Beleggen en financiële markten Hoofdstuk 4 Aandelen 4.1 De producten Soorten aandelen Rendement op aandelen Aandelen en zeggenschap 4.2 De aandelenmarkt De emissiemarkt Handel op de secundaire markt Koersvorming Aandelenindexcijfers 4.3 Beleggen in aandelen Selectie van aandelen Aandelenwaardering en -selectie Spreiding Strategieën © 2016 Boom uitgevers Amsterdam Beleggen en financiële markten – Hoofdstuk 4

4.1 De producten Soorten aandelen Rendement op aandelen Aandeel: deelnemingsbewijs in eigen vermogen Op naam   aan toonder Certificaat van aandeel   aandeel Preferent: (cumulatief) winstpreferent liquidatiepreferent beheerspreferent (= prioriteitsaandeel) Dividend In contanten   in aandelen (stockdividend) Rendement: dividendrendement + koersrendement = Dividend/beurskoers startdatum + koersverandering/beurskoers startdatum © 2016 Boom uitgevers Amsterdam Beleggen en financiële markten – Hoofdstuk 4

Aandelen en zeggenschap Beperking zeggenschap aandeelhouders: Beschermingsconstructies Prioriteitsaandelen Statutaire regelingen Certificering van aandelen Structuurregeling (wettelijk) Corporate governance: bestuur van grote ondernemingen Code-Tabaksblat (2003): meer aandacht voor positie aandeelhouders © 2016 Boom uitgevers Amsterdam Beleggen en financiële markten – Hoofdstuk 4

4.2 De aandelenmarkt De emissiemarkt Emissiemarkt: primaire markt Beursintroductie (  beursexit) Vervolgemissie Vrije emissie (emissie zonder voorkeursrechten) o.a. via book building-techniek Claimemissie (emissie met voorkeursrechten) © 2016 Boom uitgevers Amsterdam Beleggen en financiële markten – Hoofdstuk 4

De emissiemarkt vervolg Aandeelhouders ontvangen per aandeel één claim Waarde voor aandeelhouder op tijdstip 1 en tijdstip 2 theoretisch gelijk, dus: Claimverhouding: aantal claims dat recht geeft op koop van aandeel tegen emissiekoers, dus: Zodat: © 2016 Boom uitgevers Amsterdam Beleggen en financiële markten – Hoofdstuk 4

De emissiemarkt vervolg Omicron NV heeft 3 miljoen aandelen uitstaan en geeft bij een claimemissie 600.000 nieuwe aandelen uit tegen een emissiekoers van € 24. Vóór het ex-claim gaan bedraagt de beurskoers van het aandeel Omicron € 32. Alle claims worden uitgeoefend. Bereken de claimverhouding de theoretische waarde van de claim de theoretische koers van het aandeel Omicron ná emissie de opbrengst van de claimemissie {5, €1,33, € 30,67, € 14,4 mln.} © 2016 Boom uitgevers Amsterdam Beleggen en financiële markten – Hoofdstuk 4

Handel op de secundaire markt Handelssystemen: Ordergedreven (aandelenhandel) Limietorders, besten orders Quotegedreven (optiehandel) Market maker, quote = bied- en laatprijs, spread EU-beleid: MIFID: einde monopolie effectenbeurzen © 2016 Boom uitgevers Amsterdam Beleggen en financiële markten – Hoofdstuk 4

Handel op de secundaire markt vervolg Nouvelle Système de Cotation NSC Orders in (elektronisch) orderboek Doorlopende handel   veilingsysteem Animateur (liquiditeitsverschaffer): quotes © 2016 Boom uitgevers Amsterdam Beleggen en financiële markten – Hoofdstuk 4

Beleggen en financiële markten – Hoofdstuk 4 Koersvorming Dividendwaarderingsmodel: beurskoers is contante waarde van toekomstige dividenden: Waarbij disconteringsvoet volgens CAPM: NB: Rentegevoeligheid (per aandeel verschillend) Overreactie-effect (behavioral finance) © 2016 Boom uitgevers Amsterdam Beleggen en financiële markten – Hoofdstuk 4

Aandelenindexcijfers Koersindex   herbeleggingsindex Beursindex   regionale index Beursindices: Nederland: AEX, Midkap, AScX, A’dam All-Share VS: Dow Jones, Nasdaq Regionale indices: Europa: Euro Stoxx 50, FTSEurofirst 80; VS: S&P 500; veel landen/regio’s: MSCI Functies van indices: Benchmark Onderliggende waarde voor derivaten © 2016 Boom uitgevers Amsterdam Beleggen en financiële markten – Hoofdstuk 4

4.3 Beleggen in aandelen Selectie van aandelen Selectie ‘top-down’: ‘Economische analyse’: macro-economisch ‘Fundamentele analyse’: meso-economisch (bedrijfstakken) ‘Fundamentele analyse’: micro-economisch (aandelen) © 2016 Boom uitgevers Amsterdam Beleggen en financiële markten – Hoofdstuk 4

Selectie van aandelen vervolg Economische analyse’: macro-economisch O.a.: conjunctuur, inflatie, rentevoeten, wisselkoersen. ‘Fundamentele analyse’: meso-economisch (bedrijfstakken) O.a: levenscyclus (groeivooruitzichten), conjunctuurgevoeligheid (cyclische en defensief), valutagevoeligheid Illustratie conjunctuurgevoeligheid: © 2016 Boom uitgevers Amsterdam Beleggen en financiële markten – Hoofdstuk 4

Selectie van aandelen vervolg Fundamentele analyse: micro-economisch (aandelen) Financiële ratio’s (boekhoudkundig) debt ratio en pay-outratio, rentabiliteit eigen en totaal vermogen (hefboomeffect) Financiële ratio’s (marktgegevens) koers-winstratio, koers-cashflowratio (groeiaandelen) koers-boekwaarderatio (intrinsieke waarde) dividendrendement Indicatoren op basis van CAPM bèta onderneming (bedrijfsrisico) bèta eigen vermogen (bedrijfsrisico en financieel risico) © 2016 Boom uitgevers Amsterdam Beleggen en financiële markten – Hoofdstuk 4

Aandelenwaardering en -selectie Stap 1: Bepaal theoretische waarde met dividendwaarderingsmodel Op basis: constante groeivoet dividend Op basis: waarderingshorizon en horizonwaarde Horizonwaarde bijvoorbeeld geschat via Verwachte koers-winstratio of koers-boekwaarderatio Constante groeivoet dividend vanaf waarderingshorizon Waardering  theoretische waarde aandeel © 2016 Boom uitgevers Amsterdam Beleggen en financiële markten – Hoofdstuk 4

Aandelenwaardering en –selectie vervolg Stap 2: Vergelijk theoretische waarde met feitelijke waarde Juiste waardering Beurskoers= theoretische waarde Feitelijk rendement = theoretisch rendement Overwaardering Beurskoers > theoretische waarde Feitelijk rendement < theoretisch rendement Onderwaardering Beurskoers < theoretische waarde Feitelijk rendement > theoretisch rendement Selectie Ondergewaardeerde aandelen kopen Overgewaardeerde aandelen verkopen © 2016 Boom uitgevers Amsterdam Beleggen en financiële markten – Hoofdstuk 4

Beleggen en financiële markten – Hoofdstuk 4 Spreiding Theorie (hoofdstuk 2): Uniek risico lager door diversificatie. Bijvoorbeeld spreiding naar: Conjunctuurgevoeligheid Groeifase Rentegevoeligheid Regio/land Marktrisico (maatstaf bèta) niet lager door diversificatie; wel door keuze van aandelen met lage bèta (theoretisch: lager rendement) © 2016 Boom uitgevers Amsterdam Beleggen en financiële markten – Hoofdstuk 4

Beleggen en financiële markten – Hoofdstuk 4 Strategieën Indexbeleggen Buy and hold Waardebeleggen Groeibeleggen Volgen van beleggingsadviezen Sell in May Illustratie waardebeleggen © 2016 Boom uitgevers Amsterdam Beleggen en financiële markten – Hoofdstuk 4