Op zoek naar het allerkleinste, om grote vragen te beantwoorden UvA en VU Op zoek naar het allerkleinste, om grote vragen te beantwoorden Vandaag: Waar komt massa vandaan? Marcel Vreeswijk
Elementaire bouwstenen atoom quarks elektron kern ondeelbaar sinds 1974 neutron proton ondeelbaar sinds 1897
Massa, soms bedenk je weleens iets….. Newton “Waarom valt een appel naar beneden?” Kracht = massa x versnelling F=m x a Einstein “De lichtsnelheid is constant!” Energie=massa x lichtsnelheid2 E=m c2 Waar komt de massa van quarks en elektronen toch vandaan? Er is een ontzichtbaar Higgs-veld om ons heen Higgs deeltje Kunnen we zo’n deeltje maken?
deeltjes maken met energie E=mc2 m=E/c2 banaan anti-banaan creatie Enorm hoge energie nodig: helaas met sinaasappels lukt dat niet. we kunnen alleen hele kleine deeltjes op elkaar schieten nieuwe deeltjes maken Marcel Vreeswijk (Nikhef/UvA)
CERN Europees deeltjesfysica laboratorium 8.8 km 2009-2014 LHC pp (7000 GeV) 2015-2025 LHC pp (13000 GeV) 8.8 km Atlas LHC is de versneller ATLAS de botsingsdetector
De ATLAS detector wereldwijde collaboratie 1 m3 nieuwe deeltjes & fenomenen, Higgs, …………
Nog een massa mysterie! ? donkere materie 25% ? donkere energie 70% inter-stellair H & He 4% ? donkere materie 25% Zoeken we met de ATLAS detector sterren 0.5% ? donkere energie 70% neutrino’s 0.3% e zware elementen 0.03%
Valt er nog meer te ontdekken? Zwaartekrachtsgolven: de Virgo detector heeft een botsing van twee zwarte gaten gemeten. Wie weet wat er binnenkort nog meer ontdekt wordt!
Nu: Wat hebben jullie ontdekt?
Massa deeltje: de Higgs computing (GRID) & fysica ++ invariante massa (GeV) Aantal gebeurtenissen ppH… ZZ*++ Higgs signaal in 2012?
Antares: neutrino telescoop De aarde als detector