ANOR 1 Week 2. rij 2, groep 3A en 4A § 18.2 - 18.8 Alle figuren uit deze presentatie komen uit J.E. McMurry, R. C. Fay, Chemistry, 6th international edition, Pearson

week 1 atoomstralen: Waarom is de atoomstraal van Be kleiner dan die van Li? Zal de atoomstraal van Li+ groter, kleiner of gelijk zijn aan die van Li?

Week 1 (aard)alkali metalen Welk metaal is de sterkste reductor? Wat is het oxidatiegetal van H in MH?

aparte eigenschappen rij 2 rij 2 elementen onderscheiden zich ten opzicht van de lager gelegen elementen

aparte eigenschappen rij 2 Rij 2 elementen zijn klein in vergelijking met de lager gelegen elementen, daardoor: Octetregel maximaal 4 bindingen makkelijk te vormen π-bindingen (meervoudige bindingen)

aparte eigenschappen rij 2 octetregel: geldt alleen voor rij 2 elementen maximaal 4 bindingen: elementen te klein voor meer bindingen

aparte eigenschappen rij 2 makkelijk te vormen π-bindingen voorbeeld voor ethyleen (H2C=CH2)

aparte eigenschappen rij 2 wordt het atoom groter, dan wordt de overlap tussen de p-orbitalen kleiner (=slechter), dus wordt de vorming van een π-binding moeilijker  vrijwel geen meervoudige bindingen voor elementen onder rij 2 Dit principe staat bekend als de “dubbele bindingsregel”

aparte eigenschappen rij 2 Voorbeelden in voorkomen van elementen:

aparte eigenschappen rij 2 Voorbeelden in complexen:

Groep 3A elementen

Groep 3A: Boor Enige niet metaal in 3A In de natuur als oxide zuivering door reductie met Mg

Groep 3A: Boor Toepassingen: Sterk, hard element, dus geschikt voor pantsers, kogelvrije vesten, ruimtevaart Vuurwerk: groene kleur Ontsteking van airbags Witmaker: tandpasta, was- en schoonmaakmiddel Insecticide Neutronenabsorptie in kerncentrales Organische synthese: hydroborering, suzuki-koppeling

Groep 3A: Boor Toepassingen: Anionen met B worden veel gebruikt in zowel de organische als ook in de organometaalchemie Voorbeelden: BF4- , BPh4- , B(C6F5)- , BArF BArF =

Groep 3A: Boor BR3 verbindingen zijn Lewiszuren BR3 verbindingen zijn dus elektonenarm en reageren makkelijk verder of vormen complexe clusters “banaanbinding” 3-centra-2-elektronen

Groep 3A: Aluminium Meest voorkomende element in de aardkorst Maar moeilijk zuiver te isoleren, daarom toch duur

Groep 3A: Aluminium 3 valentie-elektronen, dus vorming Al3+ Reactie met zuurstof vindt plaats, maar er wordt een oxidelaag gevormd, die de rest van het metaal afschermt

Groep 3A: Aluminium Reactie met water alleen door toevoegen van zuur of base:

Groep 3A: Ga, In, Tl Ga: gebruikt als halfgeleider (GaAs in zonnecellen) smeltpunt van 29,7 °C In: gebruikt als halfgeleider (indium-tin-oxide (ITO) in beeldschermen) Tl: erg giftig (rattengif) gebruikt in synthese voor anionuitwisseling in speciale glassoorten

Groep 4A elementen

Groep 4A: Koolstof kristalvormen: Diamant Grafiet Lonsdaleit Fullereen (buckyball, C60) C540 C70 Amorf (kool) nanotubes

Groep 4A: Silicium Na zuurstof het meest voorkomende element op aarde Gebruikt voor: Glas, kwarts, keramiek Bouwmateriaal (leem, cement, zand, klei) Zonnenpanelen Computerchips Siliconenrubber/olie Si SiO2

Groep 4A: Silicium Net als koolstof 4 bindingen, maar vrijwel nooit dubbele bindingen Voor elektronische toepassingen is ultrazuiver silicium nodig, dit wordt gemaakt door:

Groep 4A: Silicium SixOy heet een silicaat, welke in veel mineralen voorkomt. Enkele voorbeelden hiervan zijn: - smaragd: Be3Al2Si6O18 - diopsied: CaMgSi2O6 Silicaten zijn opgebouwd uit SiO44- units

Groep 4A: Germanium Ge: halfgeleiderindustrie, GeO2 katalysator voor polyester stralingsdetector

Groep 4A: Tin, Lood Sn: brons (Cu+Sn) euro (1% Sn) stabilisator in PVC blik (laagje Sn op plaatstaal) Pb: giftig, daardoor nu steeds meer verboden bescherming tegen straling glas in lood kogels auto accu’s

Opgaven: 18.2 - 18.4 + 18.7 + 18.17 + 18.18 + 18.21 + 18.42 t/m 18.54 (even) + 18.112