcentrum  beschadiging: afasie van Broca  problemen met spontane spraak en nazeggen  agrammatisme (‘De jongen werd door het meisje geschopt’)  

Moedertaalverwerving Gebieden van Broca en Wernicke Wernicke  sensorisch spraakcentrum  beschadiging: afasie van Wernicke  vloeiend spreken, maar geen betekenis