Voorbereiding gebruiksonderzoek
Voorbereiding gebruiksonderzoek Wat laat je de proefpersonen doen? Laat ze hardop denken Zeg niet te snel dingen voor Maak een vragenlijst
Geluid hoge tonen lage tonen
H15 – Het visuele zintuigsysteem
Biologie Hoornvlies (Cornea) Iris Pupil – diameter 2 tot 8 mm, 1:16 Lens / Cilliaire spieren Netvlies (Retina) Gele vlek (Fovea) Blinde vlek
Blinde vlek Kijk met alleen je linkeroog naar de rechterstip
Biologie Staafjes – Schemering Kegeltjes - Kleur
Biologie Staafjes – Schemering, 125 miljoen Kegeltjes – Kleur, 6 tot 7 miljoen
Adapteren
Adapteren Staafjes niet gevoelig voor rood licht
Accomoderen scherpstellen minimaal 10 cm bij ouder worden minder dichtbij
Accomoderen
Convergeren ogen draaien naar hetzelfde punt
Gezichtsscherpte grootte beeldhoek helderheid contrast tijdsduur (>0,1 seconde) snelheid beweging eccentriciteit (plaats op netvlies)
Gezichtsscherpte Visus Landolt ring - C in vier standen Visus 1: Ring van 1 mm op 3 meter onderscheiden 1 mm 3m hoek = tang-1 (1/3000) = 0,017 graad = 1 boogminuut 1 boogminuut = 1/60 graad 1 boogseconde = 1/60 boogminuut = 1/3600 graad
Gezichtsscherpte
Lichtsterkte
Lichtsterkte
Lichtsterkte Candela cd – Lichtsterkte bron (40 watt=60 candela) Lumen lm – Lichtstroom Lux lx – Hoeveelheid licht op een oppervlak (lm/m²) Luminantie – Helderheid (cd/ m²) oppervlak wit, zwart of glanzend: Reflectiefactor
Lichtsterkte Decibel: 10 log (I/I ) minimaal waarneembaar: 10-9 cd/m² maximaal waarneembaar: 10+9 cd/m²
Kleur waarnemen – Waarom? kleur is het waarnemen van golflengte
Kleur waarnemen Additief mengen van rood, groen en blauw
Kleur waarnemen Substractief mengen Mangaan, Cyaan en Yellow
Kleurvelden
Kleurvelden
Kleurenblindheid 8% van de mannen, 0,5 procent van de vrouwen
Kleurenblindheid
Kleurenblindheid
Kleurenblindheid
Kleurenblindheid
Kleur definiëren Munsell systeem Hue
Kleur definiëren Munsell systeem Hue Lightness
Kleur definiëren Munsell systeem Hue Lightness Saturation
Kleur interpretatie Rood – gevaar Oranje – Riskant Geel – Aandacht Groen – Veilig Blauw – Reparatie, mededeling Paars - Radioactief
Diepte zien Dispariteit Convergentie Accomodatie Bekende grootte Parallax
Diepte zien
Diepte zien
Blikveld 1% vorm 18% kleur
Verouderen blikveld kleiner leesbril nodig scherpte neemt af kleurgevoeligheid neemt af (vnl blauw) adaptietijd langer sneller verblind reactietijd omlaag
Verouderen - staar
Verlichting Normen over aantal Lux (verlichtingssterkte) parkeergarage 50 lux gang 100 lux kantoor 400 lux precisiewerk 1600 lux operatietafel >3200 lux Hoger niet per sé beter
Waarnemen van patronen Vaag beeld op netvlies – door hersenen direct herkend = perceptie
Waarnemen van patronen Vaag beeld op netvlies – door hersenen direct herkend = perceptie
Perceptie
Perceptie
Perceptie
Perceptie
Leren waarnemen
Leren waarnemen
Leren waarnemen
Leren waarnemen
Codering Afspraken over wat dingen betekenen Kwantitatief: volgorde aan te brengen. bijvoorbeeld cijfers, hoeveelheid, grootte Kwalitatief: geen volgorde bijvoorbeeld kleur
Codes
Codes
fysisch electromagnetisch (zon, kunstlicht) drukwisselingen (lucht) psychisch simultaan, ruimtelijk, exact, bewust opeenvolgend, emotie, spraak spectraal (frequentie): breedte 380 - 720 nm (violet – rood) 20 - 20.000 Hz laag - hoog grote gevoeligheid 445, 535, 570 nm 2000 - 4000 Hz discriminatie 1 tot 20 nm (<1000 Hz): 3 Hz (>1000 Hz): 0,3% simultaan (resolutie) 120 - 160 kleuren 1800 hoogten absoluut (geheugen) 10 -14 kleuren 4 - 5 hoogten amplitude (intensteit): 10-9 – 109 cd/m2 (staafjes/kegeltjes) 0 - 140 dB pieken staafjes: 510 kegeltjes: 560 4000 Hz L/L 0,05 bij 1000 Hz en > 20 dB: 0,5 dB 500 helderheden 1 boogseconde 300 luidheden 3 - 5 helderheden 3 - 5 luidheden temporeel: verwerkingssnelheid 3400 kbits/s 8 kbits/s fusie 5 tot 75 onderbr./s 2000 onderbrekingen/s latentietijd 0,1 s 0,01 s adaptietijd 2 - 30 min 2-10s reactietijd 0,17-0,22 s 0,15-0,20s werkgebied/optimum 450 - 600 nm bij 10-1-104 cd/m2 en element:0,3 booggraden 300 - 6000 Hz bij 40 – 80 dB en element: 0,3 s
H17 visuele signaalgevers (displays) Informatie in goed toegankelijke vorm aanbieden Statisch (plattegrond, pictogram) Dynamisch (lampje, meters, teller, beeldscherm)
Display nodig? nodig bij schroevendraaier? nodig bij walkman? nodig bij naaimachine?
Displays ontwerpen Voor wie? Welke informatie? Welke omstandigheden? Hoe nauwkeurig? Snel aflezen vs zo min mogelijk fouten
Displays ontwerpen Snel aflezen vs zo min mogelijk fouten
Displays ontwerpen Snel aflezen vs zo min mogelijk fouten
Grootte van letters Globale regel: hoogte 0,5% van leesafstand 1% voor belangrijke dingen
Verlichting van displays Van binnen verlicht beter, maar vaak lastiger
Nixie-buisje
TFT schermen
Perceptie
Perceptie
Perceptie
Perceptie
Perceptie
Perceptie
Perceptie
Perceptie
Perceptie
Perceptie
Perceptie
Perceptie
Perceptie