Regenten en vorsten Hoofdstuk 3 Par. 1,2,3,5
Wat kenmerkt het bestuur in deze landen? Frankrijk Engeland De Republiek
Lodewijk XIV Lo roi danse
Frankrijk Monarchie Vanaf 1643 Lodewijk XIV ‘’de zonnekoning’’. Hij regeerde met absolutisme: ‘’Het is Gods wil dat alle onderdanen de koning onvoorwaardelijk gehoorzamen’’. De macht van de koning werd door niets en niemand beperkt.
Paleis Versailles: Machtsvertoon en hofleven
Engeland Monarchie 1688: de Glorious Revolution: stadhouder Willem III zette koning Jacobus II af. Bill of Rights: de koning moet voor belangrijke besluiten de toestemming van het parlement hebben.
Strijd:. tussen Stadhouder Maurits en raadspensionaris Johan van Strijd: tussen Stadhouder Maurits en raadspensionaris Johan van Oldenbarnevelt. 1618 Van Oldenbarnevelt beschuldigd van landverraad doodstraf. Vanaf 1650 Spanningen tussen stadhouder en regenten: Willem II wilde alle macht, dit mislukte. Tot 1672 Stadhouderloos tijdperk: in deze tijd was raadspensionaris Johan de Witt de machtigste man.
3.2 Economie in de ‘Gouden Eeuw’ De Amsterdamse stapelmarkt kooplieden sloegen producten die ze kochten op in pakhuizen en verkochten ze daarna in binnen- en buitenland. Ze dreven handel in een speciaal gebouw, de beurs. De Amsterdamse beurs (1668). Iedere tak van handel had zijn eigen zuil waar zaken werden gedaan.
De Amsterdamse grachtengordel: deel van het centrum langs de hoofdgrachten uit de Gouden Eeuw. De groei van de grachtengordel.
Een bloeiende economie Amsterdamse kooplieden deden alles om zoveel mogelijk winst te maken: kapitalisme. De kooplieden hielden zich ook bezig met nijverheid. Een deel van de winst stopten ze weer in de onderneming: handelskapitalisme. Ook nijverheid, landbouw en visserij bloeiden: veel werk. In de 17e eeuw was de Republiek het welvarendste land van Europa. Het was in Nederland: de Gouden eeuw.
De Republiek in oorlog 1648 Einde Tachtigjarige Oorlog: Vrede van Münster. Vanaf 1648 Drie handelsoorlogen met Engeland: de Engelse zeeoorlogen. Het leger bestond uit huursoldaten. 1667 Michiel de Ruyter verslaat de Engelse vloot. De tocht naar Chatham. Spiegelversiering Royal Charles in Rijksmuseum
De Republiek in oorlog 1672 Het Rampjaar: EN, FA, Münster en Keulen vallen de Republiek aan. Raadpensionaris Johan de Witt werd vermoord. Einde stadhouderloos tijdperk: Willem III stadhouder. 1688 Willem III werd koning van Engeland (G. R.) en sloot bondgenootschap tussen EN - Rep. Gevolg: oorlog tegen FA: Nederland verloor economische voorsprong.
3.3 Europa en de wereld 1596 De Houtman in Java. Nederland expandeert in Azie. Hollandse en Zeeuwse compagnieen hebben onderling concurrentie.
Experts in VOC en WIC 15 min. Schrijf in je schrift: Welke taak / taken had het bedrijf? Waardoor is het bedrijf ontstaan? Op welke gebieden richtte het bedrijf zich? Welke personen, steden of gebeurtenissen zijn erg belangrijk? Gebruik de begrippen in je uitleg. Zoek evt. de betekenis op in de begrippenlijst. Na 15 min, op het sein van mij, wissel je de info uit met je buurman.
1602 De VOC De VOC: alle concurerende compagnieen in 1 bedrijf. De VOC had het monopolie, zij mocht: Verdragen sluiten. Forten en handelsposten (factorijen) bouwen. Oorlog voeren: ‘’een staat in een staat’’. Jan Pieterszoon Coen: gouverneur-generaal: 1619 - stichtte hoofdkwartier Batavia op Java. 1621 - schakelde opstandige inwoners uit op Banda. VOC bezit: Molukken, Ceylon, Java.
De WIC 1. Het handelsmonopolie in de slavenhandel. Veroveringen: deel van Brazilie op de Portugezen en fort Elmina. 1645 herovering door Portugezen. 1664 verovering Nieuw - Nederland door Engelsen: New York. Nederland veroverde Suriname. WIC bezit: Suriname, Afrikaanse kustforten, Antilliaanse eilanden. 2. Meedoen aan de Tachtigjarige Oorlog: Spanje op zee bestrijden. 1628 Piet Hein overmeesterde de zilvervloot van Spanje.
Wereldeconomie 1662 Willem Blaeu, Atlas Major
Cultuur De cultuur van de burgers: Schilderkunst Schrijvers en dichters (bvb Cats en van den Vondel) met calvinistische levenslessen en toneelstukken met spot Bouwkunst: bvb stadhuis Amsterdam
3.5 Wetenschappelijke revolutie: een golf van ontdekkingen in de wiskunde, natuurkunde, sterrenkunde en techniek Zoek in de paragraaf de 4 wetenschappers uit de 17e eeuw op en beantwoord deze 2 vragen per wetenschapper: Wat heeft hij ontdekt? Waarom is dat zo belangrijk? Welke wetenschapper vind je het belangrijkst en waarom? Anatomische les van dokter Willem van der Meer 1617 Michiel Jansz. Van Mierevelt en Pieter van Mierevelt