Een afspraak op de mammapoli Judith Nijhuis, verpleegkundig specialist
Mammacarcinoom/borstkanker
Inhoud presentatie Cijfers “Risicofactoren” Bevolkingsonderzoek Wanneer naar de huisarts Route mammapoli Behandeling
Cijfers (Bron: IKNL 2015) 10 kankersoorten die het meest voorkomen in Nederland (78% van alle diagnoses per jaar)
Cijfers (Bron: IKNL 2015)
Cijfers (Bron: IKNL 2015)
Cijfers (Bron: IKNL 2015)
Risico verhogende factoren Genetische factoren Eerder borstkanker gehad Kinderloosheid of hoge leeftijd bij geboorte eerste kind Niet of slechts korte tijd geven van borstvoeding Vroege menstruatie Late menopauze Hormonale substitutie/suppletie Gebruik anticonceptiepil Overgewicht na de menopauze Alcoholgebruik
Risico verhogende factoren
Genetisch borstkanker en familiair borstkanker
Indicatie voor verwijzing en/of DNA onderzoek 1 patiënt Borstkanker <35 jaar Eierstokkanker <50 jaar Bilateraal/multifocaal borstkanker, 1e tumor <50 jaar Borst (<50 jaar) en eierstokkanker Man met borstkanker 2 patiënten eerstegraads 1 borstkanker <50 jaar, 1 eierstokkanker Beiden borstkanker, waarvan één <50 jaar Beiden eierstokkanker Broer of vader met zus (of moeder) borstkanker Prostaatcarcinoom <60 jaar en borstkanker <50 jaar in dezelfde tak van de familie 3 of meer 1e of 2e graads verwanten met borst/ eierstokkanker
Bevolkingsonderzoek
Bevolkingsonderzoek Sinds begin jaren negentig Toename aantal mammacarcinomen door invoeren screening Eerst 50 – 70 jaar, nu 50 – 75 jaar
Wanneer naar de huisarts? Ingetrokken tepel (die u eerder nooit had) Deukje in de borst Knobbeltje in de borst Veel borst/eierstok kanker in de familie Bloederig tepelvocht Eczeem aan de tepel Pijnklachten meestal geen relatie met borstkanker
Wanneer naar de huisarts?
Wanneer naar de huisarts?
Wanneer naar de huisarts?
Route op de mammapoli Verwezen via huisarts of bevolkingsonderzoek (soms ook via andere specialisten) In eerste instantie afspraak bij chirurg of verpleegkundig specialist (of rechtstreek naar röntgen)
Wie kom je daar tegen?
Wie kom je daar tegen?
Wie kom je daar tegen?
Anamnese
Lichamelijk onderzoek
Naar de röntgen
Mammografie
Echografie
Cytologisch punctie
Histologische punctie
De uitslag (binnen 2 werkdagen)
Goedaardige afwijking Fibroadenoom Mastopathie Adenose Cyste Etc.
Kwaadaardige afwijking Infiltrerend ductaal carcinoom (vanuit de melkgangen) Infiltrerend lobulair carcinoom (vanuit de melkklieren) DCIS (ductaal carcinoma in situ) LCIS (lobulair carcinoma in situ)
Kwaadaardige afwijkingen Morbus Paget
Slecht nieuws gesprek Behandelvoorstel Verdere afspraken Bespreken in MDO Plannen OK Gesprek radiotherapeut Gesprek met mammacareverpleegkundige (evt. kennismaking met chirurg) Huisarts inlichten
Chirurgie Borstsparende operatie Ip mogelijk indien afwijking < 5 cm Altijd radiotherapie (bestraling) Soms neo adjuvante chemotherapie om MSO mogelijk te maken
Chirurgie Door BVO kleine tumoren of DCIS (beide niet palpabel) Draadlokalisatie Jodiumgeleide lokalisatie
Chirurgie Draadlokalisatie
Chirurgie Jodiumlokalisatie
Chirurgie Ablatio (verwijderen van volledige borst) Grote afwijkingen/meerdere afwijkingen Radiotherapie niet mogelijk/wenselijk Keuze patiënt Genetisch belast
Chirurgie Schildwachtklierprocedure
Chirurgie Okselklierdissectie Kans op oedeem aan de arm Oppassen met bloedprikken/wondjes aan die kant is achterhaald! Meer kans op schouderproblemen
Chirurgie Mogelijkheid tot directe reconstructie door samenwerking met plastisch chirurg MzH
Prothese
Prothese
Expander
Moderne expanders Vulnippel
Radiotherapie Altijd bij borstsparende operatie Bijwerkingen: Ook gezonde cellen Vermoeidheid Huidproblemen Nieuwe tumor (<1%) Lymfe oedeem
Na de operatie Week na OK uitslag Indien nodig ré OK Indien operatief klaar: bespreken in IKNL groot overleg met het UMCG: radiotherapeut, internist, patholoog, radioloog, verpleegkundig specialist, chirurg, mammacareverpleegkundige