Het is nuttig om apoB te meten in de dagelijkse klinische praktijk P R O Dr. Jeanine Roeters van Lennep Internist vasculaire geneeskunde Erasmus MC, Rotterdam, Nederland Email:j.roetersvanlennep@erasmusmc.nl

Jeanine Roeters van Lennep Internist vasculaire geneeskunde Disclosure potential conflicts of interest Research contracts: none Consulting: Employment in industry: Stockholder of a healthcare company: Owner of a healthcare company: Other: -

Deze presentatie Waarom apo B betere voorspeller is dan LDL (en non-HDL) Achtergrond Bewijs Dagelijkse praktijk Richtlijnen

Voorspellers HVZ- LDLC LDLC = massa cholesterol in de low density lipoproteinen alias “Hoeksteen risicomanagement” Bepaling: direct of berekening Friedewald (TG<4,5 mmol/L) De afgelopen 10 jaar is er veel onderzoek gedaan naar wat nu de beste risicovoorspeller is van hart- en vaatziekten: the battle tussen LDL-cholesterol, apoB en het non-HDL cholesterol has begun. Eenduidig is uit al dit onderzoek naar voren gekomen dat non-HDL-C en apoB beter het risico op hart- en vaatziekten voorspellen dan het LDL-cholesterol-gehalte, met name bij patiënten met overgewicht en diabetes.

Voorspellers HVZ- apo B Apo B= Concentratie apo B alias “aantal atherogene apo B-bevattende deeltjes” Bepaling: gestandaardiseerd assay Apo B Lp(a) cholesterol De afgelopen 10 jaar is er veel onderzoek gedaan naar wat nu de beste risicovoorspeller is van hart- en vaatziekten: the battle tussen LDL-cholesterol, apoB en het non-HDL cholesterol has begun. Eenduidig is uit al dit onderzoek naar voren gekomen dat non-HDL-C en apoB beter het risico op hart- en vaatziekten voorspellen dan het LDL-cholesterol-gehalte, met name bij patiënten met overgewicht en diabetes.

Voorspellers HVZ- non HDLC Non-HDLC= Totaal cholesterol- HDLC Alias “Som van de massa van cholesterol in atherogene apo B bevattende deeltjes” Bepaling: berekening Apo B Lp(a) cholesterol De afgelopen 10 jaar is er veel onderzoek gedaan naar wat nu de beste risicovoorspeller is van hart- en vaatziekten: the battle tussen LDL-cholesterol, apoB en het non-HDL cholesterol has begun. Eenduidig is uit al dit onderzoek naar voren gekomen dat non-HDL-C en apoB beter het risico op hart- en vaatziekten voorspellen dan het LDL-cholesterol-gehalte, met name bij patiënten met overgewicht en diabetes.

Apo B reflectie van LDL partikels Meer LDL partikels Minder LDL partikels Hoger cardiovasculair risico LDL-chol = 3.6 mmol/L Lager cardiovasculair risico Meer apo B Minder De afgelopen 10 jaar is er veel onderzoek gedaan naar wat nu de beste risicovoorspeller is van hart- en vaatziekten: the battle tussen LDL-cholesterol, apoB en het non-HDL cholesterol has begun. Eenduidig is uit al dit onderzoek naar voren gekomen dat non-HDL-C en apoB beter het risico op hart- en vaatziekten voorspellen dan het LDL-cholesterol-gehalte, met name bij patiënten met overgewicht en diabetes.

Apo B reflectie van LDL partikels High LDL-C : nonHDL-C/ High apoB:LDL-PN High LDL-C: non-HDL-C/ Low apoB :LDL PN concordant discordant De afgelopen 10 jaar is er veel onderzoek gedaan naar wat nu de beste risicovoorspeller is van hart- en vaatziekten: the battle tussen LDL-cholesterol, apoB en het non-HDL cholesterol has begun. Eenduidig is uit al dit onderzoek naar voren gekomen dat non-HDL-C en apoB beter het risico op hart- en vaatziekten voorspellen dan het LDL-cholesterol-gehalte, met name bij patiënten met overgewicht en diabetes. discordant concordant Low LDL-C:non-HDL-C/ Low apoB: LDL PN Low LDL-C:non-HDL-C/ High apoB: LDL PN

Overige hoFH patienten met lomitapide Ervaring Lomitapide Erasmus MC Lomitapide - werkingsmechanism Klein dense LDL (met hoog apo B) vooral bij: Insulineresistentie,dm2, metabool syndroom Ramjee et al, JACC 2011;58:457-63

Overige hoFH patienten met lomitapide Ervaring Lomitapide Erasmus MC Lomitapide - werkingsmechanism Lomitapide

Overige hoFH patienten met lomitapide Ervaring Lomitapide Erasmus MC Lomitapide - werkingsmechanism Lomitapide

Voorspellers HVZ- Wie wint ? Relationship between on-treatment lipid/ apolipoprotein levels and clinical variables on subsequent myocardial infarction/all-cause mortality by age-adjusted Cox regression analysis Roeters van Lennep, ATVB 2000;20:2408-13.

Voorspellers HVZ- Wie wint ?

Overige hoFH patienten met lomitapide Ervaring Lomitapide Erasmus MC Lomitapide - werkingsmechanism Meta-analyse 68 studies 302430 personen 18368 events ERFC JAMA 2009

Overige hoFH patienten met lomitapide Ervaring Lomitapide Erasmus MC Lomitapide - werkingsmechanism Meta-analyse 12 studies 233.455 personen 22950 events Sniderman et al. Circ CQO 2011

LDL vs apo B in Gerandomiseerde studies AFCAPS/TEXCAPS LIPID On-study Lipid Levels at 12 months and risk of subsequent CHD, Death of Nonfatal MI in the Pravastain group (n=4386) Apo B-tertielen LDL- tertielen Lipid- cho Secundaire preventie Pravastatin vs placebo N=9014, chol 4-7 mmol primaire preventie, lovastatine vs placebo N=6605 LDL 3.36-4.91 mmol Gotto, Circulation 2000;101:477-85 Simes, Circulation 2002;105:1162-69

LDL vs apo B/non HDL in Gerandomiseerde studies TNT/IDEAL Secundaire preventie Standaard vs hoge dosis statine TNT=10 001 Ideal= 8 888 Beiden 4.9/4.8 jaar follow-up Eindpunt= Cardiale doodsoorzaak Niet-fataal myocardinfarct Reanimatie na cardiac arrest (Niet-)fatale CVA TNT= treating to new targets- 10 vs 80 atorva- stabiele ap en LDL <3.4 – 4,9 jaar Incremental decrease in end points through aggressive lipid lowering= 20/40 simva vs 80 atrova,myocard infarct Hoge dosis statine vs lage dosis Kastelein, Circulation 2008;117:3002-9

Homozygote FH position paper The battle wordt voortgezet tussen non-HDL-cholesterol en apoB. Deze resultaten zijn minder eenduidig: er zijn meerdere artikelen die aantonen dat non-HDL-cholesterol evengoed het risico voorspelt als ApoB; een groot aantal artikelen laat echter zien dat apoB beter het risico voorspelt dan non-HDL-cholesterol. Geen enkel artikel heeft aangetoond dat non-HDL-cholesterol beter het risico voorspelt dan apoB.

VLDL1-C + LDL1-C = non-HDL-C = VLDL2-C + LDL3-C TG HL De afgelopen 10 jaar is er veel onderzoek gedaan naar wat nu de beste risicovoorspeller is van hart- en vaatziekten: the battle tussen LDL-cholesterol, apoB en het non-HDL cholesterol has begun. Eenduidig is uit al dit onderzoek naar voren gekomen dat non-HDL-C en apoB beter het risico op hart- en vaatziekten voorspellen dan het LDL-cholesterol-gehalte, met name bij patiënten met overgewicht en diabetes. TG CETP CE LDL 2 LDL 3 VLDL1-C + LDL1-C = non-HDL-C = VLDL2-C + LDL3-C

Homozygote FH position paper The battle wordt voortgezet tussen non-HDL-cholesterol en apoB. Deze resultaten zijn minder eenduidig: er zijn meerdere artikelen die aantonen dat non-HDL-cholesterol evengoed het risico voorspelt als ApoB; een groot aantal artikelen laat echter zien dat apoB beter het risico voorspelt dan non-HDL-cholesterol. Geen enkel artikel heeft aangetoond dat non-HDL-cholesterol beter het risico voorspelt dan apoB. Sniderman Atherosclerosis 2012

Homozygote FH position paper The battle wordt voortgezet tussen non-HDL-cholesterol en apoB. Deze resultaten zijn minder eenduidig: er zijn meerdere artikelen die aantonen dat non-HDL-cholesterol evengoed het risico voorspelt als ApoB; een groot aantal artikelen laat echter zien dat apoB beter het risico voorspelt dan non-HDL-cholesterol. Geen enkel artikel heeft aangetoond dat non-HDL-cholesterol beter het risico voorspelt dan apoB. Sniderman et al. Circ CQO 2011

Vragen??

Overige hoFH patienten met lomitapide Ervaring Lomitapide Erasmus MC Lomitapide - werkingsmechanism Lomitapide Prijsoverzicht (kosten kits) Bepaling Prijs (euro) Cholesterol 0.35 HDL C 1.3 Non-HDL C 1.65 Triglyceriden 0,4 LDL C- direct 1,6 LDL C Friedewald 2,05 Apo B 0,9 Bron: M.Mulder, Lipidenlab Erasmus MC

Overige hoFH patienten met lomitapide Ervaring Lomitapide Erasmus MC Lomitapide - werkingsmechanism AIM Saves Non-HDL C 300,000 apoB 500,000

Overige hoFH patienten met lomitapide Ervaring Lomitapide Erasmus MC Lomitapide - werkingsmechanism Lomitapide

Overige hoFH patienten met lomitapide Ervaring Lomitapide Erasmus MC Lomitapide - werkingsmechanism Lomitapide GOMSAT LDL-cholesterol < 2.5 mmol/l Voor ALLE (primaire/secundaire ) preventie patienten!!! GUIDELINE COMMITTEE

Overige hoFH patienten met lomitapide Ervaring Lomitapide Erasmus MC Lomitapide - werkingsmechanism SKMS heeft financiering toegekend aan … Addendum dyslipidemie Aanvrager: prof J. de Graaf, Radboud MC, Nijmegen

Ervaring Lomitapide Erasmus MC Patient Patiente Conclusie- take home Take home Ervaring Lomitapide Erasmus MC Lomitapide Lomitapide - werkingsmechanism Denk in lipoproteine deeltjes Apo B (en non-HDL) betere voorspellers HVZ dan LDL Tijdens statine therapie apo B beste voorspeller HVZ Apo B (non-HDL chol) in bijna alle nieuwe richtlijnen treatment target Nu Nederland .. En Frank nog..