Aardrijkskunde voor de 2e fase VWO 5 en VWO 6. Samenvatting De Geo - Globalisering Aardrijkskunde voor de 2e fase VWO 5 en VWO 6. Samenvatting

Japan en China, een ‘reuzen’-verschil Globalisering 2.3. Japan en China, een ‘reuzen’-verschil

Japan, een oude reus in ZO-Azië In 1868 verandert Japan van een feodale samenleving in een industrieel kapitalistisch land. Snelle groei naar Kernregio dankzij hoge belastingen van de boeren en lage lonen, grondstoffen (steenkool) uit Oost-Azië en afzetmarkten in Oost-Azië (textiel) en Latijns Amerika en verticale integratie (=alle productieschakels in bezit van één onderneming).

Tussen de 2 wereldoorlogen ook een grote oorlogsindustrie. Na WOII nieuwe bestuurders en meer horizontale integratie (samenvoeging van gelijke schakels) van de ondernemingen Nu kennisintensieve industrieën. Lage lonen bedrijven via Taiwan en Z-Korea naar China en Thailand

Ook in Japan zit de industrie vooral bij de stedelijke agglomeraties vanwege de agglomeratievoordelen. Japan kreeg economisch een klap van de Azië-crisis (oorzaak bouw-woede Thailand).

Geopolitiek en Oost-Azië Bestudeer figuur 2.10

Regionale verschillen Ook in Japan door globalisering een scherp verschil tussen het centrum (the Pacific Corridor, zie fig. 2.12) en de periferie. Rommelige verstedelijking, ten koste van de schaarse vruchtbare vlaktes. Gevolg: agglomeratienadelen.

Overheid streeft naar Technopoolsteden = kennis intensieve clusters. Zo probeert Japan, net als de andere kernen, de concurrentie van de lage lonen landen te weerstaan. Japan kent ook een grote vergrijzing van de bevolking (dus toename demografische druk)

Backwash-effecten Negatieve gevolgen voor de periferie: Vertrek van jonge, opgeleide, rijke mensen Beperkte publieke en private investeringen Geringe werkgelegenheid Daarnaast kent de Japanse periferie veel reliëf, slecht klimaat, onvruchtbaar land.

cultuuromslag In Japan wordt de relatie tussen overheid en industrie losser Men is minder bereid lang te werken en minder te consumeren vanwege het nationale belang Traditionele gezagsverhoudingen verdwijnen. Macht van nationalistische bureaucratie neemt af. Fast-world sterk doorgedrongen in stedelijk Japan

China, ontwakende reus Vanaf 1500 voor Chr. Chinees keizerrijk Opiumoorlog start invloed Europa Begin 20e eeuw Japanse overheersing 1949 Communisme Vanaf 1976 liberalisering, geen planeconomie, wel markt werking, privatisering van productiemiddelen zoals grond, lichte industrie ed.

Speciale economische zones Door globalisering in SEZ’s, speciale gebieden aan de kust waar buitenlandse investeringen zijn toegestaan, speciale belastingtarieven, producten uitsluitend voor de export. (dit ter bescherming van de binnenlandse opkomende industrie) Speciale wetgeving voor Hong Kong (voormalig Britse kolonie)

In de SEZ’s ontstaan clusters van bedrijven, onderwijs en innovatie. Voordeel voor westerse bedrijven is het lage loon en de lage belastingen. Meestal als joint ventures, dus samenwerkingsverband tussen lokale bedrijven en buitenlandse bedrijven Nadeel backwash effecten voor de perifere regio’s

Groeiende sociale en ruimtelijke verschillen Sterke economische groei (>7%) door de hervormingen. Nu wel sterkere 2-deling arm/rijk in de Chinese maatschappij. Ook binnenland blijft achter, er is sprake van afstandsverval, hoe verder van de kustcentra des te armer.

Gevolg: toename rurale-urbane migratie Versterkt door landdegradatie Deze migratie zorgt voor 2-deling in de steden. Arme migranten in de krottenwijken, naast moderne luxe stadsdelen. Dit is segregatie.

Opdrachten Maak vr. 26, Lees W8 Maak vr. 30, 32, 33d, 35