1st World Congress on migration, ethnicity, race and health, Loneliness among elderly migrants in the Netherlands – A qualitative study Jeanine Suurmond1 Marieke Torensma1 Fatima el Fakiri2 1. Academic Medical Centre / University of Amsterdam, Dept of Public Health; 2. GGD Amsterdam 1st World Congress on migration, ethnicity, race and health, Edinburgh, 17-19 May 2018 Sociale Geneeskunde 1

Background Loneliness is the discrepancy between an individual’s desired and achieved levels of social relationships (Perlman 1981). Implications for quality of life, physical and mental health, and mortality. Elderly migrants report more often feelings of loneliness in comparison with elderly born in the host country.  Which factors contribute to feelings of loneliness of migrants and which factors protect against loneliness? 40 % of Dutch elderly reported being lonely; 70 % of Turkish elderly 2

Method Six semi-structured group interviews (in total n=48) and 11 individual interviews with Turkish, Moroccan, Surinamese and Dutch elderly (age 52-81). Seven group interviews (in total n=28) (age 37-70). Transcribed, analyzed by coding and comparing fragments and describing patterns. 3

Results - Inbetween ... No sense of belonging in NL R1: Talking about the past, they [Dutch elderly] love doing that. But if you are sitting there, as someone from Surinam, you feel lonely. Because you just cannot talk about the same things. [Surinamese group interview] 4

Results - Inbetween … But not wanting to return because of (grand)children R: I want to go back [to Turkey] but my wife says ‘’Absolutely not’. […] My grandchildren are here, she says, and I cannot live without grandchildren. I: So when your wife returns to Turkey, and the children stay here (in the Netherlands) she will feel even more lonely? R: Yes, so that is why she does not go. [Turkish men group interview] feelings of homesickness for the country of origin and no social network to do things together. but not wanting to go back because of (grand)children and having lost roots in the home country 5

Results - Inbetween … or because of lack of social network there. The only place I know is my home town in Turkey and Amsterdam. I have not even have been outside Amsterdam. We came to NL not to stay but to return. [...]. And the people in our country have become strangers to us. We do not know them, we have forgotten our own culture. Everybody is a stranger to us. [Turkish woman, ind interview] Never invested, but also stranger in country of birth 6

Results – Expectations social network Rich social network is the expectation R: The children are born and raised here (NL). The children are not our children anymore. They are more the children of the Dutch culture than of our culture. Perhaps the 1st generation expects more from children, and if that does not happen, they feel lonely. [Turkish woman, group interview] Er wordt vaak verondersteld dat migranten een sterk sociaal netwerk hebben. Ook zijzelf hebben dit beeld. Dit leidt tot hoge verwachtingen die eenzaamheid versterken wanneer ze niet worden waargemaakt. Je hebt al een dia over ‘children don’t always have the time’, onderstaande quote komt misschien wel een beetje op hetzelfde neer. “De kinderen zijn in de Nederlandse cultuur opgevoed, ze zijn hier geboren. De kinderen zijn niet onze kinderen meer. Het zijn meer kinderen van de Nederlandse, dan van onze cultuur. Misschien dat de eerste generatie meer verwacht van de kinderen, en als dat niet lukt dat ze zich dan eenzaam voelen. Die kinderen die hier geboren en getogen zijn, hebben allemaal werk en hebben zich ook beetje aan de Nederlandse cultuur aangepast en ze zijn een beetje veranderd. Wij zijn verplicht om voor onze ouders te zorgen, maar onze kinderen zijn het niet verplicht om voor ons te zorgen.” (Turks-Nederlandse vrouw, FGD1 7

Results – Limited social network Is a taboo R1: They want to hide it, you know, that happens. I: Is it [loneliness] a sensitive topic? R1: They do not want others to know that they are lonely. R2: Being lonely. And that the relationship with their children is not good. [Surinamese group interview]   Taboe, daarbij komt dat er weinig vertrouwen is. Daarbij zou je bijvoorbeeld onderstaande quote kunnen gebruiken als ilustratie: “Toen ik ging trouwen gaf mijn tante een voorbeeld. Ik ben toen ik 15 was verloofd en met 18 ging ik trouwen, dus zij gaf mij raad: “Kijk je gaat trouwen en daarnaast ga je ook naar een vreemd land, daar heb je geen familie, vriendin of wat dan ook. Je hebt alleen je echtgenoot, waar je straks problemen, zorgen en onenigheden mee krijgt. Dit moet je aan niemand vertellen. Maar spaar het ook niet in jezelf op. Maak de keukenkast open en vertel, huil, schreeuw etc. Vervolgens als je de keukenkast dichtdoet heb jij je hart gelucht en blijft het verder in de kast… het blijft daar.” Als jij het aan iemand vertelt, vertelt zij het weer aan haar vriendin en ga zo maar door.” (Turks‐Nederlandse vrouw, FGD4) 8

Results – Protecting against loneliness Social network of family and neighbours Meetings in community centre Visits to mosque Faith, help from God: I: Does religion help in experiencing loneliness? In dealing with loneliness? R1: Loneliness is Allah’s predestination R2: Yes of course R3: The greatest help, the greatest help. The greatest help. [Turkish men group int]   9

Conclusions Variety of reasons for feelings of loneliness. Often related to migration. Municipalities may focus on protecting factors such as organizing regular meetings for elderly (despite financial cut-downs on community centers) and by being outreaching. In contrast to what is often believed, migrant elderly are not always supported by a large and caring network of children and grandchildren. Care providers (eg GPs) should be aware of this. 10

Questions? Information: j.suurmond@amc.uva.nl 11