Leertaak 6 dierlijke productie Leereenheid 2 tochtigheid en insemineren

Praktijkopdrachten inleveren!

Inhoud Uitleg leereenheid 2 Tochtigheid Tochtigheidswaarneming Inseminatie ET Drachtig

Uitleg Leereenheid 2 Tochtigheidssignalen en hulpmiddelen Leereenheid 2 Tochtigheid en insemineren Tochtigheidssignalen en hulpmiddelen Exterieurbeoordeling en stierkeuze Basistermen fokkerij, opstellen fokdoel Insemineren Dierwelzijn, ethische overwegingen bij fokkerij

Tochtigheid Koe heeft cyclus van 18 tot 25 dagen met een gemiddelde van 21 dagen 3 perioden: Voortocht Staande tocht Natocht

voortocht Duur: 8 uur Wordt zelf niet besprongen Nerveus gedrag Loeien, afzonderen Ruiken aan andere koeien Bespringt andere koeien Wordt zelf niet besprongen Gezwollen rode kling Soms helder taai tochtslijm Daling melkgift Daling voeropname

Staande tocht Duur: 18 uur Wordt besprongen Sta-reflex Nerveus, opgewonden Besnuffelt andere koeien Bespringt andere koeien Wordt besprongen Gezwollen rode kling Helder taai tochtslijm soms tot op de grond Daling melkgift Daling voeropname

Natocht Duur: 12 uur Melkgift normaal Geen sta-gedrag Eetlust normaal Bespringt nog wel Vaak afbloeden* (80-85%) Soms tochtslijm Melkgift normaal Eetlust normaal *Afbloeden: 1-3 dg na de tocht, zegt niets over wel of niet drachtig zijn, wel over moment van de cyclus

schijntochtigheid Rond de 9e dag na tochtigheid is er, zowel bij gedekte als niet-gedekte koeien, in de eierstokken een groeigolf van enkele kleine follikels. Vooral bij jongere koeien leidt dit tot een oestrogeenpiek die valse tochtverschijnselen zoals onrust en slijmen kan veroorzaken. Inseminatie kan tot baarmoederontsteking leiden

tochtigheidswaarneming Hoeveel koeien je tochtig ziet op het bedrijf hangt af van: Koekenmerken Stalkenmerken Mens- en organisatiekenmerken Koekenmerken: goede tochtigheidscyclus, veel kracht en gezondheid, stimulatie Stalkenmerken: plaats om te springen, grip, licht, overzicht, concentratie Mens- en organisatiekenmerken: planning, vakmanschap, motivatie * Zie Koesignalen Vruchtbaarheid blz. 16

Hulpmiddelen Zoekstier Veestiften K-Mar-tochtigheidswaarnemers Stappentellers Zoekstier: stier die tochtige koeien opzoekt. Vroeger werd de stier dan onvruchtbaar gemaakt via een operatie, dat mag niet meer. Je zou nu een kleinere stier kunnen uitzoeken die niet of nauwelijks in staat is om een HF koe te bevruchten. Een stier kan ongeveer 95 tot 99% van de tochtige dieren opsporen. Veroorzaakt veel onrust en gevaarlijk. Veestiften: je verft 15 cm van de ruggenwervels. Als de koe besprongen wordt, gaat de verf eraf en blijven de haren, aan elkaar geplakt, rechtop staan. Gebruik van veeborstel is een probleem. Tochtigheidswaarnemers: plastic buisje met 2 compartimenten. Het buis is vastgemaakt op een wit stuk katoen dat op de ruggenwervels van de koe gelijmd wordt. Als een koe besprongen wordt, wordt het membraan tussen deze compartimenten verscheurd waardoor de vloeistoffen mengen, buisje verkleurt van wit naar rood. Stalborstel kan eventueel weer een probleem zijn. Stappentellers: meten het aantal stappen dat een koe maakt per dag. Tochtige koe is meestal actiever dan normaal.

praktijktips 3 keer per dag, min. 15 minuten tocht waarnemen Wees alert op actiemomenten

filmpjes Tochtig spuiten Tochtdetectie Ovalert

Bronstinductie = opwekken Toedienen prostaglandine-achtige preparaten Gele lichaam sterft af en koe wordt binnen 5 dg tochtig Cyclus van koe nabootsen Inbrengen van een vaginale spiraal voor een periode van 8-12 dg  progesteronfase wordt nagebootst Na verwijderen worden de dieren na enkele dagen tochtig

Juiste inseminatiemoment Eisprong = gem. 30 uur na het begin van springgedrag Na ½ uur is eitje op plaats van bevruchting Op dat moment moeten daar dan spermacellen aanwezig zijn Eitje blijft 8-12 uur bevruchtbaar Sperma in koe ondergaat rijpingsproces van ong. 6 uur en blijft 18-24 uur vruchtbaar (uitschieters tot 48 uur) Dus: 6 – 18 uur na het begin van het springgedrag

Inseminatie na afkalven 2 wk na het kalven worden koeien weer tochtig, maar meestal is dit niet te zien: stille tochtigheid Na ong. 50 dg en twee tochtigheden is de cyclus van de koe op orde Belangrijk: koe kalft vlot, blijft niet aan de nageboorte staan, is gezond

Hoelang insemineren Waarde van de koe voor het bedrijf? Bijv. LW ‘Laatste kans embryo’s’ 7 dg na de tocht wordt embryo getransplanteerd Uitstekende embryo’s waarvan foktechnische waarde minder belangrijk is

Soorten sperma SiryX InSire Conventioneel Merknaam voor gesekst sperma; 90% is vaarskalf InSire Merkergeselecteerde stieren: via merkeronderzoek zijn de DNA- gegevens in kaart gebracht Conventioneel Niet-gesekst sperma van fokstieren

Embryotransplantatie Video ET merrie

Drachtig? Scannen: vanaf 30 dg na bevruchting Rectaal onderzoek: vanaf 42 dg na bevruchting Drachttest d.m.v. melk: vanaf 35 dg na bevruchting Drachttest d.m.v. bloed (ook jongvee/vleesvee): vanaf 35 dg na bevruchting

Aan de slag Maak het vragenblad