Verandering van de samenleving III Geleidelijk aan werd de samenleving complexer –Gehuchten worden dorpen Dorpen worden steden –Steden worden staten

Het Ontstaan van de eerste stedelijke gemeenschappen / samenlevingen Ontstaan der Staten

De wieg van de beschaving: Mesopotamië Assyrische Rijk, VC Sumerische Rijk, 3800 tot 2000 VC Babylonische Rijk, 1800 tot 539 VC

Eufraat

Sumerië ofwel het begin der beschaving Beschaving ontstond aan de benedenloop van de Eufraat en Tigris De oudste beschaving die uitstraalde naar Egypte en Harappa Bestond uit vele kleine stadstaatjes –Een plattelandsgebied gelegen om een versterkte hoofdstad Restanten van een dergelijke stad noemt men een Tell (stadsheuvel) Centraal in de stad lag de Ziggurat

De Ziggurat Trap tempel-paleis als centrum De trap verbond de wereld van de goden met die van de mensen De Ziggurat diende ook als –zetel van het bestuur –verblijf van de priesters –school –Kazerne Om de Ziggurat stonden –huizen van de burgers –huizen van de ambachtslieden –de opslagplaatsen graan e.d.

Ontstaan der Staten De stadstaten betwistte elkaars grondgebied –Ca VC veroverde Sargon de Oude heel Mesopotamië, West-Perzië, een deel van Syrië en Klein-Azië –Ca VC veroverde de Sumeriërs opnieuw het gebied en haar cultuur verspreidde zich over het gehele gebied –Ca veroverde Hammoerabi – koning van de Babyloniërs – Mesopotamië en maakte daarmee een einde aan de politieke heerschappij van de Sumeriërs, maar niet aan hun cultuur (culturele erfgoed) –Want, zowel de Babyloniërs als de Assyriërs waren sterk door de Sumerische cultuur gevormd –Vanaf midden 13 e eeuw VC stond het gebied onder bestuur van de Assyriërs

Assyrische Rijk, 1810 v.Chr.

Gevolgen ontstaan der staten voor onderworpen stadstaatjes/gebieden Wat is een staat? Economisch –Landbouw blijft hetzelfde –Wel schattingen/belasting opgelegd –Handel tussen gebieden kon verbeteren –Meer rust in een gebied hetgeen de economie bevorderd Sociaal –Een stadstaat wordt onderworpen aan een (nieuwe) koning Cultureel –Culturele beïnvloeding van onderworpen én aangrenzende gebieden Materiele cultuur, maar bijvoorbeeld ook religie –Het schrift wordt verspreid Bestuurlijk –Politieke macht komt elders te liggen –Stad(staat) wordt bestuurt door een gouverneur –Introductie (nieuw) ambtelijk systeem

Ontwikkeling van het schrift én wetgeving Bestuurders van grote gebieden hebben behoefte aan een aantal zaken 1.Orde en rust 2.Inkomsten 3.Acceptatie van gezag Ontwikkeling van het schrift was dus eerder noodzaak dan een culturele noviteit (ca VC)! – nu kon men Regels en wetten vastleggen en verspreiden (Hammoerabi, zie boek) Belastingen en betalingen vastleggen –Hierdoor Bereikte de heerser zijn doel Maar werd ook de handel bevorderd En cultuur gemakkelijker verspreid En geschiedenis geschreven!

Spijkerschrift Een voorbeeld van de ontwikkeling Ossekop Ossekop gekanteld Babylonisch Assirisch Herkomst: Telloh, in het huidige zuid-oost Irak datering: 2050 v C

Ontstaan van het schrift naar klanken: het eerste alfabet Eerste alfabet was ontwikkeld door de Feniciërs –Zo’n 1400 VC, in Ugarit –Het zag er uit als spijkerschrift, maar was gebaseerd op klanken –Ook in eerste instantie voor handel en wetgeving In ongeveer 800 VC namen de Grieken dit alfabet over en maakte het er voor ons bekende alfabet van

Het Ontstaan van de eerste stedelijke gemeenschappen / samenlevingen Stedelijke samenlevingen in Egypte

Ontstaan van stedelijk Egypte VC –Trek naar Nijldal –Ontwikkeling van specifieke irrigatie akkerbouw (& tuinbouw) –(verdere) Domestica dieren last, trek en zuivel

irrigatie akkerbouw en de Nijl Brengt leven: slib door overstromingen irrigatiewerken noodzaak de sjadoef, dijkjes samenwerking belasting sjadoef

irrigatie akkerbouw en samenwerking 1 Noodzaak samenwerking –Bouw/onderhoud Dijken/dijkjes Kanalen Sjadoefs Met je buurman Met het dorp Met het buurdorp

irrigatie akkerbouw en samenwerking 2 Gevolgen –zeer gunstige omstandigheden »veelheid aan producten »Voedseloverschot (surplus)! –Opstellen regels –Noodzaak bestuur –Ruzies met de buurboer; hiervoor stelde je regels op Het buurdorp; hiervoor stelde je regels op en/of je onderwierp hen aan jouw regels = oorlog

Supra-lokaal bestuur Uiteindelijk ontwikkelde zich een patroon waarbij er kleine staten ontstonden, die elkaar weer opaten. Omstreeks 3100 VC waren er nog maar twee staten

Van 2 staten naar 1 Vlak na 3100 VC smeedt Menes – koning van Boven- Egypte de twee gebieden aaneen Boven-Egypte + Beneden-Egypte = tezamen

Bestuur Rol van de farao –Bestuurder van het land Zorgen dat alles (lees: landbouw) goed verloopt Feitelijk voeren zijn ambtenaren dit uit –Opperbevelhebber van het leger Beschermt zijn bevolking tegen vijanden van buitenaf (én binnenin) –Hoogste rechter –Contact met de Goden Voor het welbevinden van het land –Hij beschikte over leven en dood, en moest er voor zorgen dat het goed ging met Egypte

Prehistorie in “Nederland”

Bewoning tot aan het eind van de IJstijd Tot aan de laatste IJstijd werd ons gebied wisselt bevolkt door groepen j/v –Sporadische bewoning –Sporen Stenen werktuigen uit Rhenen (Veluwe) van jaar oud Stenen werktuigen uit de Belvedère groeve te Maastricht van jaar oud Links: recent bij Ootmarsum gevonden Neanderthaler vuistbijl ( ) Kampplaatsen van jagers van ca VC (Ahrensburg)

Bewoning na de IJstijd Tussen en VC waren dit j/v en vissers De bodemgesteldheid bood uiteenlopende mogelijkheden –Zand, veen en/of duin

De eerste boeren, deel 1 De (Linear) Bandkeramieker ( VC)

De eerste boeren, deel 2 Trechterbekervolk ( VC). Zij waren de hunebedbouwers Nederland geleden

Hunebedden; onderdeel van de Europese megalithische cultuur Borger, Drenthe

Een de niet-landbouwers? Grote vraag: –Waren de groepen j/v/vissers in het westen verwant aan de bewoners op het zand? –Zeer voedselrijk gebied. –Al duizenden jaren bewoning –En nu een leuke en leerzame video over onze vreedzame voorouders