Vision & Agenda Texel Today's content 13:40 – 14:30: Introduction + Frisian What is Urgenda (mission) Urgenda's involvement with Texel Where does Texel stand now (4) Urgenda & Texel now + future

Introduction Antoine Maartens Mob: – Mission: Turn ambition manifest 2007 into reality: “Alle Waddeneilanden zelfvoorzienend in 2020 op het gebied van energie en water.”

WADDEN EILANDEN Frisian Islands

About Urgenda Mission statement: “Urgenda aims for a sustainable, circular economy running on renewable energy and bio- based resources. Driven by a sense of urgency regarding depletion of natural resources and a far too rapidly changing climate system, Urgenda focuses on sustainable building, sustainable mobility and renewable energy”

More about Urgenda 2007 founded (same time as Ambitie manifest) Objective to put transition theory into practice First project Texel arena with methodology to turn Texel into example. Attractive location (medior city in summer) Easy to reach from Amsterdam / Randstad Postive politcal regime in council Receptive audience (Texel Energie)

Things we do now

Things we do

Why we do them

Great alternatives

short history 2009 All teamwork with local council + TE Vision in “Texel geeft energie” Finance: Twin-H grands from NH (€ 5M) Projects realized – Transport Charge infrastructure (50 load points) Demo electric transport Electric cars coordinated purchase – Homes Fossil free homes (without natural gas <= 35K)

TEXEL 101: stats + tidbits 1 of 4 Energy usage (src: kWhPRIVATEBUSINESS TOT.2014: M3PRIVATEBUSINESS TOT.2014: Electricity usage Natural gas usage

TEXEL 101: stats + tidbits 2 of 4 Energy generation (src:

TEXEL 101: stats + tidbits 3 of 4 Population 2015: souls

TEXEL 101: stats + tidbits 4 of 4 Businesses 2012: 1.780

Desired development Electrification of home heating functions + small / medium transport + small / medium companies Structured steady elimination of “oil” usage Limitation of natural gas usage to heavy transport (CNG/LNG) Usage of local bio resources (wood large scale heating) Larger structured energy savings programs (insulation) Larger power generation programs (wind + solar + pyrolysis) Local council support

PLANNING PER 2009

Texel now Urgenda's pace now slowed Texel: Less money (new money on the way though) Council focus on study program “Planet Texel” Texel's focus on water, less on power No willingness to make major steps (wind, solar) Other islands more willingness in councils and more action oriented. Remaining Texel: Solar field 1mW + Postcoderozen + 15 F0 homes (heat + electricity) + Restructuring fishing harbour + electrification home + electric car sharing scheme

Activities other Waddeneilanden VLIELAND - KSC zonneweide aan de gang krijgen / 2 postcoderozen op het industrieterrein realiseren / Ridgeblade werkend krijgen / WoonFriesland aan boord voor groter gas vrij project / Gemeentelijk vervoer elektrisch / 2020 groep avond mee organiseren / doorbraak naar top 10 bedrijven maken mn Westcord / ondersteuning Windtraject gemeente / ondersteuning bij nieuwbouw de Uiterton / ASN woning Middenweg 23 verbeteren / Duinwijk F0 TERSCHELLING - ondersteuning TEC / Formerum Zuid-project op gang met ondiepe aardwarmte / opgang brengen pyrolyse site bij Duinbouw / 2 postcoderozen (Duinhof + Zorgdrager) / ASN woning met de Veste / Koploper project met ondernemers met voorsorteren op entree Duurzom / realisatie overkapte parkeerplaats bij bouwen terrein / Ridgeblade geplaast krijgen op industrie terrein AMELAND - ASN woning op Strandweg 23 / beïnvloeding woonbedrijf om overige 251 woningen ook meteen F0 (= gasvrij) te maken / VVV demo voor overkapte parkeerplaats / 2 postcoderozen realiseren / Ridgeblade geplaatst krijgen op industrie terrein SCHIER - 2 postcoderozen realiseren / doorbraak naar grootste bedrijfslocaties maken met besparing / ondersteunen burgemeester,PHO met opzet zonneweide op Vitens land en/of zanddijk / ondersteuning De Sjintrale bij uitbouw activiteiten / ASN woning Butterblom 8 realiseren ALGEMEEN - Woning corporaties op de eilanden richting ontgassing woning voorraad duwen / met Geert oude Nissan Leaf lease vloot vanuit Duitsland op eilanden krijgen voor abonnement gebaseerd electrisch deel vervoer / groepen vormen die zelf de realisatie van het ambitiemanifest gaan overnemen (denk aan broodfondsen als samenwerkingsverbanden van onderen)

LESSONS LEARNED Modesty pays – passer by + find local champion. Work at personal redundance. Can, Will, May – technology and money mostly no problem. Local support (“sustainability will make us loose tourists”) + law most difficult hurdles. Perseverance – need to love the ways of the islands combined with an open eye for island specific opportunities/ appreciate pirate's dna + conservatism (contractor's reluctant to innovate)+ wealthy environment (no crisis). Walk the talk – do as you say, say as you do (Brompton, eat vegetarian but appreciate poached rabbits & eals).u

QUESTIONS? REMARKS?