Gynaecologische Oncologie Annelies Verdonkschot Gynaecoloog Tergooi 22-11-2018
Gynaecologische tumoren Cervixcarcinoom Endometriumcarcinoom Ovariumcarcinoom Vulvacarcinoom Vaginacarcinoom 22-11-2018
Cervixcarcinoom Behandeling: LETZ/lisexcisie Cryocoagulatie Conisatie Preventie HPV vaccinatie 12 jaar BVO Screening hrHPV Bij + HPV ook cytologie Colposcopie: Voorstadia: CIN= cerv. intra-epitheliale neoplasie CIN I-II-III Behandeling individueel Behandeling: LETZ/lisexcisie Cryocoagulatie Conisatie 22-11-2018
Cervixcarcinoom 1:140 vrouwen 700 / jaar 200 sterfte Frequentie daalt/screening 5 jaar overleving 70% 90-95% plaveiselcelca 5-10% adeno HPV 70 typen 6 en 11 condylomata acuminata 16, 18, 31, 33 oncogeen Vroege sexuele activiteit 22-11-2018
Cervixcarcinoom Symptomen: Metastasering: Lymfogeen: parametrium IMB = intermenstrueel bloedverlies klieren kleine bekken CB = contactbloedingen klieren aorta Pmp = post menopauzaal bloedverlies fluor Mictie problemen / bekkenpijn Hematogeen: longen lever botten Lokale doorgroei 22-11-2018
Cervixcarcinoom Indeling FIGO stadium: 0 cis I cervix Behandeling: IA IB II buiten cervix, niet bekkenwand IIA IIB III doorgroei onderste deel vagina IIIA IIIB IV buiten bekken, doorgroei blaas/rectum IVA Behandeling: IAI Uterusextirpatie IB-IIA Radicale UE + lymfklierdissectie (Wertheim-Okabayashi) Bij + klieren : chemoradiatie IIB-IVA chemoradiatie Radiotherapie Exenteratie 22-11-2018
Cervixcarcinoom Postoperatieve problemen: Nabloeding Wondinfectie Obstipatie VVF UWI Seksuele problematiek: Opwindingsstoornis Libidoverlies Verkorting/vernauwing vagina 22-11-2018
Endometriumcarcinoom 1: 59 vrouwen 60-74 jaar 1500 vrouwen / jaar Goede prognose vroeg HA Sarcoom 1% 22-11-2018
Endometriumcarcinoom Risicofactoren Obesitas Diabetes, hypertensie, hypothyreoidie Lage fertiliteit Oestrogenen Oestrogeen producerende tumoren Tamoxifengebruik Symptomen Abnormaal bloedverlies Bloeding niet reagerend op medicatie Postmenopauzaal bloedverlies Metastasering Langzaam groeiend Doorgroei cervix en tubae Lymfogeen Zelden hematogeen: long, skelet, lever, hersenen 22-11-2018
Endometriumcarcinoom Preventie Dragerschap HNPCC Verhoogd risico 30-40% Jaarlijks co vanaf 30 jaar Diagnostiek Echografie Pipelle Hysteroscopie curettage 22-11-2018
Endometriumcarcinoom Behandeling Chirurgie: Totale uterusextirpatie Bij slechte differentiatie of ingroei cervix, bestraling Chemotherapie: zelden Hormoontherapie: bij recidieven of gemetastaseerde ziekte. Hoge dosis Progestativa. Radiotherapie: inwendig/uitwendig Prognose 5 jaars overleving 80% Afhankelijk van stadium en leeftijd 22-11-2018
Ovariumcarcinoom - Incidentie wisselend - 1500/ jaar - >45 jaar, zelden onder 30 jaar Deel erfelijk, BRCA1-2 Vaak icm mamma ca 85% opp epitheel ovarium 15% geslachtscellen/steunweefsel 1100 patienten overlijden per jaar Preventie Aanwezigheid BRCA1/2 gen: Periodieke screening Profylactisch verwijderen ov/tubae 22-11-2018
Ovariumcarcinoom Symptomatologie Silent lady killer 70 % gemetastaseerd bij diagnose - Toename buikomvang Vage buikklachten Weinig abnormaal bloedverlies Vermagering/anorexie Mictie/defaecatieklachten Ascites Lage rugpijn Preventie Aanwezigheid BRCA1/2 gen: Periodieke screening Profylactisch verwijderen ov/tubae 22-11-2018
Ovariumcarcinoom Diagnostiek Echografie I :beperkt tot ovaria Tumormarker CA 125 Ascitespunctie voor PA Op indicatie: CT abdomen X thorax Cystoscopie sigmoidoscopie Tumorstadia FIGO I :beperkt tot ovaria II:1 of beide ovaria + bekken III:1 of beide ovaria met peritoneale metastasen IV: meta’s op afstand Microscopisch onderzoek: differentiatiegraad. 22-11-2018
Ovariumcarcinoom Prognose en follow up Behandeling Bepaald door stadium I en II: 5 jaarsoverleving 80-90% IIIC: 25% IV: 11 % Bij ptn met IIIC en complete remissie: 50 % 5jaarsoverleving 10 jaar follow up Behandeling Chirurgie: Stadieringoperatie: adnexen, uterus, omentum, lymfklieren Bij later stadium, ‘debulking’ Chemotherapie: 6 kuren Carbo-Taxol Soms na 3 kuren intervaldebulking 22-11-2018
Vulvacarcinoom Zeldzaam, 200/jaar 90% plaveiselcelcarcinoom Patient’s delay Vergrijzing Etiologie onbekend Lichen sclerosus VIN 22-11-2018
Vulvacarcinoom Symptomatologie Diagnostiek Jeuk/pijn vulva Zwelling vulva Pijn bij mictie Metastasering Lymfklieren lies en bekken Diagnostiek X thorax CT/MRI abdomen en bekken Cystoscopie/rectoscopie 22-11-2018
Vulvacarcinoom Behandeling Stadium I tumor < 2 cm, vulva/perineum geen klieren II tumor > 2 cm, vulva/perineum III tumor onderste deel urethra, vagina, anus en/of klieren IVa slijmvlies blaas, rectum, urethra of fixatie botten IVb metastasen op afstand Chirurgie Locaal radicale excisie Dubbelzijdige lymfadenectomie Indien tumor niet radicaal verwijderd, of bij + klieren, radiotherapie Vulvectomie Mutilerende ingreep 22-11-2018
Vulvacarcinoom Behandeling Radiotherapie Bij contra indicatie voor operatie Inoperabel proces Gen plaats voor chemotherapie Prognose en follow up 5 jaars overleving St. I 90 % “ St IV 25% 10 jaar Postoperatieve problemen Wondverzorging - grote wondranden - spanning gesloten Verhoogde kans lymfoedeem Steunkousen 22-11-2018
Vaginacarcinoom Zeer zeldzaam: NL 50/jaar Plaveiselcelcarcinoom Risicofactoren: epitheliale tumoren elders (pre)maligne afwijkingen cervix DES : clearcell carcinoom 22-11-2018
Vaginacarcinoom Symptomen Preventie Afscheiding adenosis abnormaal bloedverlies 0,01% ontwikkelt adenocarcinoom pijn uitstrijkje mictie/defaecatieklachten Metastasering Behandeling Lymfogeen operatief Recidief < 2 jaar totale verwijdering vagina Onbehandelbaar radiotherapie 5 jaars overleving 17-60% 22-11-2018
Gynaecologische oncologie Specifieke problemen Kwaliteit van leven Sexualiteit opwindingsstoornis - angst voor afwijzing pijn bij gemeenschap - veranderd lichaamsbeeld droge vagina - mythen afname libido - niet meer zwanger vermoeidheid - gene verkleving - remmingen Rolverandering Goede voorlichting en adviezen/communicatie Lotgenotencontact/patientenvereniging 22-11-2018