Context 3: Koude Oorlog 1945-1991 Les 7 – Rollback of vreedzame co-existentie

Gentlemen, Mr. Chairman, we live on Earth not by God's grace neither by yours, but by strength and wisdom of our great people of the Soviet Union and all the people who fight ... for their independence. (Chroesjtsjov , VN rede 1960) 37 De rol van moderne propaganda- en communicatiemiddelen en vormen van massaorganisatie 38 Het in praktijk brengen van de totalitaire ideologieën communisme en fascisme/nationaal-socialisme 45 De verdeling van de wereld in twee ideologische blokken in de greep van een wapenwedloop en de daaruit voortvloeiende dreiging van een atoomoorlog Voorbeelden stofomschrijving ‘Ich bin ein Berliner’-toespraak van president Kennedy in Berlijn (1963) (KA, 37 & 45)

Veranderende buitenlandse politiek - VS De populaire oorlogsgeneraal Eisenhower wordt president (1953) Hij was vooral een praktische man Het buitenlands beleid liet hij veelal in handen van zijn BuZu minister, Dulles. Dulles formuleerde een nieuwe leer: The Rollback Policy Het idee was om met alle mogelijke middelen (!) het groeiende communisme een halt toe te roepen én terug te dringen. Het bleef echter bij ideeën doordat Het Congres geen extra gelden beschikbaar wilde De SU vanaf 1949 ook over atoomwapens beschikt

Eisenhower & Dulles

Veranderende buitenlandse politiek - SU Stalin overlijdt in 1953. Chroesjtsjov wordt de man Zijn buitenlands beleid was gestoeld op het idee dat het communistisch systeem superieur was en op de lange termijn de wedloop met het Westen sowieso zou gaan winnen Hij versterkte de atoommacht En sprak zich uiteindelijk uit voor een vreedzame co-existentie Bij de Conferentie van Geneve ontmoette de leiders elkaar zelfs in een hartelijke sfeer (zie dia)

Eisenhower Chroesjtsjov en Nixon (!) (als onderminister)

Veranderende buitenlandse politiek - vreedzame co-existentie? In hoeverre? Ja beide grootmachten aanvaarden de deling van Duitsland Beide grootmachten aanvaarden toetreding van de DDR en BDR in respectieve Warschaupact en NAVO Oostenrijk mocht een westers georiënteerde democratie worden De VS grijpen niet in bij de Hongaarse Opstand. Ergo, het werd gezien als “binnenlandse” aangelegenheid Beide grootmachten laten de Suez-Crisis niet uit de hand lopen, maar lossen het “samen” op Nee De crisis rond de Berlijnse Muur leidt bijna tot oorlog (zie les 2) En hetzelfde kan gezegd worden van de Cuba-crisis (volgt)

Veranderende buitenlandse politiek - Cuba-crisis De communistische revolutionair Fidel Castro greep de macht in Cuba (1959) Eisenhower reageerde met een economische boycot, waardoor Cuba alleen nog maar suiker – haar voornaamste handelsproduct – aan de SU kon verkopen In 1961 steunden de VS de invasie in de Varkenbaai, die echter mislukte Castro verklaarde nu openlijk de liefde aan de SU en werd door haar economisch en militair gesteund In 1962 maakte Chroesjtsjov het mogelijk kernraketten op Cubaans grondgebied te plaatsen. Maar de bouw van de lanceerinstallaties werd door een Amerikaans spionagevliegtuig ontdekt Kennedy eiste verwijdering van de installaties en ook van de mogelijk aanwezige raketten. Daarbij werden de internationale wateren rond het eiland door de vloot geblokkeerd, om zo Russische schepen met militair materieel tegen te houden Door te dreigen met de oorlog wist Kennedy De Russische schepen huiswaarts te laten keren Chroesjtsjov terug in zijn hok te krijgen, en De gewraakte installaties te laten afbreken (in het geheim haalde de VS ook haar raketten in Turkije weg)

Wat zie je hier?

Raketinstallaties

Huiswerk Lees: p. 120-121