De lange termijn effecten van een op maat gemaakte leefstijlinterventie op de gezondheid van vrouwen met overgewicht Bastiaan de Vos, Jos Runhaar, Marienke van Middelkoop, Marjolein Krul, Sita Bierma-Zeinstra

Introductie  Gewichtsreductie en behoud moeizaam  Problemen in studies: follow-up en uitval  Compliantie  Confectie versus op maat gemaakt

PROOF Studie  PRevention of knee Osteoarthritis in Overweight Females  N = 407  Dieet en beweeg programma (DBP)  Glucosamine sulfaat (GS)  6.5 jaar follow-up Geen DBP DBP GS Geen GS

Metingen  Alle tijdspunten:  Gewicht, fysieke activiteit (SQUASH), voedingspatroon, kwaliteit van leven (EQ-5D)  Op baseline, 2.5 en 6.5 jaar:  Buikomtrek, huidplooimetingen (vetpercentage), bloeddruk months Interventie

Populatie  407 vrouwen van 50 – 60 jaar  Na 2.5 jaar: 361  Na 6.5 jaar: 245  Gemiddeld BMI 32 kg/m² (inclusie ≥ 27)  94% West-Europese komaf  33% laagopgeleid (lager dan MBO), 3% hoogopgeleid (HBO of hoger)  Kwaliteit van leven hoog: 0.89 (schaal 0-1)

Compliantie  Afspraken diëtiek  Max 4 uur per jaar vergoed  11% ging nooit  51% ≥ 6 keer  Fysieke activiteit lessen  20 aangeboden  21% ging nooit  57% ≥ 7 lessen 32% compliant: ≥ 6 diëtiek afspraken en ≥ 7 fysieke activiteit lessen

Gewichtsverandering * Significant verschil in beide uitkomstmaten † Significant verschil alleen in gewicht

Verandering in fysieke activiteit * Significant verschil: P<0.05 † 0.05 < P < 0.1

Gecorrigeerde verschillen gewichtsverandering Weight change (kg)Proportion that lost 5 kg or 5% (%) Difference95% CIEffect sizeOR95% CIEffect size Intention to treat analysis 6 months , , months , , months , , months , , months , , months , , Per protocol analysis 6 months , , months , , months , , months , , months , , months , ,

Gecorrigeerde verschillen fysieke activiteit Change in physical activity (%) Difference95% CIEffect size Intention to treat analysis 6 months , months , months , months , months , months , Per protocol analysis 6 months , months , months , months , months , months ,

Discussie  Duurzaam effect op verandering in fysieke activiteit  PP effecten niet significant  Kleine, niet duurzame effecten op gewichtsverandering  PP effecten wel groter dan ITT  Effecten in controlegroep  Voedingspatroon: geen totale intake  Aanbevelingen: compliantie, follow-up duur, interventie op maat

Vragen tot zover

De lange termijn effecten van een leefstijlinterventie en van glucosamine sulfaat op de incidentie van knie artrose bij vrouwen met overgewicht Bastiaan de Vos, Marieke Landsmeer, Marienke van Middelkoop, Edwin Oei, Marjolein Krul, Sita Bierma-Zeinstra, Jos Runhaar

Metingen  Primaire uitkomstmaat: knie artrose volgens ACR criteria  Kniepijn >50% dagen afgelopen maand  ≥ 50 jaar (alle deelneemsters)  Osteofyt graad ≥ 2  NB: artrose progressief proces  uitkomstmaat progressief  Secundaire uitkomstmaat: Kellgren & Lawrence graad ≥ 2 Interventie months

Populatie  804 knieën op baseline  Na 2.5 jaar: 708  Na 6.5 jaar: 487  K&L grade 1 op baseline: 43%  Kniepijn in afgelopen 12 maanden op baseline: 31%  Knie trauma in voorgeschiedenis: 13%  hoog risico populatie

Compliantie  Afspraken diëtiek  Max 4 uur per jaar vergoed  11% ging nooit  51% ≥ 6 keer  Fysieke activiteit lessen  20 aangeboden  21% ging nooit  57% ≥ 7 lessen 32% compliant: ≥ 6 diëtiek afspraken en ≥ 7 fysieke activiteit lessen Compliantie glucosamine sulfaat: 65% heeft ≥ 75% gebruikt

Gecorrigeerde odds ratio’s: completers analyse Incident knee OA Incident knee OA intervention group Incident knee OA control group OR (adjusted)†95% CI Intention to treat analyses Diet and exercise program (n=477: 254 vs 223) ACR criteria*19%18%19% K&L grades**15%14%16% Oral glucosamine sulfate (n=477: 240 vs 237) ACR criteria19%20%17% K&L grades15% 14% Per protocol analyses Diet and exercise program (n=305: 82 vs 223) ACR criteria18%13%19% K&L grades14%8%16% Oral glucosamine sulfate (n=413: 176 vs 237) ACR criteria18%19%17% K&L grades13%12%14% Exploratory analysis†† Lost 5 kg or 5% in one year (n=477: 69 vs 408) ACR criteria19%7%21% K&L grades15%6%16%

Gecorrigeerde odds ratio’s: multiple imputation Incident knee OA Incident knee OA intervention group Incident knee OA control group OR (adjusted)†95% CI Intention to treat analyses Diet and exercise program ACR criteria*31%29%33% K&L grades**28%26%31% Oral glucosamine sulfate ACR criteria31%32%30% K&L grades28% 29% Per protocol analyses Diet and exercise program ACR criteria30%22%33% K&L grades27%18%31% Oral glucosamine sulfate ACR criteria28%25%30% K&L grades25%20%29% Exploratory analysis†† Lost 5 kg or 5% in one year ACR criteria31%22%32% K&L grades28%20%30%

Gecorrigeerde odds ratio’s: worst case scenario Incident knee OA Incident knee OA intervention group Incident knee OA control group OR (adjusted)†95% CI Intention to treat analyses Diet and exercise program ACR criteria*19% K&L grades**14% Oral glucosamine sulfate ACR criteria19%20%18% K&L grades14%15%14% Per protocol analyses Diet and exercise program ACR criteria18%14%19% K&L grades13%10%14% Oral glucosamine sulfate ACR criteria19%21%18% K&L grades13%12%13% Exploratory analysis†† Lost 5 kg or 5% in one year ACR criteria19%11%20% K&L grades14%8%15%

Discussie  Geen significante lange termijn effecten van interventies  DBP: PP grotere effecten dan ITT  5 kg of 5% gewichtsverlies  daling risico knie artrose  Uitval hoog  Resultaten van multiple imputation pessimistischer dan worst case scenario  tegenovergestelde effecten  Voorzichtig met conclusies, hoge onzekerheid door uitval  Zou een hogere compliantie tot grotere effecten kunnen leiden?

Erasmus MC Afd. huisartsgeneeskunde Prof. S. Bierma-Zeinstra Prof. B. Koes Prof. P. Bindels J. Runhaar M. van Middelkoop D. van Emmerik A. Verhagen Afd. orthopedie Prof. G. van Osch M. Reijman Afd. radiologie E. Oei