Les 1 Doelgroep: mbo niveau 4 – taalreferentieniveau 3F Docent: Anja Vergeer-Negenman Nederlands leesvaardigheid

Leerdoelen Aan het einde van de les: kun je vier verschillende tekstsoorten benoemen: informatieve, betogende, instructieve en verhalende teksten. kun je vier verschillende tekstdoelen onderscheiden: informerende, beïnvloedende, instruerende of amuserende tekstdoelen. kun je vier verschillende leesstrategieën herkennen: verkennend, globaal, zoekend en intensief lezen. kun je deze verschillende tekstsoorten, tekstdoelen en leesstrategieën toepassen.

Programma Tekstdoelen Tekstsoorten Leesstrategieën

Eigen leesgedrag Opdracht 2 Opdracht 1

Tekstdoel Een schrijver heeft altijd een bedoeling met zijn tekst. Dit noemen we het tekstdoel.

Welke tekstdoelen zijn er? Informeren Beïnvloeden Instrueren Vermaken

Tekstdoel informeren Informeren De schrijver wil dat je over een bepaald onderwerp iets te weten komt. Zakelijke schrijfstijl Neutraal en objectief geschreven Gebruik van feiten (controleerbaar)

Tekstdoel informeren Tekstsoort → informatieve teksten

Tekstdoel beïnvloeden Beïnvloeden De schrijver wil jou overtuigen van een bepaalde mening. Of de schrijver wil je aanzetten tot actie. Hij onderbouwt zijn mening met argumenten. Teksten kunnen variëren van objectief tot subjectief.

Tekstdoel beïnvloeden Tekstsoort → betogende teksten

Tekstdoel instrueren Instrueren De schrijver wil dat je een opdracht uitvoert of hij leert je een reeks handelingen op de juiste manier uit te voeren. Kort en bondige zakelijke schrijfstijl Gebruikt feiten Gebruikt vaak opsommingen Afbeeldingen zijn altijd functioneel

Tekstdoel instrueren Tekstsoort → instructieve teksten

Tekstdoel vermaken Vermaken De schrijver wil dat je je als lezer amuseert, dat je geniet van de tekst. Verschillende schrijfstijlen: van verhalende teksten tot teksten in dichtvorm. Vaak verzonnen tot autobiografische verhalen, het gaat niet zozeer over zakelijke informatie.

Tekstdoel vermaken Tekstsoort → verhalende teksten

Tekstsoorten - samenvatting Informatieve teksten Betogende teksten Instructieve teksten Verhalende teksten

Leesstrategieën Je kunt teksten op verschillende manieren lezen. Er zijn vier leesstrategieën: Verkennend lezen Globaal lezen Zoekend lezen Intensief lezen

Leesstrategieën Verkennend lezen Kijk naar de uiterlijke kenmerken van de tekst: Titel Tussenkopjes Illustraties Bronvermelding Zo bepaal je de tekstsoort én het tekstdoel Daarna kun je vaststellen of de tekst belangrijk of interessant is voor jou.

Leesstrategieën Globaal lezen Dit doe je als je de grote lijn of de hoofdzaken van de tekst wilt weten. Je skimt de tekst: lees de tekst dus niet woord voor woord kijk alleen naar opvallend gedrukte stukjes tekst lees bijvoorbeeld alleen de eerste zin van elke alinea

Leesstrategieën Zoekend lezen Als je een antwoord wilt op een specifieke vraag. Lees alleen de stukken tekst die met jouw vraag te maken hebben. Zoek het antwoord op je vraag en kijk daarbij naar de uiterlijke kenmerken van een tekst: Titel Tussenkopjes Illustraties Bronvermelding

Leesstrategieën Intensief lezen Bij intensief lezen lees je de tekst heel nauwkeurig. Je wilt de hele tekst goed begrijpen. Alle informatie in de tekst is belangrijk voor jou. Intensief lezen doe je als je je bijvoorbeeld wilt voorbereiden op een examen.

Alles begrepen? Doe de testjes op de volgende dia’s. Bedenk bij elke tekst: Wat is het tekstdoel? Wat is de tekstsoort?

Opdracht 1 Tekstdoel: ……. Tekstsoort: …….

Opdracht 2 Tekstdoel: Beïnvloeden (de schrijver wil lezer overtuigen en aanzetten tot actie. Tekstsoort: Betogende tekst (ingezonden brief)

Opdracht 2 Tekstdoel: …… Tekstsoort: ……..

Opdracht 2 Tekstdoel: Amuseren/vermaken Tekstsoort: Verhalende tekst (pamflet, poster)

Opdracht 3 Tekstdoel: …. Tekstsoort: ….

Opdracht 3 Tekstdoel: Instrueren Tekstsoort: Instructieve tekst (handleiding)

Opdracht 4 Tekstdoel: ….. Tekstsoort: ……

Opdracht 4 Tekstdoel: Informeren Tekstsoort: Informatieve tekst (curriculum vitae)

Besproken onderwerpen van deze les: Tekstdoelen Tekstsoorten Leesstrategieën Leesvaardigheid

Veel succes en plezier met de leesopdrachten!