Koolstofchemie Alkanen en Alkenen Zijgroepen Naamgeving ©Maarten

Alkenen Alkanen Algemene formule Algemene formule CnH2n CnH2n+2 Stam   meth eth prop but pent hex alkaan   aan C  1 2 3 4 5 6 Stam   meth eth prop but pent hex alkeen   -- een Alleen enkele C-C Eén C=C Algemene formule CnH2n+2 Algemene formule CnH2n

zijgroep Aantal zijgroepen Naam Alkaan Naam zijgroep Methaan Methyl Propaan Propyl Butaan Butyl Aantal zijgroepen Aantal zijgroepen Voorvoegsel Één (geen, soms) mono Twee di Drie tri Vier tetra Vijf penta

Naamgeving vertakte alkanen Stamnaam: langste onvertakte C-keten (de hoofdketen). Zijgroep: methyl (1 C) of ethyl ( 2 C) etc. Nummering: hoofdketen nummeren en plaats van zijgroep met nummer aangeven. (hoeft alleen als verwarring mogelijk is) CH3 | CH2 – CH2 – CH | | CH3 CH3 Stamnaam: pentaan Zijgroep: methyl (CH3) Nummering: 2 (dus niet: 4) Naam: 2-methylpentaan

Naamgeving van koolstofverbindingen Koolstofchemie Naamgeving van koolstofverbindingen ©Maarten

Alkanen (CnH2n+2) butaan methylbutaan 2-methylbutaan Naam: Stamnaam: Zijgroep: Nummering: Naam: 2-methylbutaan butaan methylbutaan 2-methylbutaan

Alkanen (CnH2n+2) pentaan ethylpentaan 3-ethylpentaan Naam: Stamnaam: Zijgroep: Nummering: Naam: 3-ethylpentaan pentaan ethylpentaan 3-ethylpentaan

Alkanen (CnH2n+2) pentaan dimethylpentaan 2,3-dimethylpentaan Naam: Stamnaam: Zijgroep: Nummering: Naam: 2,3-dimethylpentaan pentaan dimethylpentaan 2,3-dimethylpentaan

Alkanen (CnH2n+2) hexaan (methylethyl)hexaan 3-(methylethyl)hexaan Stamnaam: Zijgroep: Nummering: Naam: 3-(methylethyl)hexaan hexaan (methylethyl)hexaan 3-(methylethyl)hexaan

Alkanen (CnH2n+2) octaan methyl-propyloctaan 4-methyl-5-propyloctaan Stamnaam: Zijgroep: Nummering: Naam: 4-methyl-5-propyloctaan octaan methyl-propyloctaan 4-methyl-5-propyloctaan

Alkenen (CnH2n) butaan methyl-2-buteen buteen 2-methyl-2-buteen Stamnaam: Zijgroep: Nummering: Naam: 2-methyl-2-buteen butaan methyl-2-buteen buteen 2-methyl-2-buteen 2-buteen

HERHALING! Naamgeving vertakte alkanen Stamnaam: langste onvertakte C-keten (de hoofdketen). Zijgroep: methyl (1 C) of ethyl ( 2 C) etc. Nummering: hoofdketen nummeren en plaats van zijgroep met nummer aangeven. (hoeft alleen als verwarring mogelijk is) CH3 | CH2 – CH2 – CH | | CH3 CH3 Stamnaam: pentaan Zijgroep: methyl (CH3) Nummering: 2 (dus niet: 4) Naam: 2-methylpentaan

Nummering: 3 (dus niet: 4) Naam: 3-broomhexaan Dezelfde regels gelden ook voor andere zij-groepen zoals F, Cl, Br en I. CH3 Br | | CH2 – CH – CH2 | CH3 – CH2 Stamnaam: hexaan Zijgroep: broom Nummering: 3 (dus niet: 4) Naam: 3-broomhexaan CH3 Cl | | CH – CH – CH2 | | CH3 F Gecombineerd: 1-fluor-2-chloor-3-methylbutaan

Oefening

Stamnaam: 2 Zijgroep: 3 Nummering: 1,2-dichloorbutaan

Nog één?

Stamnaam: 2 Zijgroep: 3 Nummering: 2,2,4-trimethylpentaan

Dubbele binding krijgt laagste nummer 1-broompropaan 1-broompropaan 3-broom(-1-)propeen “broompropeen” 2-broompropeen 1-broompropeen Dubbele binding krijgt laagste nummer CH2=CH―CH2―CH3 en CH3―CH=CH―CH3 1-buteen en 2-buteen

methylbutaan 3-methyl-1-buteen 1-fluor-2-buteen methylpropeen

OVERZICHT Koolstofverbinding Kenmerk Alkaan Alleen enkele C-C binding Alkeen 1x een C=C binding Alkanol Alleen enkele C-C binding (alcoholen) èn O-H groep (of: OH) Alkaanzuur Alleen enkele C-C binding (carbonzuren) èn C-O-H groep (of: COOH) ║ O

Extra regels naamgeving alkanolen (alcoholen): Alcoholen: Naam eindigt met ‘ol’ (geeft OH-groep aan) OH-groep krijgt zo laag mogelijk nummer 3-chloor-2-butanol

Extra regels naamgeving alkaanzuren (carbonzuren) : Carbonzuren: Naam eindigt met ‘zuur’ (geeft COOH-groep aan) C-atoom van COOH behoort tot hoofdketen C-atoom van COOH-groep krijgt altijd nr 1 3-methylbutaanzuur

Voor Jelmer om te onthouden Ma En Pa Blowen Perfecte Hasj

Programma vrijdag 21 MEI Leren Opdrachten naamgeving alkanen 1e lesuur: hoofdstuk afmaken 2e lesuur: SO naamgeving van alkanen Zorg ervoor dat je een kopie hebt van deze presentatie en de extra oefeningen!